Khi lạm phát tăng cao trên toàn cầu và nguy cơ suy thoái tiềm tàng, người dân đang dần thay đổi thói quen sinh hoạt của mình.
Cách mỗi người dân tiêu tiền đang dần thay đổi khi nền kinh tế tăng trưởng chậm lại và lạm phát khiến giá cả mọi thứ đều tăng vọt, từ trạm xăng, cửa hàng tạp hoá đến những cửa hàng bán lẻ sang trọng. Lạm phát đang khiến người dân trên toàn cầu cảm thấy áp lực. Tại nền kinh tế lớn nhất thế giới, vào tháng 5 vừa qua, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã tăng 8,6% so với 1 năm trước, mức tăng lớn nhất kể từ năm 1981. Mức độ lạc quan của người tiêu dùng về tài chính và nền kinh tế đã giảm xuống 50,2% vào tháng 6, mức thấp nhất được ghi nhận từ trước đến nay theo nghiên cứu của Đại học Michigan.
Khi giá xăng và thực phẩm leo thang, Brigette Engler, một nghệ sĩ sống ở Thành phố New York, cho biết chị ít khi lái xe đến ngôi nhà thứ hai của mình ở ngoại ô hơn và cắt giảm việc ăn uống ở ngoài.
"Hai mươi đô la có vẻ quá xa xỉ vào thời điểm này cho bữa trưa," cô nói.
Những buổi hoà nhạc, xem phim, du lịch là những hoạt động mà người dân trên toàn thế giới đã phải hoãn lại khi đại dịch bùng phát và đến nay khi Covid-19 dần đi qua, nhu cầu trong nhóm ngành này tăng mạnh.
Tuy nhiên, Live Nation Entertainment, công ty sở hữu các địa điểm hòa nhạc và giải trí, chưa thấy sự quan tâm của mọi người đến việc tham dự các buổi hòa nhạc giảm đi, CEO Joe Berchtold cho biết tại Hội nghị Chứng khoán Tăng trưởng William Blair hồi đầu tháng này.
Tại các rạp chiếu phim, những bộ phim bom tấn như Jurassic World: Dominion và Top Gun: Maverick cũng đã thu về doanh thu phòng vé mạnh mẽ. Ngành công nghiệp điện ảnh từ lâu đã được coi là bằng chứng cho suy thoái thì giờ đây người dân vốn trước đây chọn từ bỏ các kỳ nghỉ đắt tiền hay đăng kí tài khoản Netflix định kỳ để tiết kiệm hơn vẫn tiền ra cho những chiếc vé xem phim.
Rượu là một danh mục mặt hàng khác thường được bảo vệ khỏi suy thoái kinh tế khi người dân quay trở lại quán bar sau thời gian tiêu thụ nhiều rượu ở nhà trong thời gian giãn cách. Ngay cả khi các nhà sản xuất rượu tăng giá, các công ty cũng đều cho rằng mọi người vẫn sẽ sẵn sàng trả mức giá cao hơn cho rượu chất lượng tốt hơn.
Giám đốc điều hành Molson Coors Beors Gavin Hattersley cho biết điều này có vẻ trái ngược với trực giác, nhưng ông cho biết xu hướng này phù hợp với những đợt suy thoái kinh tế gần đây.
Doanh số bán rượu không bị ảnh hưởng nặng nề như các mặt hàng khác một phần do giá không tăng nhanh như giá các mặt hàng còn lại. Vào tháng 5, giá rượu đã tăng khoảng 4% so với một năm trước, thấp hơn so với mức tăng 8,6% của chỉ số giá tiêu dùng nói chung.
Các hãng hàng không lớn như Delta, American và United cũng đang dự báo khả năng sinh lời trở lại nhờ nhu cầu đi lại tăng đột biến. Người tiêu dùng phần lớn đã thích nghi với giá vé cao hơn, giúp các hãng hàng không trang trải chi phí nhiên liệu tăng cao và các chi phí khác, mặc dù lượng đặt chỗ trong nước đã giảm trong hai tháng qua.
Không rõ liệu cuộc đua trở lại bầu trời có tiếp tục sau khi du lịch mùa xuân và mùa hè đi qua hay không. Du lịch thường tăng vào mùa thu, nhưng các hãng hàng không có thể bỏ qua điều đó vì một số công ty đang tìm cách để hạn chế chi phí, thậm chí thông báo sa thải.
Mong muốn được ra ngoài và hòa nhập xã hội trở lại của người dân cũng đang thúc đẩy các sản phẩm như son môi và giày cao gót vốn có doanh thu thấp và có nguy cơ bị loại bỏ trong đại dịch. Điều đó gần đây đã giúp doanh số bán hàng tại các nhà bán lẻ bao gồm Macy's và Ulta Beauty đã nâng cao dự báo lợi nhuận cả năm của họ.
Các thương hiệu xa xỉ như Chanel và Gucci cũng đang chứng tỏ khả năng phục hồi mạnh mẽ hơn, với những người Mỹ giàu có không bị ảnh hưởng bởi giá cả leo thang trong những tháng gần đây. Những thách thức của họ tập trung nhiều hơn ở thị trường Trung Quốc vào cuối năm, nơi các lệnh hạn chế và phong toả vẫn tồn tại.
Nhưng điều đáng lo ngại là động lực này có thể thay đổi nhanh chóng và lợi nhuận ngắn hạn của các nhà bán lẻ này có thể biến mất. Theo một cuộc khảo sát từ NPD Group, một công ty nghiên cứu người tiêu dùng, hơn 8/10 người tiêu dùng Hoa Kỳ đang có kế hoạch thực hiện các thay đổi để giảm chi tiêu trong vòng 3 đến 6 tháng tới.
Marshal Cohen, Cố vấn trưởng ngành bán lẻ của NPD cho biết: "Có một cuộc giằng co giữa mong muốn của người tiêu dùng để mua những gì họ muốn và nhu cầu cắt giảm do giá cả cao hơn "chạm" vào ví tiền của họ".
Đối với lĩnh vực bán lẻ, dữ liệu từ Bộ Thương mại cũng cho thấy mức giảm đáng ngạc nhiên 0,3% trong tháng 5 so với tháng trước. Điều đó bao gồm sự sụt giảm tại các nhà bán lẻ trực tuyến và các cửa hàng bán lẻ một số mặt hàng như hoa và văn phòng phẩm.
Và trong khi nhu cầu về ô tô mới và đã qua sử dụng vẫn tăng mạnh, các nhà điều hành ngành ô tô đang bắt đầu nhận thấy những dấu hiệu nguy cơ. Theo Bộ Thương mại Hoa Kỳ, với chi phí cho xe mới và xe cũ tăng hai con số so với năm ngoái, các đại lý xe hơi và xe động cơ khác đã chứng kiến doanh số bán hàng trong tháng 5 giảm 4% so với tháng trước.
Giám đốc tài chính Ford Motor John Lawler cho biết trong tuần này rằng các khoản nợ vay mua ô tô quá hạn cũng đang bắt đầu gia tăng. Mặc dù mức tăng có thể báo hiệu thời kỳ khó khăn phía trước, nhưng ông nói rằng đó vẫn chưa phải là điều đáng lo ngại, vì các khoản vi phạm pháp luật đã ở mức thấp.
Ngành công nghiệp nhà hàng cũng đang có dấu hiệu tiềm ẩn nhiều rắc rối, mặc dù mức độ ảnh hưởng của các quán ăn có thể khác nhau.
Các chuỗi thức ăn nhanh truyền thống cũng hoạt động tốt hơn trong thời kỳ kinh tế suy thoái vì chúng có giá cả phải chăng hơn và thu hút thực khách bằng các ưu đãi khuyến mại. Một số nhà hàng cũng đánh cược rằng khách hàng sẽ tiếp tục lựa chọn ăn tối tại nhà hàng giá khi hàng tạp hóa tăng nhanh hơn.
Giám đốc điều hành của McDonald's, ông Chris Kempczinski cho biết vào đầu tháng 5 rằng người tiêu dùng có thu nhập thấp đã bắt đầu đặt hàng các mặt hàng rẻ hơn hoặc thu hẹp quy mô đơn đặt hàng của họ. Là chuỗi nhà hàng lớn nhất tại Mỹ tính theo doanh số, đây thường được coi là dây chuyền tăng cường cho ngành.
Trên hết, lượng khách đến những nhà hàng có quy mô lớn đã giảm xuống mức thấp nhất trong năm vào tuần đầu tiên của tháng 6, theo công ty nghiên cứu thị trường Black Box Intelligence, mặc dù doanh số bán hàng đã tăng 0,7% vào tháng 5 do chi tiêu cao hơn cho mỗi lượt truy cập.
Nhà phân tích Jeffrey Bernstein của Barclays cũng cho biết trong một ghi chú nghiên cứu hôm thứ Sáu rằng các nhà hàng đang tăng tốc giảm giá, một dấu hiệu cho thấy họ đang mong đợi tốc độ tăng trưởng doanh số bán hàng sẽ tăng nhanh chóng. Trong số các chuỗi nhà hàng đã giới thiệu các ưu đãi mới để thu hút thực khách là Domino's Pizza, đang cung cấp pizza với nửa giá và Wendy's, với những suất ăn mang đi với giá chỉ 5 USD.
Trong số những người đang cố gắng điều chỉnh để thay đổi hành vi của người mua sắm, các nhà bán lẻ lớn như Target và Walmart đã ban hành những kế hoạch thận trọng cho năm tới.
Target đã cảnh báo các nhà đầu tư vào đầu tháng này rằng lợi nhuận tài chính trong quý 2 của họ sẽ bị ảnh hưởng vì lượng khách hàng qua thời kỳ đại dịch đã không còn nhu cầu mua hàng cao như trước, chẳng hạn như các thiết bị nhỏ và điện tử. Các nhà bán lẻ khác đang cố gắng dành chỗ trên kệ của mình cho các sản phẩm đang có nhu cầu tiêu thụ cao như sản phẩm làm đẹp, đồ dùng thiết yếu cho gia đình và đồ dùng cho mùa tựu trường.
Giám đốc điều hành Brian Cornell đã chia sẻ rằng các cửa hàng và trang web của công ty vẫn đang có lượng truy cập mạnh và nhìn chung là một lượng khách hàng hùng hậu, bất chấp sự thay đổi trong sở thích mua hàng của họ. Đối thủ Walmart cũng đang giảm giá các mặt hàng ít được mong muốn hơn như quần áo, mặc dù gã khổng lồ bán lẻ cho biết họ đang tăng thị phần trong cửa hàng tạp hóa khi người mua sắm muốn tiết kiệm.
Tham khảo: CNBC