Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Đầu tư công để lan toả đến khu vực tư nhân và FDI

Nhìn lại năm 2021, trong cuộc trò chuyện với phóng viên nhân dịp xuân mới Nhâm Dần 2022, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh sự vào cuộc quyết liệt, quyết tâm, của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng, đồng thuận của người dân và doanh nghiệp đã góp phần triển khai những quyết sách quan trọng thực hiện mục tiêu kép "vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế".

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng cần tiếp tục duy trì tinh thần quyết liệt đó để đạt các mục tiêu đã đề ra trong năm 2022, dù tình hình dịch bệnh được dự báo còn diễn biến khó lường; các khó khăn, thách thức vẫn ở phía trước.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng - Ảnh: MPI

- Phóng viên: Nhận định 2022 là năm thách thức nhiều hơn thuận lợi, tại Nghị quyết 01, Chính phủ đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ, phấn đấu tăng trưởng GDP 6-6,5%. Bộ trưởng có thể chia sẻ thêm về mục tiêu này?

+ Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Đầu tiên, chúng ta phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, bên cạnh những gam màu sáng trong bức tranh kinh tế năm 2021, vẫn còn tồn tại các điểm nghẽn, nút thắt cần tháo gỡ trong năm 2022. Trong năm 2021, có 119.800 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh. Trong đó, có gần 55.000 doanh nghiệp rút lui khỏi nền kinh tế.

Các đợt giãn cách xã hội kéo dài đã gây đứt gãy chuỗi lưu thông hàng hóa và lao động, thiếu việc làm dẫn đến cắt giảm chi tiêu và tổng cầu của nền kinh tế giảm sâu. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng giảm mạnh, ảnh hưởng không nhỏ tới mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế. Giải ngân vốn đầu tư công đạt 77,8% kế hoạch năm, giảm 5% so với cùng kỳ năm 2020. Doanh nghiệp gặp khó khăn trong nguồn cung nguyên liệu, tiêu thụ hàng hóa cũng có những thách thức nhất định.

Tuy nhiên, còn nhiều cơ hội và triển vọng để Việt Nam phục hồi kinh tế, đạt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2022 là 6-6,5%. Chúng ta phải tận dụng mọi cơ hội để đưa nền kinh tế phục hồi hiệu quả, phát triển bền vững.

- Thưa Bộ trưởng, năm 2021 với nhiều khó khăn do dịch bệnh đã khép lại. Chúng ta đặt tin tưởng vào mục tiêu tăng trưởng của năm 2022, như Bộ trưởng vừa chia sẻ là còn nhiều cơ hội và triển vọng cho Việt Nam. Vậy, yếu tố nào để chúng ta đặt niềm tin đó?

+ Bước sang năm 2022, chúng ta phải nỗ lực hơn, tập trung nguồn lực để phòng, chống dịch Covid-19 hiệu quả. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất. Kinh nghiệm, năng lực, khả năng ứng phó dịch bệnh của Chính phủ và các bộ ngành, địa phương tiếp tục được nâng lên là cơ sở vững chắc cho chúng ta có niềm tin vào năm 2022. Đặc biệt, việc tiêm vắc-xin đã được triển khai rất hiệu quả, ngay những ngày đầu năm đã bắt đầu với chiến dịch tiêm chủng mùa Xuân 2022.

Nhiều cơ hội phục hồi kinh tế năm 2022 - Ảnh: Dũng Minh

Bên cạnh đó, Việt Nam có nhiều cải thiện cả về động lực và kết quả phục hồi - phát triển kinh tế so với năm 2021. Có thể thấy rằng, tiêu dùng nội địa vốn đóng góp khoảng 68-70% GDP có khả năng phục hồi nhờ yếu tố tâm lý thị trường và thu nhập được cải thiện. Khu vực tư nhân và FDI có cơ hội phục hồi sản xuất, kinh doanh nhờ sự hồi phục cả phía cung và phía cầu, cùng sự thích ứng của khu vực doanh nghiệp và các biện pháp hỗ trợ của Chính phủ.

Ngoài ra, tác động trực tiếp của các gói hỗ trợ kinh tế được tăng cường, đây là yếu tố quan trọng để phục hồi và phát triển sau những tác động của dịch bệnh. Theo đó, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Chính phủ cụ thể hóa bằng Nghị quyết vừa ban hành, với các chính sách tài khoá, tiền tệ.

Từ kinh nghiệm trong 2 năm 2020-2021, vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế, chúng ta đã thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ. Đây là cơ sở để Việt Nam tiếp tục triển khai các giải pháp một cách nhịp nhàng, linh hoạt và phù hợp với từng diễn biến của dịch, đảm bảo được mục tiêu kép. Ngoài ra, việc kiểm soát lạm phát, hạn chế nợ xấu phát sinh, đẩy mạnh sản xuất - kinh doanh, xuất khẩu, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công cũng sẽ được tập trung thực hiện.

- Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1-2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính lưu ý "không để tháng Giêng là tháng ăn chơi" và nhấn mạnh có những việc phải làm ngay, làm tốt, làm hiệu quả trong Tết. Với tinh thần đó, chúng ta cần triển khai ngay những giải pháp nào để phấn đấu đạt các mục tiêu của năm 2022, thưa Bộ trưởng?

+ Trước hết là triển khai có hiệu quả các giải pháp phòng, chống dịch Covid-19, triển khai bao phủ vắc-xin ngừa Covid-19 trên diện rộng. Tiếp đến là kết hợp hài hòa giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, chú trọng đến chính sách tài khóa hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh vượt qua khó khăn. Đồng thời, sử dụng chính sách tiền tệ đúng liều lượng, hợp lý, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng.

Bên canh đó, nâng cao năng lực giải ngân và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công. Ở điểm này, cần thực hiện đầu tư có trọng tâm, trọng điểm vào các ngành, lĩnh vực then chốt, các vùng động lực, cực tăng trưởng, các dự án lớn, quan trọng của quốc gia, dự án kết nối liên vùng. Mặt khác, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công để tạo sự lan tỏa đến đầu tư tư nhân và khu vực FDI. Khai thác thế mạnh các Hiệp định thương mại tự do đã ký kết. Cùng với đó, thực hiện nhanh và hiệu quả việc cơ cấu lại nền kinh tế.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng đầu tư công cần có trọng tâm, trọng điểm vào các ngành, lĩnh vực then chốt, các vùng động lực, cực tăng trưởng, các dự án lớn - Ảnh: MPI

Trong năm 2022, chúng ta cũng cần chuẩn bị đầy đủ các điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa, giảm áp lực lạm phát. Đối với các mặt hàng thiếu hụt trong ngắn hạn cần có chính sách và giải pháp cắt giảm chi phí sản xuất, nhập khẩu kịp thời nguyên vật liệu. Thực hiện các giải pháp kết nối, bảo đảm nguồn cung lao động, chủ động cung cấp thông tin thị trường lao động, xây dựng kế hoạch, chương trình phối hợp giữa các địa phương trong việc cung ứng và tuyển dụng lao động.

Giải pháp về chuyển đổi số trong cải cách thể chế và thủ tục hành chính cũng cần được chú trọng triển khai ngay từ đầu năm. Có thể thấy, rào cản về thủ tục không chỉ gây khó khăn, mà còn tạo ra sự không công bằng cho cộng đồng doanh nghiệp trong việc tiếp cận chính sách và làm méo mó môi trường kinh doanh. Cần tạo dựng chính sách liên thông, kết nối các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ đi kèm với sự đồng thuận tại các chính quyền địa phương, giải quyết tình trạng tình trạng "cát cứ" gây cản trở.

- Sức lực của nhiều doanh nghiệp đã bị bào mòn do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Theo Bộ trưởng, để doanh nghiệp phục hồi và phát triển trong giai đoạn 2022 - 2023, chúng ta cần có hành động gì?

+ Để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do tác động tiêu cực của dịch Covid-19, hỗ trợ doanh nghiệp ổn định sản xuất, kinh doanh, hồi phục và tạo đà phát triển trong thời gian tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho Chính phủ các giải pháp trọng tâm hỗ trợ doanh nghiệp và sẽ được triển khai thực hiện trong Chương trình phục hồi kinh tế và phát triển kinh tế giai đoạn 2022 - 2023. Theo đó, sẽ tập trung vào 3 nhóm giải pháp.

Doanh nghiệp cần được hỗ trợ hơn nữa trong giai đoạn 2022-2023 - Ảnh: Dũng Minh

Trước tiên, thực hiện hiệu quả các chính sách, giải pháp hỗ trợ tăng tính thanh khoản cho doanh nghiệp như: tiếp tục chính sách giãn, hoãn thời gian nộp thuế cho doanh nghiệp; giảm thuế, phí, các khoản phải nộp; cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp; thực hiện chính sách cấp bù lãi suất cho các doanh nghiệp trong những ngành nghề bị tác động mạnh bởi dịch bệnh Covid-19 và những nhóm ngành trọng tâm ưu tiên phát triển để tạo đà phục hồi cho kinh tế.

Tiếp theo là hỗ trợ tái cấu trúc doanh nghiệp, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong doanh nghiệp, nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững. Chúng tôi đẩy mạnh triển khai hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi liên kết, chuỗi giá trị, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Hỗ trợ tái cấu trúc lao động; hỗ trợ thu hút, đào tạo lại lao động cho doanh nghiệp; tái cấu trúc doanh nghiệp và tài chính doanh nghiệp; quản trị rủi ro; phát triển kinh doanh bền vững, kinh tế xanh.

Cuối cùng là tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh bình đẳng thuận lợi cho doanh nghiệp. Theo đó, sẽ rà soát, sửa đổi các quy định chồng chéo, mâu thuẫn để tháo gỡ vướng mắc cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận bình đẳng các nguồn lực phát triển, nhất là trong việc thực hiện các dự án, công trình theo hình thức hợp tác công - tư.

- Việt Nam được đánh giá vẫn là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư. Minh chứng là thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã khởi sắc ngay từ tháng đầu năm 2022, đạt gần 2,1 tỉ USD. Chúng ta cần chuẩn bị những gì để đón "đại bàng", thưa Bộ trưởng?

+ Với nguồn lực đầu tư nước ngoài chúng ta cần chuyển đổi tư duy xúc tiến đầu tư, chủ động lựa chọn, thu hút, hỗ trợ các đối tác, tập đoàn lớn, công nghệ cao, đứng đầu hoặc vận hành chuỗi giá trị, sẵn sàng chuyển giao công nghệ.

Cải thiện môi trường kinh doanh là một trong những yếu tố quan trọng để thu hút nguồn vốn FDI - Ảnh: Dũng Minh

Cùng với đó, cần chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện, như quỹ đất sạch, nhân lực, hạ tầng phục vụ sản xuất cho các nhà đầu tư. Đồng thời, bám sát khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp đầu tư nước ngoài để kịp thời tháo gỡ khó khăn; đơn giản hóa quy trình, thủ tục, đẩy nhanh cấp phép đầu tư đối với các dự án đầu tư lớn.

Khẩn trương xây dựng Nghị quyết của Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài cho giai đoạn 2021-2030. Bên cạnh đó, phát huy vai trò của Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ trong tháo gỡ khó khăn cho các dự án đầu tư, thu hút các dự án lớn.

- Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!