Cảnh báo: Thói 'ăn xổi' phá hỏng cơ hội của triệu ngườiicon

Báo động nông sản xuất khẩu vào EU

Là thị trường tiềm năng, sau hơn một năm Hiệp định EVFTA có hiệu lực, nông sản Việt xuất khẩu vào thị trường EU tăng mạnh. Trong bối cảnh khó khăn của dịch Covid-19, 8 tháng năm 2021, xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam sang thị trường này đạt 2,38 tỷ USD, tăng 8,1% so với cùng kỳ 2020.

EU trở thành thị trường lớn thứ 3 của nông sản Việt Nam. Song, thời gian gần đây, các mặt hàng nông sản Việt xuất khẩu sang thị trường này liên tục bị cảnh báo về an toàn thực phẩm (ATTP).

Cụ thể, đầu tháng 9/2021, Văn phòng SPS Việt Nam nhận được cảnh báo từ Liên minh châu Âu đối với sản phẩm đùi ếch đông lạnh do chứa chất cấm nitrofurans (furazolidone) mức dư lượng 17 µg/kg-ppb. Nhà sản xuất là Công ty TNHH Thương mại và chế biến thực phẩm Ngọc Hà, địa chỉ huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. Pháp đã thu hồi sản phẩm trên thị trường, còn Thụy Sỹ sử dụng biện pháp tiêu hủy.

Thanh long của Việt Nam bị EU tăng tần suất kiểm tra thuốc bảo vệ thực vật (ảnh: TL)

Thời gian này, EU tiếp tục cảnh báo sản phẩm bưởi của nhà sản xuất là “Nguyen Truc Thuy”, địa chỉ ấp 1, thị trấn Hộ Phòng, thị xã Giá Rai (Bạc Liêu). Nguyên nhân do chứa chất cấm propargite 0,23 ppm và fenobucarb 0,032 ppm vượt ngưỡng cho phép. Sản phẩm ngay sau đó bị Na Uy thu hồi trên thị trường.

Đầu tháng 10/2021, Bộ Công Thương thông báo thu hồi lô gạo thơm giống ST25 hiệu Nữ hoàng tại Bỉ. DN xuất khẩu Việt Nam chủ động thu hồi bởi kết quả kiểm tra phát hiện có dư lượng tricyclazolevượt vượt mức cho phép.

Cũng trong tháng 10, một số nông sản như chôm chôm, mộc nhĩ khô, hạt tiêu đen, bột quế, hay sản phẩm thủy sản của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU cũng bị cảnh báo dư lượng các chất có hại, thậm chí sản phẩm chôm chôm còn phát hiện có chất cấm.

Sau khi cảnh báo liên tục về ATTP đối với nhiều lô hàng nông sản, thuỷ sản của Việt Nam, ngày 3/11, Ủy ban châu Âu đã đăng công báo sửa đổi Quy định (EU) 2019/1793 về việc áp dụng tạm thời các biện pháp kiểm soát chính thức và khẩn cấp một số thực phẩm được nhập khẩu vào EU.

Theo đó, tần suất kiểm tra thuốc bảo vệ thực vật với các loại rau thơm và hoa quả của Việt Nam cụ thể: rau mùi 72%, húng quế 20%, đậu bắp 20-30%, hạt tiêu 20%, thanh long 10%...

Việc kiểm tra bắt đầu từ 15/11/2021. Theo định kỳ, cứ 6 tháng một lần, Ủy ban sẽ xem xét các danh sách thực phẩm và thức ăn chăn nuôi không có nguồn gốc động vật từ một số nước thứ ba chịu sự tăng cường tạm thời của biện pháp kiểm soát chính thức tại các chốt kiểm soát biên giới để đảm bảo ATTP.

Chạy theo số lượng thì chỉ “ăn xổi”

Nhận định thị trường EU còn nhiều tiềm năng nhưng lại khó tính, có các quy định chặt chẽ về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, đã đến lúc các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp cần phối hợp xây dựng một chiến lược tổng thể và kế hoạch hành động để đẩy mạnh xuất khẩu rau quả sang thị trường này. 

Theo Bộ trưởng Hoan, ba trở ngại lớn nhất đối với nông sản Việt Nam khi vươn ra thế giới là biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển trong xu thế tiêu dùng. Trong đó, thế giới đang mạnh mẽ chuyển sang sản xuất và tiêu dùng xanh.  

Văn phòng SPS Việt Nam khuyến cáo cần kiểm soát và sử dụng đúng quy định các hoá chất bảo vệ thực vật, mối nguy gây mất ATTP với cây ăn quả, gia vị.

Tại một tọa đàm mới đây, dưới góc độ DN xuất khẩu nông sản, ông Nguyễn Khắc Tiến - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Ameii Việt Nam - cho rằng, các doanh nghiệp cần nghiêm túc hơn trong việc kiểm soát quy trình sản xuất của mình. Kiểm soát từ khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch, đến kiểm nghiệm sản phẩm.

Không chỉ với sản phẩm xuất khẩu của mình, theo ông Tiến, DN cần cẩn trọng ngay khi gia công cho các đơn vị khác. Bởi, nhiều doanh nghiệp hiện chỉ chú trọng việc kiểm soát các sản phẩm của mình, mà quên mất rằng chỉ cần một doanh nghiệp yếu kém thì cả hệ thống sẽ bị ảnh hưởng theo.

Để nông sản Việt Nam xuất khẩu được sang các thị trường, trong đó có EU, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, cho rằng, muốn xuất khẩu hàng hoá vào thị trường nào thì phải đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn của thị trường đó.

“Người ta đưa ra quy định, nghiên cứu dựa trên cơ sở khoa học thì đương nhiên mình phải thay đổi để đáp ứng yêu cầu. Chúng ta không nên quá nóng vội, nếu chạy theo xuất khẩu, số lượng thì chỉ ăn xổi”, ông nói.

Thực tế cho thấy, khi tham gia hội nhập sâu rộng, các nước vẫn có những vi phạm, bị cảnh báo thì điều này là bình thường. Điều quan trọng là chúng ta cố gắng tối đa không vi phạm. Vấn đề là sau mỗi cảnh báo, chúng ta rút ra được bài học gì, lý do từ đâu.

Ông Nam cho rằng, với DN thương mại, chế biến cần thay đổi xoay sang việc tập trung vào chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, cần có bộ phận nghiên cứu về kỹ thuật, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ. SPS đã chuẩn bị bài giảng cho các doanh nghiệp, HTX, đối tượng sản xuất, thông qua đây họ có thể nắm được các tiêu chuẩn kỹ thuật của các thị trường để sản xuất hàng hoá phù hợp.

Tâm An