Đề xuất này của Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam được đưa ra trong bối cảnh Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 57/2020/NĐ-CP ngày 25/5/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP ngày 01/9/2016 về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan và Nghị định số 125/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP.
Trong dự thảo, Bộ Tài chính đã đề xuất điều chỉnh tăng thuế xuất khẩu các mặt hàng vàng có hàm lượng vàng dưới 95% từ 0% lên 2%.
Theo Hiệp hội Kinh doanh Vàng, nếu áp dụng theo mức thuế 2% như dự thảo, các doanh nghiệp kinh doanh vàng sẽ không thể thực hiện xuất khẩu được các mặt hàng này, do không được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ trong bối cảnh giá vàng nguyên liệu trong nước luôn cao hơn giá vàng quốc tế từ 6 - 8 triệu đồng/lượng.
Trong khi đó, các doanh nghiệp kinh doanh vàng bạc đá quý của Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore… đang có nhiều lợi thế cạnh tranh như thuế nhập khẩu vàng nguyên liệu bằng 0%; thuế xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ cũng bằng 0% và còn được nhập khẩu vàng nguyên liệu. Chưa kể, chi phí nhân công ở các nước này rẻ hơn, thiết bị công nghệ hiện đại hơn.
Chủ tịch VGTA cho biết, dù đưa mức thuế suất về 0% nhưng các doanh nghiệp cũng nộp cho ngân sách những khoản tiền thuế rất lớn thông qua kênh thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế VAT…. Còn nếu quy định mức 2% như dự thảo của Bộ Tài chính “chỉ để đơn giản hóa Biểu thuế” và thuận lợi cho hải quan, các doanh nghiệp kinh doanh vàng không thể thực hiện xuất khẩu được với mức thuế này. Bởi vàng trang sức mỹ nghệ có giá trị cao và con đường đầu tư xuất khẩu cũng bế tắc. Nguồn thu ngoại tệ không có và nguồn thu ngân sách thông qua thuế xuất khẩu cũng có thể sẽ bằng 0.
Ngoài ra, nếu quy định mức thuế xuất khẩu như dự kiến là 2% có thể khiến việc xuất lậu qua biên giới tăng lên, khó kiểm soát; đồng thời gây khó khăn cho việc điều hành chính sách tiền tệ.