Ông đánh giá như thế nào về thị trường xe điện tại Việt Nam?
Thị trường xe máy điện tại Việt Nam hiện vô cùng tiềm năng. Với con số bán hàng chính thức năm 2017, có khoảng 400.000 xe máy điện và 55.000 xe đạp điện được bán ra. Con số này là không hề nhỏ nếu tính theo một thị trường có tính chất khá tự phát.
Vậy tại sao xe điện lại chưa được phổ biến?
Tôi cho rằng nguyên nhân nằm ở việc chưa có sự đầu tư nghiêm túc cho sản phẩm. Thị trường hiện nay trừ PEGA HKbike và bây giờ là Vinfast, phần đa là sản phẩm chất lượng không cao. Mặt khác, chế độ hậu mãi của các công ty nhỏ lẻ này yếu nên người tiêu dùng chưa an tâm.
Một lượng lớn người tiêu dùng trong nước có ác cảm với xe máy, xe đạp điện. Mặt khác, xe điện không được xem là tài sản có giá trị lâu dài, làm thế nào để thay đổi quan niệm này?
Để thay đổi nhận thức, thứ nhất sản phẩm phải có chất lượng tốt, thứ hai phải có chiến lược quảng bá rộng khắp. Nghe thì đơn giản thôi nhưng có lẽ sẽ rất ít doanh nghiệp làm được.
Nhưng phải nhìn nhận thực tế là giá trị bán lại của xe máy điện thấp hơn rất nhiều so với xe máy xăng, dù chúng được sử dụng trong cùng thời gian và có tầm giá ngang nhau. Điều đó có phản ánh mức độ hao mòn của xe điện nhanh hơn xe xăng, hay độ bền của xe điện đang kém xa so với xe xăng?
Nó nằm ở vấn đề cơ cấu giá và tính ổn định của sản phẩm. Ví dụ như xe Dream của Honda bán hơn 20 năm nay nhờ vào tính ổn định. Trong khi đó, xe điện đang trong giai đoạn hỗn loạn, mẫu mã nhiều, tính neo giá kém.
Điều này thể hiện tương tự như trên thị trường smartphone. Trong rất nhiều thương hiệu, chỉ có iPhone bán lại được giá. Điều này phần đa là nhờ đặc tính bền vững của thương hiệu: Đủ lâu, để được tin tưởng.
Theo kinh nghiệm của ông, giá xe điện mà gần bằng xe xăng thì đắt hay rẻ?
Là một người sản xuất xe điện, bản thân tôi cũng đã sử dụng phương tiện này 3 năm nay. Tôi thấy nó tiện ích hơn xe máy nhiều. Về giá, đa phần xe điện rẻ hơn xe máy, kể cả xe của Vinfast thì giá cũng chỉ bằng 1/3 so với các kiểu xe xăng khác, đấy là so về cảm tính.
Xe máy điện có lợi hơn rất nhiều. Nếu nó có kém, thì là do nhận thức của người tiêu dùng. Người dùng đang sợ bản thân bị mang ra làm chuột bạch nên rất lo lắng.
Tuy nhiên, có những ví dụ rất nhỏ mà chúng ta thường bỏ khi nhìn nhận xe điện. Ví dụ như đi xe điện không lo bị bỏng bô, hay xe điện sau khi sử dụng có thể đưa ngay vào nhà mà không sợ mùi xăng, nhiệt, ảnh hưởng.
Tôi lớn lên cùng với sản phẩm của Honda cũng như các hãng khác, nhưng so sánh đi so sánh lại, tôi thấy xe điện tốt hơn nhiều.
Vậy nếu xét về góc độ bảo vệ môi trường và tiện ích của người tiêu dùng, ông cho rằng thì người mua sẽ chọn cái gì: Một chiếc xe điện hay là một chiếc xe xăng?
Ngành xe điện thì ngả nhiều về vấn đề tiện ích. Pega đang thay đổi thông điệp: “Xe điện Pega tiết kiệm gấp 33 lần xe ga”. Chúng tôi phải đo được lợi ích cho người tiêu dùng cụ thể.
Một cách trung thực, xe điện có động cơ tốt hơn xe xăng nhiều. Xe xăng cứ 2 tháng phải thay dầu nhưng mọi người không tính vào. Chúng ta nhìn nhận xe xăng của Nhật rất kinh khủng, thẳng thắn mà nói là tôn thờ, nghĩa là khi so sánh người dùng đã không công bằng.
Một chuyện ngoài lề khác tôi muốn chia sẻ. Tại Philippines, chính phủ nước này đã đứng ra làm xe điện, vì tin tưởng vào xu hướng tương lai.
Việt Nam chưa nhìn nhận những cái này như cơ hội. Điều này đã diễn ra tương tự đối với sản xuất điện thoại thông minh. Trong khi đó chúng ta lại ở cạnh quốc gia láng giềng là Trung Quốc vốn đi rất nhanh và có lòng tự tôn dân tộc lớn, ưu tiên dùng hàng nội địa. Gần đây người giàu tại Trung Quốc dùng Vivo, Hwawei, trong khi chỉ người nghèo mới dùng iPhone.
Vậy xe điện và xe máy có chung sống hòa bình được với nhau?
Về cạnh tranh cái gì tốt sẽ lên ngôi. Tôi có một đứa em, trước đây khi chưa có smartphone, nó thề trung thành với Nokia. Tuy nhiên sau này khi iPhone xuất hiện, nó lại là đứa đi đầu. Người tiêu dùng chỉ trung thành với lợi ích của người ta thôi.
Như vậy, câu chuyện sẽ là về sau xe điện có tốt không, có tiện ích không. Còn nếu không đảm bảo được những điều này thì cũng như hãng xe Proton, dù được hỗ trợ nhiều thì cũng bị thất bại.
Việc sống chung hòa bình thì nếu tính năng hai loại xe 50 - 50 thì có thể. Giả sử xe điện vượt trội hẳn, thì thậm chí chính Honda có thể là người khai tử xe xăng nếu họ có nhiều lãi hơn. Họ không tội gì không bán xe điện nếu họ có nhiều lợi nhuận lẫn tiếng thơm bảo vệ môi trường.
Tại một số quốc gia khác, Chính phủ trợ giá khi mua xe điện. Vậy ở Việt Nam, điều này có nên thực hiện hay không?
Tôi cho rằng nên. Việt Nam muốn có nền công nghiệp, sản phẩm có thế mạnh, thì việc được hỗ trợ là cần thiết.
Chúng ta muốn có gì riêng thì phải đào tạo. Ví dụ như một học sinh học mười mấy năm thì mới đi học đại học và cũng tốn thêm 4 – 5 năm mới ra trường, đi làm được. Ngành công nghiệp xe cũng vậy, phải được chăm bón từ nhỏ mới tạo được đà thuận lợi cho tương lai.
Xe điện Việt Nam đã đi sau các quốc gia khác. Hiện các nước như Pháp, Mỹ có chính sách hỗ trợ mạnh với xe điện. Ngay như Trung Quốc, nước láng giềng, họ hỗ trợ rất nhiều. Xe ô tô điện ở Thẩm Quyến đã làm 8 năm nay.
Thời điểm này Trung Quốc đã có bước đầu tư cho việc hỗ trợ ngành trọng điểm. Họ đã khá tự tin với doanh nghiệp trong nước cũng như chính sách giúp ngành xe ô tô điện phát triển, xe máy điện chỉ là một trong những ngành hàng đó mà thôi.
Sắp tới PEGA có kế hoạch gì nếu thị trường xe điện bùng nổ?
Trong tháng 12 chúng tôi sẽ ra mắt kế hoạch hạ giá rất thấp giá bán lẻ. Qua đó, PEGA sẽ khẳng định số 1 trong tâm trí người tiêu dùng về xe điện, kể cả hàng lậu, hàng nhái cũng sẽ bị chúng tôi tiêu diệt.
Còn khi Vinfast ra đời, chúng tôi luôn kỳ vọng sẽ song hành cùng Vinfast thống trị thị trường xe máy điện này.
Kế hoạch của chúng tôi sẽ tập trung vào sản phẩm xuất sắc nhưng giá vẫn rẻ và phục vụ người tiêu dùng chu đáo. Nói ngắn gọn là tận tâm với khách hàng.
Ông từng tuyên bố Pega sẽ loại bỏ xe máy chạy xăng trong 5 năm tới, vậy kế hoạch của ông đã triển khai đến đâu?
Chúng tôi, những người PEGA nói là làm. Chúng tôi đang sở hữu một sản phẩm tự tin là “killer” các dòng xe máy tay ga trên toàn quốc. Tôi mới tuyên bố được 6 tháng. Chúng ta cùng chờ xem, cuối tháng 12 và đầu tháng 1 chúng tôi sẽ ra mắt.
Cảm ơn ông!