Công ty con bị Cục Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ (CBP) khởi xướng điều tra, Thuỷ sản Minh Phú (MPC) nói gì?

Ngày 16/1/2020 vừa qua, Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (MPC) nhận được thông tin qua báo chí về việc Cục Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ (CBP) đã chính thức khởi xướng điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá (Thuế CBPG) đối với MSeafood, công ty con của Tập đoàn Minh Phú tại Hoa Kỳ, (Điều tra EAPA) và áp dụng biện pháp tạm thời sơ bộ theo cáo buộc của tổ chức "Ủy ban Thực thi Thương mại Tôm Hoa Kỳ" (AHSTEC).

Phản hồi lại, Công ty trong thông cáo mới nhất cho rằng chưa nhận được văn bản chính thức nào từ CBP về vấn đề này. "CBP đã chỉ dựa trên các thông tin một chiều được thu thập, cung cấp bởi tổ chức AHSTEC – đại diện cho một nhóm các công ty đánh bắt và chế biến tôm tại Hoa Kỳ, là tổ chức từ lâu đã tham gia vào các vụ kiện chống bán phá giá tôm Việt Nam với tư cách nguyên đơn.

AHSTEC nộp đơn tố cáo Mseafood vào tháng 9/2019. Vì quy trình điều tra là bảo mật, CBP đã sử dụng các thông tin mà AHSTEC cung cấp cũng như một số thông tin thu thập từ nhiều nguồn, chủ yếu là từ Internet, được cắt đoạn và đơn phương diễn giải mà không có sự đối chiếu hay kiểm chứng lại với Minh Phú hay Mseafood.

Chúng tôi lấy làm tiếc về việc CBP đã quyết định áp dụng biện pháp chế tài tại Quyết định nói trên với Minh Phú – dù chỉ là biện pháp sơ bộ và tạm thời – trước khi Minh Phú có cơ hội tham gia, cung cấp thông tin và trình bày về các vấn đề mà AHSTEC đã cáo buộc", Minh Phú cho hay.

Hiện, luật sư của Minh Phú tại Hoa Kỳ đã đăng ký với CBP để Công ty chính thức tham gia vào cuộc điều tra và cung cấp thông tin cùng các bằng chứng cụ thể để CBP xem xét trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Công ty cũng cho biết đã tích lũy được khá nhiều kinh nghiệm và hiểu biết về tình huống tương tự bởi Minh Phú đã có hơn 10 năm tham gia vào vụ điều tra chống bán phá giá, đã cùng với các doanh nghiệp thủy sản thuộc VASEP tham gia giải quyết vướng mắc với các cơ quan của nước này, ví dụ như trong vấn đề ký quỹ với CBP hay các thủ tục liên quan đến Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), hay các vụ kiện với Bộ Thương mại Hoa kỳ tại Tòa Thương mại Quốc tế của Hoa Kỳ và thậm chí là tại WTO.

Để dư luận quan tâm hiểu rõ hơn về Quyết định nói trên của CBP đối với Minh Phú, Công ty làm rõ một số thông tin như sau:

Thứ nhất, như CBP đã chỉ rõ, việc áp dụng biện pháp trong Quyết định sơ bộ nói trên chỉ có tính chất tạm thời. Theo đó, Minh Phú được yêu cầu tạm nộp thuế CBPG áp dụng cho Ấn Độ (khoảng 10%) đối với các lô hàng nhập vào Hoa Kỳ. Minh Phú khẳng định biện pháp tạm thời nói trên không làm ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của Minh Phú vào thị trường Hoa Kỳ và các thị trường khác. Mọi hoạt động sản xuất, xuất khẩu của Minh Phú vẫn diễn ra bình thường, theo kế hoạch.

Thứ hai, Minh Phú khẳng định Tập đoàn không nhập tôm thành phẩm đông lạnh từ Ấn Độ để xuất sang Hoa Kỳ như trong cáo buộc. Quyết định sơ bộ được đưa ra vì CBP cho rằng có một số dấu hiệu, nghi vấn để cho phép suy đoán về khả năng Minh Phú đã xuất khẩu tôm đông lạnh Ấn Độ sang Hoa Kỳ.

Thứ ba, CBP cũng chỉ rõ là Quyết định sơ bộ nói trên chỉ dựa trên các thông tin, số liệu ban đầu và chưa được kiểm chứng. Mặc dù Minh Phú cần thêm thời gian để rà soát lại các thông tin đó, Công ty cũng lưu ý có nhiều thông tin được dẫn chiếu không chính xác, cụ thể là:

(1) Trang số 3 trong Quyết định của CBP cho thấy AHSTEC đã dựa vào các thông tin được trích trong TCBC ngày 7/6/2019 của Tập đoàn Minh Phú và cho rằng trong năm 2018 Minh Phú chỉ sản xuất được 12.000 tấn tôm nhưng lại xuất khẩu tới 67.000 tấn. Đây là thông tin sai sự thật bởi 12.000 tấn là số liệu ước tính của sản lượng tôm nguyên liệu do Minh Phú nuôi và thu hoạch từ các ao nuôi của Tập đoàn trong năm 2018, hoàn toàn không phải là công suất sản xuất tôm đông lạnh của Minh Phú theo như cáo buộc của AHSTEC. Thực tế Minh Phú không chỉ sử dụng nguyên liệu tôm tự nuôi mà còn mua nguyên liệu từ bên ngoài thông qua các hợp đồng mua tôm, hỗ trợ và bao tiêu dài hạn với hàng ngàn hộ nông dân tại khu vực ven biển phía Nam và đồng bằng sông Cửu Long.

(2) Tại trang số 5 của Quyết định, CBP đã dựa vào thông tin mà Nguyên đơn trích từ Báo cáo xuất khẩu tháng 6/2019 đăng trên website của Minh Phú để cho rằng có dấu hiệu cho thấy có một số lượng hàng xuất khẩu khá lớn của Minh Phú không phải do Minh Phú sản xuất. Theo Minh Phú, kết luận này dường như đã dựa trên sự nhầm lẫn, hiểu  sai về số liệu tại báo cáo. Thực chất, số liệu được dẫn chiếu chỉ là theo đơn đặt hàng mà Minh Phú đã nhận được vào tháng 6/2019 và lượng đơn đặt hàng trị giá 141 triệu USD, tương ứng với khoảng 13.403 tấn thành phẩm, chỉ gấp đôi so với công suất sản xuất 1 tháng của Minh Phú. 100% lượng tôm thành phẩm mà Minh Phú xuất khẩu đều được sản xuất tại các nhà máy của Minh Phú tại Cà Mau và Hậu Giang.

(3) Tại trang số 6 của Quyết định, CBP có nêu trong giai đoạn điều tra từ 1/10/2018 đến 31/8/2019, Minh Phú đã nhập một lượng lớn tôm Ấn Độ. Đây là thông tin không có cơ sở bởi thực tế trong giai đoạn này, lượng tôm Ấn Độ mà Minh Phú nhập để sử dụng làm nguyên liệu chỉ chiếm khoảng 10% tổng lượng tôm nguyên liệu đầu vào của Tập đoàn. Đặc biệt từ đầu năm 2019, lượng tôm nhập khẩu của Minh Phú chỉ chiếm một lượng không đáng kể và từ quý 2/2019, Minh Phú đã không còn sử dụng tôm nhập khẩu Ấn độ.

Cuối cùng, Minh phú khẳng định đã chỉ định luật sư tại Hoa Kỳ và Việt Nam làm thủ tục đăng ký với CBP để tham gia tích cực và cung cấp số liệu cho CBP để giúp cơ quan này hiểu chính xác hơn, có thông tin đa chiều và đã được kiểm chứng trước khi CBP đưa ra quyết định cuối cùng.

Thực tế, do các cáo buộc tương tự về Minh Phú vào tháng 6/2019, Công ty đã chủ động hợp tác, cung cấp số liệu cho CBP và mời CBP vào làm việc để xác minh thông tin. Tuy nhiên, do lần điều tra này, CPB xác định giai đoạn điều tra dựa vào đơn kiện nhận được vào tháng 9/2019 nên giai đoạn cung cấp thông tin đã có sự thay đổi.