Theo quy định hiện nay, người mua nhà trước khi nhận bàn giao nhà phải đóng quỹ bảo trì tương đương 2% giá trị căn hộ cho chủ đầu tư tạm quản lý. Khi ban quản trị chung cư được thành lập do người dân bầu ra, chủ đầu tư có trách nhiệm bàn giao số tiền này. Tuy nhiên, tại nhiều chung cư do số tiền quá lớn nên đã xảy ra tranh chấp giữa chủ đầu tư và cư dân, thậm chí giữa cư dân với chính ban quản trị chung cư.
Trong báo cáo gửi Thủ tướng mới đây, Bộ Xây dựng cho biết tại 43 địa phương có đến 215 dự án nhà ở, chung cư có khiếu nại, tranh chấp trong đó có 108 dự án xảy ra tranh chấp giữa chủ đầu tư với cư dân liên quan đến quỹ bảo trì; phần sở hữu chung, sở hữu riêng; chất lượng công trình; phí quản lý vận hành...
Đặc biệt, trong số này có đến 39 dự án chủ đầu tư không bàn giao, chậm bàn giao hoặc chỉ bàn giao một phần kinh phí bảo trì cho ban quản trị theo quy định của pháp luật hiện hành. Tại nhiều chung cư chủ đầu tư không chịu nộp kinh phí bảo trì đối với phần diện tích thuộc sở hữu riêng hoặc chiếm dụng kinh phí bảo trì vào mục đích khác.
Thời gian gần đây, nhiều vụ tranh chấp như thế này thường xuyên xảy ra tại địa bàn TP.HCM.
Ông Nguyễn Văn Đực, Phó giám đốc Công ty Đất Lành, cho biết phí bảo trì 2% Bộ Xây dựng quy định là quá lớn, nên thu 2% trên giá thành xây dựng, không nên thu trên giá bán. Bởi trên thực tế giá bán của 1 dự án phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố trong đó có giá thành xây dựng. Ngoài ra, theo ông Đực, trong 5 năm đầu dự án vẫn còn trong thời gian bảo hành nhưng buộc phải thu liền là không hợp lý.
Điển hình, tại chung cư Khang Gia Tân Hương (Q.Tân Phú, TP.HCM), từ năm 2014 đến nay, người dân liên tục cầu cứu khắp nơi, trong đó có UBND TP.HCM đề nghị chủ đầu tư bàn giao quỹ bảo trì nhưng đến nay hàng chục tỉ đồng vẫn bị chủ đầu tư chiếm dụng.
Hiện 173 hộ dân tại đây đã biểu quyết 100% đề nghị UBND TP.HCM chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra khởi tố hình sự chủ đầu tư là Công ty cổ phần đầu tư và phát triển địa ốc Khang Gia, nếu không bàn giao 2% phí bảo trì nhà chung cư cho ban quản trị chung cư.
Tại chung cư Phú Thạnh (Q.Tân Phú, TP.HCM) tình trạng tranh chấp quỹ bảo trì chung cư giữa cư dân và chủ đầu tư cũng diễn ra mấy năm nay khi số tiền ước tính hơn 23 tỉ đồng vẫn đang được chủ đầu tư "mượn" để đầu tư xây dựng dự án.
Trước đó, tại chung cư 4S Riverside do Công ty Thành Trường Lộc làm chủ đầu tư ở Q.Thủ Đức (TP.HCM), cũng xảy ra cuộc chiến giữa cư dân mà đại diện là ban quản trị chung cư và chủ đầu tư xoay quanh câu chuyện quỹ bảo trì với số tiền hơn 3,1 tỉ đồng. Trong khi người dân liên tục yêu cầu chủ đầu tư bàn giao quỹ bảo trì, thậm chí kiện ra tòa đòi tiền thì chủ đầu tư lại trì hoãn không bàn giao với lý do, một số người trong ban quản trị không phải là chủ sở hữu căn hộ mà chỉ là người đi thuê nhà.
Đứng ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Đồi, Tổng giám đốc SSG Group, chủ đầu tư dự án Thảo Điền Pearl, cho rằng thời gian qua giữa chủ đầu tư và Ban quản trị chung cư dự án có nhiều mẫu thuẫn trong quản lý, vận hành dự án này.
Cụ thể, chủ đầu tư đã có văn bản hỏi Bộ Xây dựng về việc khắc con dấu cho BQT để "chính danh" trong việc bàn giao, nhưng đến nay chưa nhận được phản hồi. Trong khi đó phí bảo trì 2% của dự án lên đến 40-50 tỷ, BQT chưa có con dấu việc bàn giao này không biết thực hiện ra sao?
Tại hội nghị, chủ đầu tư này cũng kiến nghị nên thành lập 1 cơ quan để quản lý các BQT vì ngoài phí bảo trì còn có nhiều vấn đề khác nữa BQT khó đảm đương nổi.
Một lãnh đạo Công ty Thành Trường Lộc nói rằng nguyên nhân khiến công ty không bàn giao số tiền này vì sợ bị mất. Bởi thành viên trong ban quản trị có thể ôm tiền đi bất cứ lúc nào khi nhà không phải của họ. Ngay cả nhà của họ đi chăng nữa thì giá trị căn hộ còn thấp hơn rất nhiều so với quỹ bảo trì căn hộ. Đây cũng là một trong những lý do không ít cư dân ủng hộ chủ đầu tư nắm quỹ.
Đại diện Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, với trường hợp tại dự án Thảo Điền Pearl, theo quy định hiện hành, việc khắc dấu là của cơ quan công an và thực tế là nhiều BQT đã được cấp dấu. Đề nghị Công ty SSG liên hệ trực tiếp với Sở Xây dựng để được hướng dẫn.
Sở này cũng cho biết thêm việc điều hành của BQT nếu yếu kém, hội nghị nhà chung cư có trách nhiệm xử lý. BQT cũng không có thủ quỹ, kế toán, mọi chi tiêu phải thông quan hội nghị nhà chung cư. Các chủ đầu tư có thể sẽ bị chế tài một cách mạnh mẽ một khi Đề án An ninh kinh tế trong lĩnh vực bất động sản mà Bộ Xây dựng đang hoàn thiện, dự kiến sẽ trình Chính phủ trong tháng 12 tới phải giải quyết triệt để cuộc chiến tranh giành quỹ bảo trì giữa chủ đầu tư và ban quản trị chung cư càng ngày càng khốc liệt hiện nay.