Chung cư cao cấp 'áp sát' phố cổ Hà Nội dính loạt sai phạm

Bản kết luận thanh tra liên quan đến việc chuyển đổi, chuyển nhượng nhà đất của cơ quan nhà nước, nhà đất có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại thành phố Hà Nội (giai đoạn 2013-2016) vừa được Thanh tra chính phủ ban hành đã chỉ ra hàng loạt sai phạm của chủ đầu tư và các cơ quan liên quan tại dự án Tòa nhà hỗn hợp văn phòng, dịch vụ thương mại, khách sạn và căn hộ thương mại tại 44 đường Yên Phụ, phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội (gọi tắt là dự án chung cư Aqua Central 44 Yên Phụ) do Công ty CP Tháp nước Hà Nội làm chủ đầu tư.

Vi phạm về quản lý không gian xây dựng ngầm đô thị

Theo TTCP, dự án chung cư Aqua Central 44 Yên Phụ có tổng diện tích sử dụng đất 6.800 m2 với tổng mức đầu tư 2.594 tỷ đồng; thời gian thực hiện Dự án từ quý I/2016 - quý II/2018; tiền sử dụng đất phải nộp hơn 462 tỷ đồng. Tại thời điểm thanh tra, dự án đã hoàn thiện toàn bộ 3 tầng hầm và đang thi công phần thân công trình.

Theo Kết luận thanh tra của TTCP, nguồn gốc đất trước khi chuyển mục đích do Công ty Kinh doanh nước sạch Hà Nội quản lý, sử dụng từ năm 2005. Năm 2007, Công ty Kinh doanh nước sạch Hà Nội (sau này là Công ty TNHH MTV Nước sạch Hà Nội) và Công ty CP Đầu tư và Thương mại Hà Nội ký hợp đồng hợp tác liên doanh, thành lập Công ty CP Tháp nước Hà Nội thực hiện Dự án. Năm 2015, UBND TP. Hà Nội cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án.

Đáng chú ý, theo kết luận thanh tra, ngày 12/1/2017, Công ty TNHH MTV Nước sạch Hà Nội có văn bản gửi UBND thành phố Hà Nội về việc đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại Công ty CP Tháp nước Hà Nội. Tuy nhiên, TTCP khẳng định, tại thời điểm này, theo quy định tại Khoản 1 Điều 21 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP thì Công ty TNHH MTV Nước sạch Hà Nội không được góp vốn hoặc đầu tư vào lĩnh vực bất động sản, trường hợp đã góp vốn, đầu tư phải thoái vốn.

Kết luận thanh tra của TTCP cũng chỉ rõ, ngày 21/7/2015, Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội đã có văn bản chấp thuận quy hoạch tổng mặt bằng và phương án kiến trúc cho CĐT với 3 tầng hầm vượt chỉ giới xây dựng 4,5 m phía đường Yên Phụ.

"Điều này vi phạm Điểm b Khoản 5 Điều 3 Nghị định số 39/2010/NĐ-CP về quản lý không gian xây dựng ngầm đô thị", kết luận thanh tra nêu rõ.

TTCP kiến nghị các cơ quan chức năng kiểm tra, rà soát việc miễn tiền thuê đất tại dự án chung cư Aqua Central 44 đường Yên Phụ.

Kiểm tra, rà soát việc miễn tiền thuê đất

Cũng theo kết luận thanh tra, tiền thuê đất và tiền chậm nộp còn nợ trước khi chuyển mục đích sử dụng đất từ hình thức thuê đất sang hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất để thực hiện Dự án chung cư Aqua Central 44 Yên Phụ tính đến ngày 31/1/2017 là hơn 64 tỷ đồng. Đến thời điểm thanh tra, số tiền này vẫn chưa nộp vào ngân sách nhà nước, vi phạm Khoản 3 Điều 6, Khoản 7 Điều 12, Khoản 3 Điều 170 Luật Đất đai năm 2013.

TTCP cho biết, tại thời điểm thanh tra, chủ đầu tư đang làm thủ tục đề xuất miễn tiền thuê đất trong thời gian ngừng xây dựng theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại thông báo số 348/TB-VPCP ngày 9/12/2019 của Văn phòng Chính phủ về việc tạm dừng xây dựng công trình cao tầng trong khu vực nội đô.

Theo giải trình của UBND thành phố Hà Nội và chủ đầu tư, ngày 5/9/2017, Cục Thuế Hà Nội có văn bản gửi Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế về việc miễn tiền thuê đất trong thời gian tạm ngừng xây dựng, tạm ngừng hoạt động do nguyên nhân bất khả kháng đối với dự án tại 44 đường Yên Phụ của Công ty CP Tháp nước Hà Nội, trong đó kiến nghị Chủ đầu tư được miễn tiền thuê đất từ ngày 22/7/2010 đến hết ngày 11/2/2015. Ngày 16/10/2017, Tổng cục Thuế có văn bản đồng ý với kiến nghị của Cục Thuế Hà Nội.

Trên cơ sở đó, ngày 26/12/2017, Cục Thuế Hà Nội đã có quyết định về việc miễn tiền thuê đất trong thời gian tạm ngừng xây dựng, tạm ngừng hoạt động đối với Công ty CP Tháp nước Hà Nội với số tiền 41,8 tỷ đồng. Sau đó, Chi cục Thuế quận Ba Đình đã thực hiện quyết toán và chủ đầu tư đã nộp số tiền thuê đất còn nợ và tiền chậm nộp vào ngân sách nhà nước.

Đối với tiền sử dụng đất ở có diện tích 3.298m2 462 tỷ đồng), đến thời điểm thanh tra, Công ty CP Tháp nước Hà Nội còn nợ 362 tỷ đồng. Tuy nhiên, sau khi kết thúc thanh tra công ty này đã thực hiện nộp đủ số trên vào ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý là về việc xác định tiền sử dụng đất phải nộp của dự án, theo kết luận thanh tra, Sở Tài nguyên và Môi trường trình UBND thành phố Hà Nội phê duyệt tiền sử dụng đất dự án đã không loại khoản thu nhập chịu thuế tính trước 5,5% trong suất đầu tư khi xác định chi phí xây dựng. Ngoài ra, Sở này cũng đưa khoản chi phí kiểm định và chứng nhận phù hợp chất lượng công trình (1%) chi phí xây dựng vào tổng chi phí phát triển để giảm trừ khi xác định giá thu tiền sử dụng đất là không đúng quy định tại Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT với số tiền tạm tính là hơn 52 tỷ đồng.

"Trách nhiệm đối với những sai phạm nêu trên thuộc UBND thành phố Hà Nội, các sở ngành liên quan: Quy hoạch Kiến trúc, Tài Nguyên và Môi trường, Hội đồng thẩm định giá thành phố và chủ đầu tư dự án", Thanh tra Chính phủ khẳng định.

Từ kết quả thanh tra, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, rà soát việc miễn tiền thuê đất trong thời gian tạm ngừng xây dựng, tạm ngừng hoạt động; đồng thời tính tiền và ký hợp đồng thuê đất mới đối với diện tích 2.168 m2 đất làm sân đường nội bộ và 466 m2 đất làm vườn hoa mở phục vụ cho dân trong khu vực sau khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án theo đúng quy định của pháp luật.

TTCP cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo Công ty TNHH MTV Nước sạch Hà Nội rút kinh nghiệm trong việc chỉ đạo người đại diện phần vốn nhà nước khi biểu quyết tăng vốn tại Công ty CP Tháp nước Hà Nội để thực hiện dự án và thực hiện thoái vốn theo đúng quy định.