"Để có một quốc gia phát triển bền vững, cần có bền vững chính trị; kinh tế; xã hội; môi trường và lao động", ông Nhân nhấn mạnh và tập trung vào vấn đề bền vững về lao động của Việt Nam. Dẫn báo cáo cho thấy cứ 2 người trưởng thành sinh 2 người con thì xã hội có 2 lao động thay thế khi 2 lao động mất đi. Đây gọi là mức sinh thay thế. Tuy nhiên, các thống kê cho thấy, chỉ 19 trong số 20 trẻ có thể sống đến tuổi 20. Chính vì thế, tỷ suất sinh cần đạt 2,1 trẻ/1 phụ nữ mới có thể thay thế.
Tuy nhiên, bản thân Bí thư Nhân cũng khẳng định việc này nói dễ nhưng làm không dễ. Nhiều quốc gia không thành công. Nhật Bản, sau nhiều chục năm nỗ lực mới có thể đạt được tỷ lệ sinh là 1,4/1 phụ nữ. 50 năm tới, dân số Nhật Bản sẽ giảm 40 triệu người, dẫn đến tình trạng thiếu trầm trọng lao động và khiến quỹ an sinh có nguy cơ vỡ.
Văn hóa lao động là trên hết ở Hàn Quốc và Nhật Bản khiến nhiều gia đình đặt vấn đề sinh con là phụ. Ngoài ra, điều kiện hỗ trợ sinh con không phù hợp làm cho tỷ lệ sinh càng giảm xuống.
Ông Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM, ĐBQH, Trưởng đoàn ĐBQH Tp Hồ Chí Minh. Ảnh: Quochoi.vn
Tại Việt Nam, mục tiêu đạt tỷ lệ sinh thay thế nhằm đảm bảo bền vững về lao động đang được đề cao, thể hiện rõ qua Nghị quyết 21 về công tác dân số trong tình hình mới của Hội nghị Trung ương lần thứ 6 năm 2017. Nghị quyết 21 cũng xác định mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế, nghĩa là 2,1 trẻ/1 phụ nữ.
"Mục tiêu là 2,1 trẻ/1 phụ nữ nhưng mỗi gia đình chỉ sinh 2 con là chưa đạt", ông Nhân nhận định đồng thời cho biết tỷ lệ sinh ở miền Bắc và miền Trung đang cao hơn mức 2,1 trẻ/1 phụ nữ nhưng ở miền Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ đang thấp hơn nhiều so với mức 2,1 trẻ/1 phụ nữ. "Chừng nào tỷ lệ sinh ở Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ còn quá thấp, việc sinh con thứ 3 ở phần còn lại của đất nước là cần thiết".
Bí thư Nguyễn Thiện Nhân cũng cho rằng để đạt được tỷ lệ sinh bền vững 2,1 trẻ/1 phụ nữ, cần có sự chuyển đổi nhận thức trong một bộ phận người dân để sinh con thứ 3. Từ đó, ông Nhân đưa ra kiến nghị cần làm việc này theo quy hoạch để không gây ra tình trạng băn khoăn. Tuy nhiên, Chính phủ cũng cần thiết để ban hành hướng dẫn về mức sinh cho các địa phương để đảm bảo 2,1 trẻ/1 phụ nữ.