Trong một ấn phẩm vừa công bố mang tên "Gold Investing Handbook" (tạm dịch là: Sổ tay Đầu tư vàng ), Ngân hàng Thế giới (WB) đã giải thích việc các ngân hàng trung ương đang tăng cường dự trữ vàng trong mấy năm gần đây.
Ấn phẩm đề cập xu hướng của thị trường vàng , trong đó cho thấy các ngân hàng trung ương giảm nắm giữ trái phiếu kho bạc song song với tăng tỷ trọng của vàng trong dự trữ ngoại hối.
Ấn phẩm của WB nêu quan điểm của ông Kamol Alimukhamedov - Phó Giám đốc điều hành Ngân hàng Trung ương Uzbekistan - cho rằng, hiện nay, vàng tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính toàn cầu, giữ vai trò như hàng rào chống lạm phát , là tài sản dự trữ an toàn đối với các ngân hàng trung ương . Do đó, các ngân hàng trung ương ồ ạt mua vàng trong mấy năm trở lại đây.
Vào thế kỷ 20, cách sử dụng vàng trong hệ thống tài chính đã trải qua những thay đổi đáng kể. Chế độ bản vị vàng , gắn giá trị của tiền giấy với giá vàng , chiếm ưu thế cho đến khi những năm 1930, khi nó bị hầu hết các nước lớn bỏ rơi do cuộc Đại suy thoái. Tuy nhiên, bản vị vàng vẫn là một phần quan trọng của hệ thống tiền tệ quốc tế cho đến khi 1971, khi chính phủ Hoa Kỳ chấm dứt khả năng chuyển đổi sang vàng .
Vàng cũng được coi là tài sản trú ẩn an toàn trong thời kỳ kinh tế suy thoái. Sự không chắc chắn và bất ổn địa chính trị, khiến kim loại quý này trở nên phổ biến đối với các nhà đầu tư muốn phòng ngừa rủi ro, chống lại sự biến động của thị trường.
Ngoài vai trò là tài sản dự trữ, vàng còn là mặt hàng được giao dịch rộng rãi trong thị trường tài chính. Hợp đồng tương lai và quyền chọn vàng được giao dịch tích cực trên các sàn giao dịch hàng hóa, cung cấp cho nhà đầu tư nhiều cơ hội. Cùng với đó, vàng cũng được dùng để sản xuất các sản phẩm công nghiệp và tiêu dùng khác nhau, bao gồm điện tử, đồ trang sức và thiết bị y tế. Nhận thức ngày càng tăng về các vấn đề môi trường, xã hội và quản trị (ESG) trong cộng đồng đầu tư đã dẫn đến sự quan tâm ngày càng tăng trong việc tìm nguồn cung ứng và sử dụng có trách nhiệm đối với vàng .
Tác giả của ấn phẩm Sổ tay Đầu tư vàng đã liệt kê nhiều thách thức kinh tế và địa chính trị dẫn tới việc vàng phát huy mạnh mẽ vai trò "hầm trú ẩn" trong gần 2 thập kỷ trở lại đây.
Những gián đoạn trên thị trường do khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, chiến tranh thương mại Mỹ-Trung , đại dịch Covid-19 , thời kỳ lãi suất âm kéo dài, và những biến động địa chính trị gây ra bởi các biện pháp trừng phạt tài chính khiến dự trữ ngoại hối của Nga bị đóng băng. Tất cả đều củng cố tầm quan trọng chiến lược của vàng với tư cách một nệm đỡ chống lại bất ổn định tài chính.
Ấn phẩm của WB cũng dẫn kết quả một cuộc thăm dò gần đây của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) với sự tham gia của các nhà quản lý tài sản. Theo cuộc thăm dò này, "vị thế nắm giữ vàng trong lịch sử" và "khả năng sinh lời của vàng trong các cuộc khủng hoảng" được đánh giá là những lý do quan trọng nhất để các nhà quản lý tài sản nắm giữ vàng .
Từ năm 2022, các ngân hàng trung ương trên thế giới bất ngờ quan tâm nhiều đến việc tăng tỷ trọng của vàng trong dự trữ ngoại hối. Khảo sát của Hội đồng Vàng Thế giới cho thấy, 61% số người được hỏi nói rằng họ kỳ vọng dự trữ vàng toàn cầu sẽ tăng trong 12 tháng tới.
Lập trường của các ngân hàng trung ương đối với vàng đã thay đổi trong giai đoạn sau khủng hoảng tài chính và các ngân hàng trung ương trở thành một lực lượng mua ròng vàng kể từ đó, bất chấp giá vàng ngày càng tăng, sau khi nhóm này liên tục bán ròng vàng trong các giai đoạn trước.
Dữ liệu lịch sử đã chứng minh, sau khi xung đột nổ ra giữa Nga và Ukraine, những ngân hàng trung ương lo sợ bị phương Tây trừng phạt nhất chính là các ngân hàng trung ương mua vàng mạnh nhất.
Các biện pháp trừng phạt gần đây chống lại Nga đã làm tăng khả năng ngân hàng trung ương của các nước khác có thể chuyển dự trữ của họ từ ngoại hối sang vàng . Đó là do vàng là tài sản vật chất có thể được lưu trữ trong nước, không giống như dự trữ ngoại tệ có thể bị đóng băng bởi các lệnh trừng phạt.