Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM nhận định, nhu cầu nhà ở cho người có thu nhập thấp hiện nay rất cao. Có khoảng 476.000 hộ chưa có nhà ở hoặc đang sống chung với người thân, chiếm gần một phần tư tổng số hộ gia đình.
Trong đó, có khoảng 20.000 hộ cán bộ, công chức chưa sở hữu nhà ở; Có 300.000 hộ có nhu cầu thuê nhà ở xã hội; Có 143.000 hộ có nhu cầu mua, thuê mua nhà ở xã hội (chiếm tỷ lệ 65% - 94% đối tượng khảo sát); Có hơn 20.000 hộ sống trên và ven kênh rạch và 35.000 hộ đang sống trong các chung cư cũ cần được cải tạo, nâng cấp hoặc tái định cư. Hầu hết các đối tượng này đều có nhu cầu mua nhà ở thương mại vừa túi tiền loại căn hộ 1-2 phòng ngủ, giá bán khoảng trên dưới 1 tỷ đồng/căn, hoặc thuê mua nhà ở xã hội trả góp 15 năm, hoặc thuê nhà giá rẻ.
Cung không đủ cầu
Nhu cầu lớn nhưng nguồn cung đã cạn kiệt. Theo số liệu từ Hội môi giới bất động sản Việt Nam, giá bán căn hộ trung cấp tại Tp.HCM thời gian qua luôn trong tình trạng leo thang, từ mốc 29,7 triệu đồng/m2 năm 2018 lên đến 33,7 triệu đồng/m2 quý 3 năm 2019. Riêng trong quý 3/2019, giá nhà trung cấp tăng khoảng 5% so với quý 2/2019.
Nhưng đó là căn hộ mức giá trung cấp, còn căn hộ giá rẻ đang ở trong tình trạng khan hiếm nguồn hàng. Nguyên nhân là do các căn hộ giá thấp đã bị đẩy vượt mức 25 triệu đồng/m2 và trở thành căn hộ trung cấp. Nhà ở giá bình dân, giá rẻ được đánh giá tiêu chí dưới 25 triệu đồng/m2. "Tại Tp.HCM không còn căn hộ giá thấp", báo cáo nêu rõ.
Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam phân tích: Nguồn cung thị trường thời gian qua khan hiếm do các thủ tục hành chính khiến nhiều dự án dù đã hoàn thành các quy định nhưng vẫn đang đợi được phê duyệt để mở bán. Mặc dù có vài đại dự án bung hàng ra nhưng khách hàng có nhu cầu không chỉ ở một địa điểm mà còn phải lựa chon trên nhiều tiêu chí khác như công việc, đi lại,.... Chính việc khan hiếm này một phần đã khiến nhà giá rẻ tăng giá.
"Việc này có tác động không tốt tới thị trường và những người có thu nhập thấp, khiến họ không thể tiếp cận được với phân khúc này gây ra thiệt hại về kinh tế", ông Nguyễn Văn Đính đánh giá.
Kiến nghị sớm kết luận các dự án rà soát, thanh tra
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM cho rằng, người có thu nhập cao, người có thu nhập khá và người nước ngoài có khả năng tự giải quyết nhu cầu nhà ở của mình. Nhưng, vấn đề lớn nhất và khó khăn nhất của thành phố Hồ Chí Minh là giải quyết nhu cầu nhà ở cho đông đảo người có thu nhập trung bình, người có thu nhập thấp đô thị, cán bộ công chức, sinh viên, công nhân lao động, người nhập cư.
Cũng theo ông Lê Hoàng Châu, nguồn cung sụt giảm là do có quá nhiều khó khăn. Cái khó của các dự án đang trong quá trình xin phép đều trong tình trạng hầu như các dự án nhà ở thương mại đều có quỹ đất hỗn hợp gồm đất ở, đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp xen cài, khiến cho việc giải quyết thủ tục cấp phép. Tiếp đó là các dự án đang trong diện rà soát. Tại thành phố đang có hơn 150 dự án thuộc diện này.
Do vậy, Hiệp hội bất động sản Tp.HCM kiến nghị các cơ quan chức năng có thẩm quyền sớm có kết luận đối với các dự án thuộc diện rà soát, thanh tra, để các chủ đầu tư chấp hành, thực hiện các nghĩa vụ tài chính với Nhà nước và được tiếp tục triển khai thực hiện dự án, giúp bổ sung nguồn cung cho thị trường. Nhu cầu nhà ở trên thị trường hiện giờ chưa được đáp ứng đủ, tình hình nhu cầu mua nhà không ngừng tăng lên vì dân số không ngừng tăng.
Đối với giải pháp trước mắt, Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM đề nghị cho phép doanh nghiệp được phát triển các dự án nhà trọ, phòng trọ để giải quyết nhu cầu chỗ ở của sinh viên, công nhân, lao động, người có thu nhập thấp đô thị, người nhập cư.
Đồng thời, với thực trạng có đến khoảng 42% nhà ở dưới 30 m2 /căn, thậm chí có đến 22,4% nhà ở dưới 20 m2 /căn, Chủ tịch HoREA cho rằng đặt ra vấn đề cần xem xét lại, có thể quy định mức diện tích tối thiểu được tách thửa thấp hơn (quy định diện tích tối thiểu hiện nay là 36 m2 , 50 m2 , 80 m2 ) để giải quyết bài toán nhà ở. Cần xem xét hợp pháp hóa nhà ở và cấp "sổ đỏ" cho "căn nhà nhỏ" của người có thu nhập thấp, người nghèo, kể cả cần xem xét giải quyết có lý có tình đối với trường hợp nhà "3 chung" - chung giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chung giấy phép xây dựng và chung số nhà.