Các thành phố đông dân nhất, mật độ chen chúc lớn nhất là cơ sở cho sự lây lan nhanh chóng và là nơi có số người chết cao nhất vì virus. Nhưng những nơi này cũng có thể đóng vai trò là lực lượng tiên phong trong việc thực hiện các thay đổi lâu dài để giúp ngăn chặn mức độ tàn phá tương tự trong tương lai.
Sự kết hợp giữa đô thị hóa, biến đổi khí hậu và một xã hội siêu kết nối có nghĩa là dịch bệnh truyền nhiễm có khả năng trở nên phổ biến hơn, như Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cảnh báo.
Dưới đây là dự đoán từ các chuyên gia đô thị về cách các thành phố có thể biến đổi trong phương thức hoạt động.
Các tòa nhà
Chúng ta dành 90% thời gian trong nhà. "Các tòa nhà, nếu được quản lý kém, có thể lây lan dịch bệnh. Nhưng nếu chúng ta làm đúng, chúng ta có thể tranh thủ tận dụng lợi thế của trường học, văn phòng và chính nơi ở của chúng ta trong cuộc chiến này", Whitney Austin Gray, phó chủ tịch cấp cao của Viện Xây dựng Quốc tế WELL, phát biểu tại hội thảo trực tuyến Urban Land.
Ông Gray cho biết chủ sở hữu và nhà xây dựng nên cải thiện hệ thống thông gió và lọc không khí để kiểm soát vi khuẩn và nấm mốc trong không khí. Tăng độ ẩm trong nhà cũng có thể giúp chúng ta ít tiếp xúc với vi khuẩn hơn.
Các khu vực hội họp như lối vào và trạm trung chuyển công cộng nên được thiết kế có đủ không gian để tránh tình trạng quá tải - như cầu thang riêng phân luồng giao thông đi lên và đi xuống.
Đường phố và vỉa hè
"Lúc chúng ta mới bắt đầu nghĩ đến phong toả xã hội, có thể thấy một sự chuyển đổi nhanh chóng sang thiết kế vỉa hè rộng hơn và lập chốt chặn ở nhiều tuyến phố để tạo thêm không gian cho việc di chuyển, đi lại trong các thành phố”, Brooks Rainwater, giám đốc Trung tâm Liên đoàn các thành phố quốc gia về giải pháp đô thị cho hay.
Thành phố New York đang đóng cửa một số đường phố, cấm các phương tiện để tang thêm không gian cho người đi bộ khi các công viên trở nên đông đúc. Philadelphia đang cân nhắc thực hiện giải pháp tương tự.
Những thay đổi này không phải là vĩnh viễn, nhưng chúng có thể sẽ giúp nối lại mối quan tâm đến xây dựng đường dành cho xe đạp và lối đi bộ và việc cấm xe lưu thông trên một số đường thường xuyên hơn. Thay đổi cấu trúc cố định của vỉa hè sẽ mất nhiều thời gian.
Giao thông vận tải
Trong lúc dịch bệnh mới bắt đầu, những người ngày ngày phải ra khỏi nhà để đi làm có thể nghĩ rằng xe hơi cá nhân an toàn hơn so với phương tiện giao thông công cộng hoặc các phương tiện chia sẻ như xe tay ga điện tử, xe đạp hoặc taxi công nghệ, theo David Zipper, nhà nghiên cứu tại trường Harvard Kennedy.
Ông chỉ ra trong một bài đăng trên LinkedIn rằng, tính đến hai tuần trước, di chuyển bằng phương tiện công cộng của Trung Quốc hầu như không đạt đến 50% lưu lượng bình thường, trong khi lưu thông bằng xe hơi đã tăng vọt lên tới 96%.
"Ngay cả khi chúng ta cho phép và đưa ra khuyến cáo tích cực, người dân vẫn sẽ do dự khá lâu trước khi họ cảm thấy thoải mái khi đi trên một chuyến tàu đông đúc hoặc xe buýt chật cứng vào giờ cao điểm", ông nói. "Điều này tạo ra một xu hướng thuận lợi cho các chuyến đi phương tiện di chuyển cá nhân như xe đạp và xe máy”.
Sân bay
Kiểm tra nhiệt độ và những quy trình kiểm tra sức khỏe khác có thể sẽ trở nên phổ biến hơn, Richard Florida và Steven Pedigo viết trong một báo cáo được xuất bản bởi Viện Brookings.
Thực thi cách ly xã hội sẽ là điểm mấu chốt trong một thời gian dài nữa ở những nơi thường chật cứng người. Điều này có thể được thực hiện vô cùng đơn giản bằng cách vẽ các đường trên sàn nhà hoặc sử dụng các đường dây để nhắc nhở mọi người dành không gian cho nhau.
Làm việc từ xa
Dự kiến thời gian làm việc tại nhà kéo dài này sẽ khiến các công ty Mỹ suy nghĩ lại, thúc đẩy sự chấp nhận đối với cách thức làm việc từ xa và dần dần biến nó trở thành một phần của văn hóa nơi làm việc.
Điều đó có nghĩa là mọi người không nhất thiết phải sống gần công ty để tiện cho việc đi lại, nhân viên công sở có thể sinh sống phân tán ra xa khỏi các trung tâm đô thị dày đặc.
Điều này có thể giúp giảm ô nhiễm liên quan đến đi lại và rủi ro sức khỏe cộng đồng của các thành phố đông đúc, nhưng xu hướng biến động dân số sẽ không thể xảy ra chỉ trong một đêm. Thêm vào đó, phần lớn mọi người lựa chọn ở nguyên chỗ cũ, tránh không đi nơi khác trong thời kỳ suy thoái kinh tế.
Dịch vụ kỹ thuật số
Các thành phố đã buộc phải cung cấp nhiều dịch vụ dân cư kỹ thuật số hơn để hoạt động kể từ khi các văn phòng đóng cửa và nhân viên phải làm việc từ xa.
Có những hiệu quả nhất định đã khiến những nhà hoạch định chính sách thấy rằng tiếp tục làm việc theo cách này cũng là một lựa chọn khả thi, theo What Works City, một sáng kiến quốc gia để giúp các thành phố giải quyết các thách thức cấp bách.
Cách chúng ta mua sắm, ăn uống và tụ tập
Mặc dù mọi người sẽ háo hức ra ngoài khi đại dịch lắng xuống, họ có thể điều chỉnh trải nghiệm của họ tại các cửa hàng và nhà hàng bằng cách chú ý hơn đến khoảng cách đám đông và giữ vệ sinh sạch sẽ, Carl Bialik, biên tập viên khoa học dữ liệu tại Yelp, cho biết.
"Cho đến bây giờ, mọi người chỉ muốn có một chỗ ngồi tại quán thân quen gần nhà mà không quan tâm đến những vấn đề xung quanh họ", ông nói. "Bây giờ các cơ sở này sẽ đặc biệt phải tuân thủ các tiêu chuẩn sức khỏe".
Kiểm tra thực tế
Trong nhiều trường hợp, đợt bùng phát Covid-19 sẽ thúc đẩy nhanh các xu hướng ngầm đã và đang diễn ra. Trên thực tế, điều kiện hiện tại và “mới” lại có thể cảm thấy khá bình thường.
Phillip Kash, chuyên gia tại HR & A Advisors, một công ty quy hoạch đô thị cho biết: "Sau tất cả, các thành phố sẽ vẫn tồn tại, chúng chỉ có thể biến thành một thứ gì đó hơi khác một chút”.