Cả người gác cổng và đầu bếp của công ty này đều đã trở thành triệu phú đôla nhờ quyết định lạ kỳ của nhà sáng lập

Tại hầu hết các công ty lớn, thường thì các lãnh đạo sẽ trở thành triệu phú. Tuy nhiên, ở tập đoàn công nghệ Sunny Optical Technology Group của Trung Quốc – công ty có cổ phiếu lọt top những cổ phiếu tăng trưởng nhanh nhất thế giới kể từ 2008 đến nay, cả những người công nhân trong nhà máy, bảo vệ gác cổng và đầu bếp trong canteen của công ty cũng đã trở thành triệu phú.

Quyết định khá bất thường là chia cổ phần cho những nhân viên đầu tiên của công ty bất chấp vị trí làm việc của họ là gì của công ty sản xuất ống kính Sunny Optical đã biến hàng trăm nhân viên rất đỗi bình thường trở thành triệu phú đôla, theo thống kê của Bloomberg. Kể từ tháng 6/2008 đến nay, cổ phiếu của Sunny Optical đã tăng hơn 9.500%, vượt qua cả đà tăng 7.500% của cổ phiếu Netflix.

Cổ phiếu Sunny Optical tăng trưởng vượt trội trong chỉ số MSCI Emerging Market. Nguồn: Bloomberg.

Thành lập công ty cách đây hơn 30 năm, nhà sáng lập của Sunny Optical ban đầu chỉ là 1 công nhân tốt nghiệp cấp 3 và dùng chưa đến 10.000 USD tiền vay mượn để khởi nghiệp. Giờ đây công ty của ông đã trở thành đế chế trị giá 22 tỷ USD cung cấp ống kính cho những ông lớn công nghệ nổi tiếng như Samsung và Xiaomi. Ống kính của hãng được sử dụng để sản xuất camera cho smartphone, ô tô và cả máy bay không người lái (drone). Nhu cầu bùng nổ giúp lợi nhuận của Sunny Optical tăng trưởng không ngừng nghỉ trong thập kỷ vừa qua và trong chỉ số MSCI Emerging Market không có cổ phiếu nào tăng trưởng nhanh hơn nó.

Louis Putterman, giáo sư tại ĐH Brown University và là người chuyên nghiên cứu về kinh tế Trung Quốc, cho rằng có lẽ Sunny Optical là ví dụ rõ ràng nhất về chuyện tạo của cải cho người lao động. Mặc dù đây là trường hợp không phổ biến, sự nổi lên của nó là 1 câu chuyện thành công trong lĩnh vực công nghệ cao mà các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đang cố gắng nhân rộng trong nỗ lực chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng bền vững hơn.

Mặt khác, Sunny Optical cũng thể hiện rõ sự thay đổi bộ mặt của người giàu Trung Quốc: ngày càng có nhiều người giàu lên nhờ lĩnh vực công nghệ. Theo ước tính của Credit Suisse, năm ngoái ở Trung Quốc có tổng cộng 2 triệu triệu phú công nghệ.

Những nhân viên triệu phú của Sunny Optical đã được hưởng lợi từ sự hào phóng của Wang Wenjian, người sáng lập nên công ty vào năm 1984 tại Yayao, thành phố ven biển nhỏ bé nằm ở miền đông Trung Quốc. Những năm 1990, khi công ty tái cấu trúc từ 1 hợp tác xã thành công ty cổ phần, Wang đã có động thái hiếm hoi khi phân chia cổ phần rộng rãi thay vì chỉ gói gọn trong những lãnh đạo cấp cao, sau đó tổ chức 1 quỹ tín thác có khoảng 400 thành viên sở hữu 35% cổ phần.

1 nhà máy của Sunny Optical ở Yuyao.

Wang giữ lại cho mình 6,8% cổ phần và cho phép các nhân viên kiểm tra chất lượng, đầu bếp và cả lao công của công ty cũng có thể sở hữu cổ phần với mức chi phí không đáng kể dựa trên vị trí và thâm niên của họ. Mặc dù không có số liệu cụ thể nhưng chỉ cần 0,013% cổ phần cũng đã đủ để 1 nhân viên trở thành triệu phú.

Trừ đi 16% mà 4 giám đốc của quỹ tín thác nắm giữ, trung bình mỗi nhân viên sở hữu số cổ phiếu trị giá khoảng 17 triệu USD. Wang (năm nay 70 tuổi) rời ghế Chủ tịch từ năm 2012 và vẫn sở hữu 3,7% cổ phần có giá trị hơn 800 triệu USD.

Niêm yết cổ phiếu trên sàn Hồng Kông từ năm 2007, Sunny Optical hiện có hơn 28.000 nhân viên toàn thời gian làm việc tại 4 nhà máy ở Trung Quốc và các văn phòng ở Bắc Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Đài Loan.

Kể từ đầu năm đến nay, cổ phiếu Sunny Optical tăng trưởng 66%, mạnh nhất trong chỉ số Hang Seng Index. Lợi nhuận của hãng đã tăng hơn 6 lần trong 5 năm kết thúc vào năm 2017 do những chiếc điện thoại smartphone ngày càng được tích hợp những camera có độ phân giải cao hơn. Công ty cũng được hưởng lợi từ xu hướng sử dụng camera trong xe hơi nhằm phục vụ lý do an toàn.

Tầm nhìn của nhà sáng lập

Tất nhiên cổ phiếu này không phải là không có rủi ro. Hiện hệ số P/E của nó cao gấp gần 4 lần so với mức trung bình của chỉ số Hang Seng Index. Đồng thời, Sunny Optical cũng rất mong manh trước cuộc chiến tranh thương mại đang leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc. Nếu khách hàng (ví dụ như Huawei) gặp bất kỳ gián đoạn nào thì doanh số của hãng cũng đều bị ảnh hưởng. Hồi tháng 4, tin tức Huawei đang bị giới chức Mỹ điều tra khiến cổ phiếu Sunny Optical giảm mạnh nhất trong 1 tháng trước khi hồi phục trở lại.

Công ty vẫn cho rằng họ còn có nhiều dư địa để tăng trưởng và đặt mục tiêu tăng gấp 5 lần doanh lên trong thập kỷ tới, lên 100 tỷ nhân dân tệ (tương đương 15,6 tỷ USD). Hầu hết các chuyên gia phân tích vẫn yêu thích cổ phiếu này, với mức giá mục tiêu trung bình dự đoán tăng 8% trong 12 tháng tới.

Dù cổ phiếu Sunny Optical tăng giảm như thế nào thì nhiều nhân viên lâu năm của hãng đã trở thành triệu phú đôla và tỷ phú nhân dân tệ. Họ là 1 nhóm khác hẳn so với các công nhân khác ở Yuyao, nơi thu nhập trung bình hàng năm của người lao động chỉ ở mức 46.125 nhân dân tệ trong năm ngoái.

Một trong những nhân viên may mắn nhất là Wang Wenjie (50 tuổi), người đã trở thành nhân viên đầu tiên của Sunny Optical có bằng đại học khi gia nhập công ty năm 1989. Giờ đã là Phó Chủ tịch, ông sở hữu 4,9% cổ phần của quỹ tín thác và được thưởng thêm một lượng cổ phiếu, nâng tổng giá trị tài sản lên hơn 400 triệu USD.

Tại 1 diễn đàn kinh doanh được tổ chức ở thành phố Ningbo tháng 5 vừa qua, Wang được săn đón như một người nổi tiếng. Những người tham dự liên tục chụp ảnh khi ông thuyết trình và xông đến bên cạnh ngay khi ông bước xuống sân khấu.

"Khi tiền chỉ tập trung ở 1 chỗ thì mọi người sẽ bị chia cắt, còn khi tiền được phân chia thì người ta sẽ đoàn kết với nhau", Wang viết trong cuốn sách về lịch sử công ty được xuất bản năm ngoái. "Ở Sunny Optical, người chăm chút các bữa ăn cho bạn ở nơi công sở cũng có thể trở thành tỷ phú nhân dân tệ. Chúng tôi đã làm rất tốt việc xây dựng 1 đội ngũ và phát triển họ ngày càng lớn mạnh", Wang từng nói.