Khi tiết trời chuyển sang mùa đông, se lạnh cũng là lúc những hàng hạt dẻ rang vào mùa nhộn nhịp. Đi dọc nhiều tuyến đường, con phố của Hà Nội như Láng, Lê Văn Lương, khu vực cầu vượt Ngã Tư Sở, đường Mai Dịch, Cầu Giấy… vào buổi tối, rất dễ để tìm thấy hạt dẻ nóng được bày bán trên vỉa hè. Những thùng xốp, bao dứa đựng hạt dẻ và chiếc chảo rang trên bếp than đỏ rực lửa được đặt bên cạnh tấm biển quảng cáo “hạt dẻ Trùng Khánh”, “hạt dẻ Cao Bằng” chính hiệu để hút khách đi đường dừng chân.
Theo những người bán hàng, cứ vào thời điểm cuối năm, đặc biệt là lúc giáp Tết Nguyên đán, một lượng lớn hạt dẻ từ Trung Quốc lại ồ ạt tràn vào Việt Nam chiếm lĩnh thị trường với cái mác “hạt dẻ Trùng Khánh” và năm nay cũng không là ngoại lệ.
Chị Thơm (quê ở Hoài Đức, Hà Nội), người chuyên bán hạt dẻ nóng trên đường Mai Dịch – Cầu Giấy nhiều năm nay cho biết, chị lấy hạt dẻ của một mối buôn trên Cao Bằng. Mỗi lần chị Thơm nhập về khoảng 2 - 3 tạ (200- 300kg) hạt dẻ sống với giá 50.000 – 55.000 đồng/kg, bao gồm cả chi phí vận chuyển.
Ngoài bán hạt dẻ rang, chị Thơm còn bán hạt dẻ sống cho những người bán rong khác với giá 80.000 đồng/kg. Khi hỏi kỹ hơn về nguồn gốc sản phẩm, chị Thơm khẳng định rằng: “nhà chị năm nào cũng nhập hạt dẻ Trùng Khánh chính hiệu, không phải hàng Tàu!”.
Trong khi đó chị Mai, người bán hạt dẻ tại Chợ Nhổn lại cho biết, chị cũng bán hạt dẻ sống nhiều năm nay và lấy từ Lạng Sơn về, nhưng nguồn gốc đó có phải là hạt dẻ Trung Quốc hay hạt dẻ Trùng khánh thì bản thân chị cũng không rõ. "Tôi thấy nhiều người mua, bán chạy nên lấy về bán chứ quan tâm gì nguồn gốc đâu", chị nói.
Cũng treo biển quảng cáo là “hạt dẻ Trùng Khánh”, chị Hoa bán hạt dẻ nóng trên đường Cầu Giấy cho biết: “Tôi lấy hạt dẻ ở chợ đầu mối Long Biên về bán. Thương lái nói là hạt dẻ Trùng Khánh thì chúng tôi biết vậy, chứ có ai lên tận nơi mua đâu mà biết rõ nguồn gốc như thế nào!?”. Mặc dù không chắc về nguồn gốc sản phẩm, song quầy bán hạt dẻ nóng của người này khá đông khách, đa số là lứa tuổi thanh thiếu niên. Giá bán hạt dẻ đã rang chín vào khoảng 120.000 - 140.000 đồng/kg.
Không những được bày bán tràn lan trên các chợ trên địa bàn Hà Nội, hạt dẻ còn được rao bán trên các trang mạng xã hội khá rầm rộ với giá phổ biến từ 70.000 - 780.000 đồng/kg, nếu hạt dẻ chín thì thêm 20.000 đồng mỗi kg. Thậm chí nhiều người còn bán cả hạt dẻ rang bơ giá 80 nghìn đồng/hộp loại 0,5kg… và tất cả đều khẳng định đó là hạt dẻ Trùng Khánh chính hiệu.
Cách để người tiêu dùng phân biệt được hạt dẻ Trùng Khánh và hạt dẻ Trung Quốc:
Anh Nguyễn Minh Phong, một đại lý chuyên cung cấp hạt dẻ Trùng Khánh tại khu vực Nam Từ Liêm, Hà Nội cho biết, hạt dẻ rất khó phân biệt nếu như không để ý kỹ, nhưng nếu ai quan tâm thì cũng không khó để nhận ra đâu là hạt dẻ Trùng Khánh thật, đâu là giả.
Đối với hạt dẻ Trung Quốc: Nhìn kĩ thì thấy hạt dẻ to, tròn, mỏng vỏ, bóng bẩy và rốn không có lông tơ. Khi luộc chín, không có mùi thơm. Nhưng thịt nó rất ngọt. Ngọt như trộn đường. Điều dễ nhận biết nhất là hạt dẻ nhái bán quanh năm và không lo bị hỏng dù có để tới cả tuần.
Hạt dẻ Trùng Khánh: vỏ cứng, dày và có nhiều lông tơ. Nếu đem luộc, hấp hoặc mang vào lò nướng chín, sẽ thấy có hương thơm tự nhiên, ngọt bùi tự nhiên. Chỉ cần ngậm một lúc, tự nó mềm ra như bột bánh khảo. Hạt dẻ Trùng Khánh chỉ xuất hiện vào cuối thu, đến cuối thu đầu đông là hạt dẻ xù lông rụng rốn. Loại hạt này hái về phải chế biến ngay, để lâu hạt dẻ bị thâm thối rồi bốc mùi rất khó chịu do hạt có lượng đạm cao.