Thanh tra chính phủ (TTCP) vừa công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh. Tại Long An đã phát hiện các vi phạm, khuyết điểm về quản lý, sử dụng đất để đầu tư xây dựng các nhà máy điện mặt trời.
Theo TTCP, Thủ tướng chưa chấp thuận chủ trương cho UBND tỉnh Long An chuyển đổi mục đích sử dụng đất, rừng sản xuất với 124,84 ha sang đất công trình năng lượng. Tuy nhiên, Tổng cục Lâm nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn có văn bản hướng dẫn Sở Tài nguyên và Môi trường Long An tổ chức đấu giá cho thuê quyền sử dụng 124,84 ha đất có nguồn gốc đất, rừng sản xuất vào mục đích đất công trình năng lượng tại xã Thạnh An, huyện Thạnh Hóa (Long An).
Sau đó, UBND tỉnh Long An đấu giá cho thuê quyền sử dụng toàn bộ diện tích đất trên.
Trên cơ sở này, Ban quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Thạnh Hóa bàn giao trên thực địa 124 ha đất cho Công ty cổ phần năng lượng Hanwha - BCG Băng Dương, bàn giao 50 ha đất cho Công ty cổ phần năng lượng BCG - Băng Dương.
Theo TTCP, trong quá trình thực hiện, UBND tỉnh Long An cho thuê đất quá hạn mức. Cụ thể, cho các chủ đầu tư thuê đất để xây dựng các nhà máy điện mặt trời vượt hạn mức quy định, với tổng diện tích 11,05 ha, gồm: cho Công ty cổ phần điện TTC - Đức Huệ Long An thuê vượt 9,76 ha, cho Công ty cổ phần Năng lượng BCG - Băng Dương thuê vượt 1,29 ha.
Trong việc phê duyệt thiết kế kỹ thuật, TTCP kết luận Bộ Công Thương đã phê duyệt diện tích sử dụng đất đối với một số dự án tăng sai so với định mức quy định, với tổng diện tích 14,56 ha, gồm: Nhà máy điện mặt trời TTC - Đức Huệ 1 tăng sai 9,76 ha; Nhà máy điện mặt trời BCG - Băng Dương tăng sai 0,6 ha; Nhà máy điện mặt trời GAIA tăng sai 4,2 ha.
Cùng diễn biến, các doanh nghiệp, gồm Công ty cổ phần năng lượng Hanwha - BCG Băng Dương - Nhà máy điện mặt trời GAIA; Công ty TNHH Hoàn Cầu Long An - Nhà máy điện mặt trời Solar Park 1; Công ty Cổ phần VIETNAMSOLAR - Nhà máy điện mặt trời Solar Park 02; Công ty cổ phần Long An Solar Park - Nhà máy điện mặt trời Solar Park 3; Công ty cổ phần Solar Energy LA - Nhà máy điện mặt trời Solar Park 4; Công ty cổ phần điện mặt trời Europlast Long An - Nhà máy điện mặt trời Europlast Long An đã khởi công xây dựng dự án khi chưa được UBND tỉnh Long An cho thuê đất.
Tại tỉnh Long An , TTCP cho biết có 4/8 dự án điện mặt trời chủ đầu tư vi phạm về điều kiện khởi công xây dựng công trình. Như khởi công dự án khi thiết kế bản vẽ thi công chưa được phê duyệt, mặt bằng xây dựng chưa được bàn giao là vi phạm Luật Xây dựng năm 2014.
Trong quá trình thực hiện đầu tư dự án, hầu hết các chủ đầu tư đã khắc phục các vi phạm này, tuy nhiên, có ảnh hưởng đến tiến độ thi công để đạt ngày vận hành thương mại trước các mốc thời gian ngày 1/7/2019 và 1/1/2021, để được hưởng cơ chế khuyến khích giá điện cố định trong 20 năm.
TTCP kiểm tra 8 dự án điện mặt trời cho thấy dự án đã được chủ đầu tư, Công ty Mua bán điện thuộc EVN đưa vào sử dụng khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền (Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo hoặc Sở Công Thương) kiểm tra công tác nghiệm thu và ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu, là vi phạm quy định Luật Xây dựng.
Đối với Nhà máy điện mặt trời GAIA do Công ty cổ phần Năng lượng Hanwha - BCG Băng Dương là chủ đầu tư, đến ngày vận hành thương mại từ ngày 17/9/2020 đến thời điểm thanh tra tháng 6/2022 chưa có biên bản chấp thuận nghiệm thu phòng cháy chữa cháy.
Việc Công ty Mua bán điện công nhận ngày vận hành thương mại và mua điện của 8 Nhà máy điện mặt trời nêu trên với giá cố định trong 20 năm (4 Nhà máy được bán điện với giá FIT1 là 9,35 UScent/kWh; 4 Nhà máy được bán điện với giá FIT 2 là 7,09 UScent/kWh) khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa kiểm tra công tác nghiệm thu và ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu, là vi phạm quy định của Bộ Công Thương.
Công ty Mua bán điện công nhận ngày vận hành thương mại đối với 8/8 nhà máy điện mặt trời và mua điện của các nhà máy, có vi phạm quy định về nghiệm thu công trình, nhưng được hưởng giá bán điện cố định trong 20 năm và được ưu tiên mua hết sản lượng điện từ các nhà máy điện, là vi phạm quy định của Chính phủ.
TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Long An chủ trì, chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Đối với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với Tổng cục Lâm nghiệp trong việc hướng dẫn đấu giá cho thuê quyền sử dụng trên 124 ha đất, rừng sản xuất khi chưa được Thủ tướng Chính phủ.