Cú sốc mới của Trung Quốc: Hàng loạt nhà máy phải đóng cửa vì thiếu điện

Thiếu điện - Cú sốc mới của nền kinh tế Trung Quốc sau Evergrande

Theo Bloomberg, Trung Quốc đang thực hiện hạn chế tiêu thụ điện trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ điện, giá than và giá khí đốt tăng mạnh cũng như các biện pháp nghiêm ngặt của Bắc Kinh nhằm cắt giảm lượng khí thải.

Trung Quốc đang đối mặt với cú sốc mới: thiếu điện. Trong ảnh là trạm biến áp điện 500 KV Jinshan ở phía tây nam Trùng Khánh (Trung Quốc) (Ảnh: Xinhua).

Yêu cầu cắt giảm lượng điện tiêu thụ được đặt ra đầu tiên với các ngành công nghiệp sản xuất của nước này. Hàng loạt nhà máy, từ các nhà máy luyện nhôm đến các nhà máy dệt, nhà máy chế biến đậu nành, đang được lệnh hạn chế hoạt động. Một số nhà máy thậm chí buộc phải đóng cửa hoàn toàn.

Gần một nửa trong số 23 tỉnh thành của Trung Quốc đã thất bại trong mục tiêu tiết kiệm điện mà Bắc Kinh đặt ra và hiện phải chịu áp lực cắt giảm lượng điện tiêu thụ. Những tỉnh bị ảnh hưởng nặng nề nhất của yêu cầu này là Giang Tô, Chiết Giang và Quảng Đông - cũng là 3 trung tâm công nghiệp lớn của Trung Quốc, chiếm gần 1/3 nền kinh tế nước này.

"Khi thị trường đang tập trung sự chú ý vào Evergrande và những hạn chế chưa từng có của Bắc Kinh đối với lĩnh vực bất động sản thì một cú sốc nguồn cung lớn khác đang bị xem nhẹ, thậm chí bị bỏ qua", các nhà phân tích tại Nomura Holding nói và dự báo nền kinh tế Trung Quốc sẽ giảm trong quý này.

Thiếu điện ngày càng trầm trọng ở Trung Quốc đang bị che mờ bởi mọi sự chú ý đang đổ dồn vào việc liệu "bom nợ" 300 tỷ USD của Evergrande có vỡ nợ hay không. Tình trạng này cũng cho thấy nguồn cung ứng điện trên toàn cầu đang cực kỳ eo hẹp. Trước đó, việc thiếu điện đã từng khiến thị trường châu Âu rơi vào hỗn loạn.

Mặt khác, sự phục hồi kinh tế sau đại dịch của Trung Quốc đã thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ điện của các hộ gia đình và doanh nghiệp. Trong khi đó, nguồn đầu tư vào lĩnh vực khai thác điện ít đi do bị hạn chế sản xuất.

Nhưng theo Bloomberg, cuộc khủng hoảng năng lượng của Trung Quốc một phần còn do cam kết cắt giảm lượng khí thải của Bắc Kinh. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang cố gắng đảm bảo bầu trời Bắc Kinh sẽ trong xanh tại Thế vận hội mùa Đông vào tháng 2 tới và chứng tỏ cho cộng đồng quốc tế thấy ông rất nghiêm túc với việc cắt giảm khí thải carbon trong nền kinh tế.

Nền kinh tế Trung Quốc có nguy cơ thiếu hụt trầm trọng than và khí đốt - dùng để sưởi ấm và cung cấp cho các nhà máy sản xuất điện - trong mùa đông này. Nước này có thể phải cắt điện luân phiên trong những tháng lạnh hơn, điều mà họ chưa từng phải làm, trong bối cảnh giá nhiên liệu trên toàn cầu tăng cao.

Giá than sưởi tại Trung Quốc đã tăng hơn 4 lần trong những tháng qua, liên tục phá vỡ kỷ lục mới khi những lo ngại về an toàn mỏ và ô nhiễm hạn chế sản lượng điện trong nước. Trong khi đó, Trung Quốc vẫn tiếp tục cấm nhập khẩu than từ Australia.

Giá khí đốt từ châu Âu đến châu Á cũng tăng vọt khi các quốc gia thi nhau trả giá cao để bù đắp nguồn cung trong nước đang nhanh chóng cạn kiệt.

Trong những đợt cao điểm sử dụng điện vào mùa đông ở Trung Quốc trước đây, nhiều người đã chuyển sang sử dụng máy phát điện chạy dầu diesel để bù đắp cho lượng điện lưới thiếu hụt. Nhưng năm nay, Trung Quốc đã thắt chặt hơn việc tăng sản lượng điện kiểu này để bù đắp nhu cầu gia tăng, theo Zeng Hao, chuyên gia trưởng tại công ty tư vấn năng lượng Shanxi JinZheng Energy.

Hàng loạt nhà máy phải đóng cửa

Yunnan Aluminium - nhà sản xuất kim loại trị giá 9 tỷ USD chuyên sản xuất các sản phẩm sử dụng trong mọi thứ từ ô tô đến lon nước ngọt - cũng đã buộc phải cắt giảm sản lượng do yêu cầu từ Bắc Kinh.

Cú sốc thiếu điện cũng đang hiện diện ở lĩnh vực thực phẩm khổng lồ của Trung Quốc. Các nhà máy ép đậu nành thành dầu ăn và thức ăn gia súc ở Thiên Tân cũng đã được yêu cầu phải đóng cửa trong tuần này.

Theo Nikkei, các nhà cung cấp cho Apple và Tesla cũng đã phải ngừng sản xuất tại một số nhà máy ở Trung Quốc từ hôm qua (26/9). Tuy nhiên, các cơ sở của Foxconn tại Longhua, Guanlan, Taiyuan và Trịnh Châu - khu phức hợp sản xuất iPhone lớn nhất thế giới - hiện vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi hạn chế tiêu thụ điện.

Một số doanh nghiệp nhỏ hơn cũng đã bắt đầu thông báo với sàn giao dịch chứng khoán rằng họ được lệnh phải cắt giảm hoặc tạm ngừng hoạt động. Mặc dù các công ty nước ngoài lớn không chịu sự kiểm soát này, nhưng việc hàng loạt công ty, nhà máy cung ứng lớn nhỏ tại Trung Quốc ngừng hoạt động vì thiếu điện có thể gây thiếu hụt mọi thứ từ dệt may cho đến linh kiện. Điều đó có thể gây ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và ăn mòn lợi nhuận của một loạt công ty đa quốc gia.

Giang Tô, một tỉnh gần Thượng Hải có nền kinh tế lớn gần bằng Canada, các nhà máy thép đã phải đóng cửa, một số thành phố phải tắt đèn đường.

Tình trạng thiếu điện ngày càng trầm trọng ở Trung Quốc (Ảnh: VCG).

Gần Giang Tô là Chiết Giang, khoảng 160 công ty sử dụng nhiều điện nhất như các công ty dệt may cũng đã phải đóng cửa.

Trong khi đó, ở Liêu Ninh, phía Bắc Trung Quốc, 14 thành phố của tỉnh này cũng đã được lệnh phải cắt điện khẩn cấp, một phần nguyên nhân là do giá than tăng cao.

"Các biện pháp hạn chế điện của Trung Quốc sẽ lan tỏa và tác động đến thị trường toàn cầu. Rất nhanh thôi, thị trường toàn cầu sẽ cảm thấy thiếu hụt nguồn cung hàng dệt may, đồ chơi cho đến các linh kiện máy móc", nhà phân tích của Nomura nói.

Những biện pháp cắt giảm này là một mối đe dọa mới của nền kinh tế Trung Quốc khi nước này đang phải đối mặt với nhiều áp lực sau khi hồi phục với hình chữ V trong năm ngoái. Ngoài ra, việc hạn chế tiêu thụ điện đặt ra thách thức cho các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc, đó là làm thế nào để theo đuổi các mục tiêu về môi trường mà không làm tổn hại đến nền kinh tế vẫn còn mong manh sau đại dịch. Bắc Kinh đặt mục tiêu tăng trưởng cả năm 6% trong năm nay sau khi đã tăng 12,7% trong 6 tháng đầu năm.

"Các nhà hoạch định chính sách dường như sẵn sàng chấp nhận mức tăng trưởng thấp hơn trong thời gian còn lại của năm để đáp ứng các mục tiêu cắt giảm carbon", Larry Hu, trưởng bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Macquarie Group nói và cho rằng: "Mục tiêu GDP hơn 6% là dễ dàng đạt được nhưng mục tiêu cắt giảm khí thải không hề dễ dàng do tăng trưởng mạnh mẽ trong nửa đầu năm".

(Theo Bloomberg/ Dân Trí)