Trong những phiên giao dịch cuối tháng 12, TTCK Việt Nam đã ghi nhận hiện tượng nghẽn lệnh, dẫn tới khó mua, bán đối với các cổ phiếu niêm yết trên HoSE. Hiện tượng này thường xuất hiện khi thanh khoản thị trường tăng mạnh, từ 13.000 đến 15.000 tỷ đồng.
Việc thị trường trở nên khó giao dịch những ngày gần đây đã gây ra không ít phiền phức cho nhà đầu tư. Chúng tôi đã có trao đổi với ông Phạm Thiên Quang, giám đốc Dịch vụ đầu tư Công ty chứng khoán VNDIRECT để tìm hiểu rõ thêm về tình trạng hệ thống giao dịch hiện nay.
Thời gian gần đây, nhà đầu tư gặp không ít khó khăn khi giao dịch trong những phiên thanh khoản tăng mạnh, ông có thể làm rõ hơn vấn đề này?
Ông Phạm Thiên Quang: Trong những ngày vừa qua, khi lượng giao dịch toàn thị trường tăng trưởng quá nhanh, hệ thống các công ty chứng khoán đều bị tình trạng chậm nhận dữ liệu từ HoSE dẫn đến việc một số lệnh của nhà đầu tư không khớp được đúng giá trên bảng hay không được khớp. Hiện tượng này chúng tôi cũng đang phối hợp với HoSE để làm rõ nguyên nhân.
Tôi nghĩ để giải quyết vấn đề này chúng ta cần đối diện với bản chất vấn đề để có phương án giải quyết triệt để. Tôi nghĩ đây là trách nhiệm của tất cả thành viên tham gia thị trường, mỗi người góp sức để giảm tải hệ thống.
Các nhà đầu tư cũng cần hiểu là trong lúc toàn hệ thống giao dịch chung của thị trường đang bị quá tải, mỗi người cần giảm thiểu việc rải lệnh nhỏ để giúp giảm tải chung, vì điều kiện chung của thị trường cũng ảnh hưởng tới điều kiện riêng của mỗi chúng ta.
Về phía HoSE, tôi nghe nói, cũng đang có những biện pháp ngắn hạn như nâng mức lô lệnh từ 10 lên 100, tăng bước giá, hoặc chuyển dịch một số công ty niêm yết sang HNX để giảm tải của HoSE.
Số lượng NĐT mở tài khoản mới tăng đột biến gần đây, VNDIRECT có lo bị quá tải?
Ông Phạm Thiên Quang: Hệ thống VNDIRECT trong thơi gian vừa qua đã được trang bị đầu tư mới để chuẩn bị cho chu kỳ tăng trưởng mới của thị trường chứng khoán, và đây mới là bước đầu tiên trong chu kỳ phát triển của thị trường.
Chúng tôi đã cải thiện luồng mở tài khoản eKYC (định danh online) và luồng onboarding (đào tạo) giúp nhà đầu tư mới thiết lập tư duy đầu tư an toàn hơn, không vội vàng sợ mất cơ hội mà lao vào giao dịch ngay.
Với các nhà đầu tư giao dịch chứng khoán đã có kinh nghiệm, hệ thống VNDIRECT luôn có nhiều kênh đặt lệnh để giúp khách hàng lựa chọn phù hợp và chuẩn bị sẵn sàng các phương án dự phòng khi cần thiết. Tải lệnh hiện nay ở công ty đã cao hơn nhiều so với trước kia, phục vụ khối lượng giao dịch tăng mạnh trong thời gian qua, đồng thời sẵn sàng đáp ứng khi thị trường tiếp tục tăng trưởng trong tương lai.
Ông có thể dự báo thanh khoản thị trường thời gian tới, liệu trong năm 2021, chúng ta có thể chứng kiến phiên giao dịch với thanh khoản 1 tỷ USD?
Ông Phạm Thiên Quang: Đến thời điểm này, giá trị các phiên giao dịch đã tăng rất mạnh so với đỉnh các giai đoạn trước, khoảng cách đến mức 1 tỷ USD có thể không còn xa. Việc đạt được con số này hay không thì cá nhân tôi không chắc chắn, nhưng việc tăng mạnh thanh khoản thì chúng ta đã thấy, và dự kiến có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới.
Một trong những động lực để chúng ta tin tưởng điều này là việc hàng loạt ngân hàng đã và đang nộp hồ sơ niêm yết, giao dịch tập trung. Số lượng các doanh nghiệp vốn hoá tỷ USD đang tăng rất mạnh mẽ, và sẽ đột phá về vốn hoá thị trường khi các ngân hàng hoàn tất đưa cổ phiếu lên giao dịch vào đầu năm 2021.
Về phía cầu của các nhà đầu tư, số lượng tài khoản mở mới vẫn tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, và dự kiến sẽ còn tiếp tục xu hướng này trong năm 2021.
Năm 2021 có thể triển khai giao dịch T0, VNDIRECT đã chuẩn bị gì cho sự kiện này?
Ông Phạm Thiên Quang: Khi thị trường cho phép giao dịch T0 thì thanh khoản giao dịch sẽ lên một cấp khác hẳn với bây giờ. Điều này đòi hỏi hạ tầng giao dịch của toàn thị trường, của Sở và của từng công ty chứng khoán phải đáp ứng đươc tốc độ và mức độ khớp lệnh rất nhanh. Ngoài ra, nền tảng sản phẩm hỗ trợ cho giao dịch T0 cũng sẽ rất khác, đòi hỏi trình độ quản trị rủi ro khác với cách chúng ta cho vay margin như bây giờ. Chúng tôi rất mong chờ thời điểm này và hy vọng hạ tầng công nghệ của thị trường sớm đáp ứng để nhà đầu tư có thêm cơ hội mới.
Trong một sự kiện gần đây, ông Lê Hải Trà, phụ trách Sở GDCK TP.HCM (HoSE) cho rằng quy trình thực hiện hệ thống giao dịch của HoSE diễn ra hoàn toàn bình thường, không ghi nhận bất kỳ lỗi nào liên quan đến các tiến trình trong việc khớp lệnh.
Dựa trên số liệu thực tế của HoSE, số lượng lệnh giao dịch của top 20 CTCK hàng đầu tính từ đầu năm đến nay tăng từ 3 đến gần 12 lần. Các hệ thống công nghệ thông tin đều có năng lực dự phòng nhất định. Khi sự tăng trưởng mang tính chất đột biến nhiều lần thì điều đó tạo nên tình trạng không thể đáp ứng được yêu cầu. Hệ thống của các CTCK kết nối đến hệ thống của Sở như đường ống nước, khi lượng nước tăng gấp chục lần thì không có hệ thống nào hoạt động bình thường.
Trước mắt, HoSE sẽ áp dụng tăng lô giao dịch từ 10 lên 100 để giúp giảm 18% số lượng lệnh giao dịch trên thị trường.