Từ 6 năm trước, UBND tỉnh Bình Định có chủ trương quy hoạch giao cho Công ty CP Quản lý sửa chữa đường bộ Quy Nhơn (Công ty đường bộ Quy Nhơn).
Từ chủ trương trên, để hình thành khu đất 2,2ha, năm 2019 Công ty đường bộ Quy Nhơn đã nộp hơn 1,2 tỷ đồng vào tài khoản Phòng Quản lý đô thị - UBND TP.Quy Nhơn, để bồi thường GPMB và tiến hành san lấp ao hồ.
Tuy nhiên, sau khi xem xét vấn đề pháp lý, đến nay UBND tỉnh Bình Định yêu cầu UBND TP.Quy Nhơn đấu giá khu đất 2,2ha để tìm nhà đầu tư theo quy định Luật đất đai 2013, thay vì giao cho doanh nghiệp, như chủ trương quy hoạch trước đó.
Từ đây phát sinh nhiều vấn đề, không tìm được tiếng nói chung, giữa nhà đầu tư và UBND TP.Quy Nhơn.
Chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư, chưa có quyết định giao đất nhưng nhà đầu tư đã san lấp, sử dụng khu đất này để kinh doanh bãi đỗ xe, thời gian dài. Vậy nên, bị ngành thuế truy thu tiền sử dụng đất hơn 3,1 tỷ đồng và UBND TP.Quy Nhơn yêu cầu trả lại mặt bằng, để đấu giá.
Nhưng, doanh nghiệp lại "đòi" UBND TP.Quy Nhơn hoàn trả chi phí san lấp và tạm ứng bồi thường GPMB, tổng số tiền hơn 6,8 tỷ đồng. Thậm chí, nhà đầu tư còn từ chối việc nộp thuế thuê đất, bởi "không được chính quyền giao đất".
Theo hồ sơ vụ việc, ngày 31/10/2017, tại Hội nghị lần thứ 31, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Bình Định khoá XIX đã thống nhất chủ trương quy hoạch Bãi đậu xe và dịch vụ vận tải, theo đề nghị của Ban cán sự UBND tỉnh.
Giao UBND TP.Quy Nhơn tổ chức đầu tư xây dựng dự án Bãi đậu xe tại khu đất có diện tíchh 3,39ha thuộc đồ án Quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2000 quỹ đất phía đông đường Điện Biên Phủ nối dài (phường Nhơn Bình).
Trong đó, bố trí khu đất 5.000m2 cho Công ty cổ phần công viên cây xanh và chiếu sáng đô thị Quy Nhơn và 2,2ha cho Công ty đường bộ Quy Nhơn.
Thu hồi khu đất 2,7ha (trước đây quy hoạch làm dải cây xanh cách ly Cụm công nghiệp Nhơn Bình) hiện làm bãi đậu xe tải, xưởng cơ khí của Công ty Quản lý sửa chữa đường bộ Quy Nhơn và Công ty cổ phần công viên cây xanh và chiếu sáng đô thị Quy Nhơn, để quy hoạch, chuyển mục đích sử dụng sang đất ở để phân lô, đấu giá quyền sử dụng đất.
Ngày 10/11/2017, ông Phan Cao Thắng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định (hiện đã nghỉ hưu) ký công văn số 6130, truyền đạt ý kiến Chủ tịch UBND tỉnh giao cho UBND TP.Quy Nhơn thực hiện, các nội dung theo kết luận của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ.
Ngày 14/3/2018, ông Phan Cao Thắng tiếp tục ký công văn 1172 truyền đạt ý kiến Chủ tịch UBND tỉnh, đồng ý chủ trương quy hoạch sử dụng đất khu A3 thuộc đồ án Quy hoạch xây dựng tỷ lệ 1/2000 quỹ đất hai bên đường Điện Biên Phủ nối dài (phường Nhơn Bình), theo đề xuất của Sở Xây dựng.
Cụ thể, quy hoạch 1,2ha ở khu vực phía bắc khu A3 cho Công ty TNHH Dịch vụ Vạn Thành để đầu tư xây dựng Khu dịch vụ phục vụ vận tải, quy hoạch 2,2ha còn lại tại khu A3 cho Công ty đường bộ Quy Nhơn và bố trí 0,55ha tại khu A1, 0,67ha tại khu A4 cho Công ty cổ phần công viên cây xanh và chiếu sáng đô thị Quy Nhơn.
Ngày 28/9/2018, UBND TP.Quy Nhơn có quyết định phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết 1/500 công trình Bãi đậu xe, xưởng cơ khí, vườn ươm cây xanh, trong đó khu đất A3 do Công ty đường bộ Quy Nhơn quản lý 2,2ha.
Tuy nhiên, về căn cứ pháp lý chọn nhà đầu tư khu đất 2,2ha, Sở TN&MT tỉnh Bình Định cho rằng, theo quy định tại điều 118, Luật Đất đai năm 2013, khoản 12 điều 1, Nghị định số 148 ngày 18/12/2020 của Chính phủ thì khu đất đề nghị thực hiện dự án Bãi đậu xe đã bồi thường GPMB xong, thuộc trường hợp phải đấu giá quyền sử dụng đất.
Tại công văn số 214 ngày 1/2/2023, Sở TN&MT ý kiến, đối với kinh phí bồi thường GPMB trước đây do Công ty đường bộ Quy Nhơn ứng trước, đề nghị UBND TP.Quy Nhơn phối hợp Sở Tài chính, hoàn trả theo quy định.
Đối với chi phí san lấp mặt bằng hơn 5,5 tỷ đồng, theo báo cáo của UBND TP.Quy Nhơn là do Công ty đường bộ Quy Nhơn tự đầu tư, đề nghị UBND TP.Quy Nhơn rà soát, đảm bảo đúng quy định để hoàn trả cho đơn vị, nhưng không làm thất thoát ngân sách nhà nước.
Đối với tiền thuê đất mà công ty đã sử dụng, UBND TP.Quy Nhơn rà soát thời điểm bàn giao mặt bằng, để công ty nộp thuế.
Do vậy, tại công văn số 53 ngày 16/2/2023, Sở KH&ĐT đã đề nghị UBND tỉnh Bình Định xem xét chấp thuận chủ trường đầu tư dự án, theo hình thức lựa chọn nhà đầu tư bằng cách đấu giá quyền sử dụng đất, theo quy định của Luật Đất đai 2013.
Nói về nguồn gốc khu đất 2,2ha, ông Hà Bắc Tuấn - Giám đốc Công ty đường bộ Quy Nhơn cho biết, trên cơ sở được Tỉnh uỷ Bình Định, UBND tỉnh, UBND TP.Quy Nhơn có chủ trương quy hoạch bố trí đất cho doanh nghiệp đầu tư dự án, Công ty đã tiến hành san lấp và tổ chức quản lý khu đất A3, đảm bảo đúng diện tích được giao, san nền đúng cao độ thiết kế.
Công ty đã ứng vốn chi trả bồi thường GPMB hơn 1,2 tỷ đồng và chi phí san nền mặt bằng theo quy hoạch hơn 5,5 tỷ đồng.
Từ năm 2019, doanh nghiệp đã gửi hồ sơ đề nghị chấp nhận chủ trương đầu tư dự án đến Sở KH&ĐT tỉnh Bình Định. Sau khi tổ chức thẩm định lấy ý kiến, nhiều Sở ngành xác nhận, việc đầu tư bãi đậu xe của công ty là phù hợp. Tuy nhiên, Sở TN&MT khẳng định, dự án thuộc trường hợp phải đấu giá quyền sử dụng đất.
Vẫn theo ông Tuấn, chính sự không thống nhất trong việc cho chủ trương và tổ chức thực hiện của cơ quan nhà nước, khiến dự án kéo dài nhiều năm. Không có chấp thuận đầu tư, không cấp quyền sử dụng đất hay quyết định cho thuê đất nhưng buộc công ty phải nộp tiền thuê đất.
"Đất sạch hiện nay, do công ty đầu tư, san lấp mới có được để tổ chức đấu giá. UBND TP.Quy Nhơn phải hoản trả số tiền doanh nghiệp đã đầu tư vào khu đất và cả lãi vay, trước khi đấu giá. Chúng tôi không trả tiền thuê đất theo thông báo của cơ quan thuế vì không được UBND tỉnh chấp thuận đầu tư dự án hay quyết định cho thuế đất", ông Tuấn nêu.
Theo Chi cục thuế TP.Quy Nhơn, Công ty đường bộ Quy Nhơn bị truy thu số tiền thuê đất từ tháng 6/2021 (thời điểm phát sinh doanh thu cho thuê mặt bằng tại khu đất A3) đến tháng 6/2024, với số tiền hơn 3,1 tỷ đồng.
Lãnh đạo Chi cục Thuế TP.Quy Nhơn khẳng định, việc doanh nghiệp kiến nghị không truy thu tiền thuế đất là hoàn toàn không có cơ sở, không đúng quy định, vì vậy sẽ không xem xét giải quyết nội dung này. "Nếu doanh nghiệp không nộp thì cơ quan thuế sẽ có biện pháp cưỡng chế", vị này nói.
Ông Nguyễn Tấn Thương - Giám đốc Công ty Đấu giá hợp danh Bình Định (đơn vị hợp đồng đấu giá khu đất A3) cho biết, trước "lùm xùm" trên, đơn vị này đã có công văn gửi đến Phòng Quản lý đô thị - UBND TP.Quy Nhơn, đề nghị làm rõ các nội dung, trước khi đấu giá.
Ông Võ Duy Trinh – Trưởng phòng Quản lý đô thị trả lời bằng văn bản rằng, người (tổ chức) trúng đấu giá, không phải trả chi phí mà Công ty đường bộ Quy Nhơn đã ứng trước chi phí đền bù, GPMB khu đất A3 và không phải trả chi phí san lấp mặt bằng.
Ngoài ra, UBND TP.Quy Nhơn cũng yêu cầu, Công ty đường bộ Quy Nhơn di dời, trả mặt bằng sạch, để đấu giá.
"Công ty đã có thông báo đấu giá tại khu đất A3, lần 2. Thời gian, địa điểm nộp hồ sơ điều kiện năng lực và hồ sơ đăng ký tham gia đấu giá hạn cuối lúc 15h30 ngày 25/7/2024 tại văn phòng Công ty Đấu giá Hợp danh Bình Định và cuộc đấu giá sẽ được diễn ra vào 10h ngày 3/8/2024 tại Hội trường UBND phường Trần Hưng Đạo", ông Nguyễn Tấn Thương cho hay.
Trên thực tế, ít nhất 2 lần UBND TP.Quy Nhơn có công văn gửi doanh nghiệp yêu cầu tháo dỡ, di chuyển toàn bộ công trình vật kiến trúc trên khu đất A3 để tổ chức đấu giá, hạn cuối di dời là ngày 1/7/2024.
Tuy nhiên, theo ghi nhận đến ngày 23/7, doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện yêu cầu của UBND TP.Quy Nhơn, vì cho rằng UBND TP.Quy Nhơn cần hoàn trả tiền ứng giải phóng mặt bằng và chi phí san lấp.
Ông Ngô Hoàng Nam - Chủ tịch UBND TP.Quy Nhơn cho biết, khu đất Công ty đường bộ Quy Nhơn đang quản lý, hoạt động kinh doanh bãi đậu xe chưa có đầy đủ thủ tục pháp lý, theo quy định.
Quá trình công ty san lấp, sử dụng mặt bằng khu đất này trải qua nhiều chu kỳ và có nhiều vấn đề "khó nói". Từ lâu, tỉnh đã có chủ trương giao đất cho công ty, tuy nhiên chưa đầy đủ về quy trình, thủ tục. Sau khi rà soát lại, tỉnh đã yêu cầu tổ chức đấu giá quyền sử dụng khu đất.
"Việc này rất dài hơi và không ai mong muốn, do hồ sơ thủ tục pháp lý chưa chặt chẽ từ lúc đầu cho đến lúc cuối, khiến UBND TP.Quy Nhơn "đau đầu" trong xử lý. Theo chỉ đạo chung của UBND tỉnh, thành phố thực hiện đấu giá theo đúng quy định", ông Ngô Hoàng Nam lý giải.
Về việc doanh nghiệp "đòi" hoàn trả chi phí san lấp mặt bằng hơn 5,5 tỷ đồng, Chủ tịch UBND TP.Quy Nhơn cho rằng, không có cơ sở để tính toán.
"Hơn 5,5 tỷ đồng là chi phí đầu tư của doanh nghiệp nói nhưng không có chứng từ, không có hồ sơ. Thực tế, thời điểm đó đổ xà bần, công ty chỉ cho xe san gạt, đổ lớp đất trên mặt, chúng tôi đã tính toán với mong muốn trả chi phí hơn 5,5 tỷ đồng, nhưng không đủ cơ sở pháp lý. Riêng số tiền công ty ứng vốn chi trả bồi thường GPMB hơn 1,2 tỷ đồng thì có chứng từ, sau khi đấu giá đất xong, UBND TP.Quy Nhơn sẽ hoàn trả đầy đủ", ông Ngô Hoàng Nam cho hay.
Giám đốc Công ty đường bộ Quy Nhơn cho rằng, khi có chủ trương, nhà đầu tư tự bỏ kinh phí, mua và tận dụng đất từ nhiều nguồn, để san lấp phục vụ dự án tư nhân (có hoá đơn đầu vào nhưng không đủ), không phải dự án đầu tư công tạo mặt bằng đấu giá, nên không làm theo dự toán của nhà nước. Hiện, doanh nghiệp đã có công văn đề nghị tháo gỡ dự án, gửi đến lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bình Định.