Hoa Kỳ đã ghi nhận ca dương tính Covid-19 đầu tiên vào cuối tháng 1 - gần như cùng thời điểm mà virus này chính thức đến Việt Nam. Kể từ đó đến nay, nước Mỹ đã chạm ngưỡng hơn 1 triệu trường hợp và đang mất hàng ngàn mạng sống vì coronavirus mỗi ngày. Việt Nam không có ca tử vong nào và hiện số ca dương tính ít hơn 300 trường hợp - con số không hề tệ cho một quốc gia 95 triệu dân.
Có quốc gia nào lớn khác đã tiêu diệt hoàn toàn Covid-19? Việt Nam có nhiều nguồn lực như một quốc gia giàu có không? Rõ ràng là, vẫn còn những người Việt Nam chỉ kiếm được vài trăm USD mỗi tháng, ít hơn số tiền mà hầu hết người Mỹ chi cho thực phẩm.
Hàn Quốc, Iceland, New Zealand, Đài Loan và Singapore cũng được xem là câu chuyện thành công trong việc chống lại virus. Tuy nhiên, Việt Nam đông dân hơn tất cả những nơi đó cộng lại.
Thực sự có những bài học đáng để học tập từ Việt Nam, cụ thể là lợi ích của việc hành động nhanh chóng và quyết đoán. Ông Trần Bá Linh, một nhà phân tích chính sách độc lập tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, các nhà lãnh đạo Việt Nam đã không lãng phí nhiều thời gian. "Tại Việt Nam, các thông báo trên truyền thông công cộng đều cảnh báo rằng virus này đang đe dọa dân tộc Việt Nam và người Việt Nam đang tham gia chiến đấu, mỗi người dân đều là một người lính".
Ông Linh cho rằng, người dân không cần quá nhiều ảnh hưởng từ Chính phủ để nhận ra đây là một cuộc đấu tranh sinh tử. Mọi người nhớ đến dịch Sars đầu những năm 2000. Họ cũng hiểu rằng, nếu không hành động quyết liệt, hậu quả sẽ lan rộng.
Kể từ đó, Việt Nam đã tiến hành xét nghiệm công dân của mình với tỷ lệ cao hơn hầu hết các quốc gia khác trên thế giới - và đã sản xuất đủ các kit thử coronavirus được WHO phê chuẩn để xuất khẩu trên khắp hành tinh.
"Lời kêu gọi hành động nhanh chóng của Chính phủ là chìa khóa", ông Linh nói, "nhưng đó không hoàn toàn là do lời kêu gọi của Chính phủ". Công thức để thành công của Việt Nam, theo ông là những chính sách mạnh mẽ và sự minh bạch.
Trong thời gian khóa máy, chủ các cửa hàng - một số ít được phép mở - thường sẽ mua sẵn nhiệt kế và nước rửa tay, sàng lọc khách hàng tại cửa. Trên đường phố, áp phích tuyên truyền được dựng lên khắp nơi.
"Chúng tôi có một tinh thần luôn ở trong máu, về sức mạnh tập thể" - ông nói.
Việt Nam cũng có một bài hát thú vị để nhắc nhở mọi người rửa tay và đeo khẩu trang, đã lan truyền trên toàn cầu và đã thu hút hàng chục triệu lượt xem trực tuyến. Các chiến dịch truyền thông đại chúng này cũng được hỗ trợ bởi các hình phạt nghiêm khắc dành cho những người không tuân thủ.
Một quan chức của CDC tại Hà Nội cho biết ông có niềm tin rất lớn vào hành động của Chính phủ Việt Nam; một quan chức khác nói rằng không có dấu hiệu nào cho thấy các con số thống kê là sai.
Việt Nam phải đạt 400 trường hợp tử vong do Covid-19 thì mới có tỷ lệ tử vong cao hơn Hàn Quốc. Thậm chí Hàn Quốc vẫn được ca ngợi rộng rãi vì phản ứng của họ. Việt Nam phải có 20.000 ca tử vong Covid-19 thì tỷ lệ mới ngang với Hoa Kỳ.
Cuộc chiến với Covid-19 vẫn đang tiếp diễn, nhưng bên trong Việt Nam, người dân đã bắt đầu cảm nhận được thành quả của nó. Nhiều cửa hàng và trường học đang thận trọng mở cửa trở lại. Sự náo nhiệt điển hình của thành phố Hồ Chí Minh, mặc dù bị ngưng trệ trong những tháng gần đây, đang quay trở lại.
"Cảm giác như cả thành phố", ông Linh nói "đang thức dậy một lần nữa".