Trong bối cảnh dịch cúm do virus corona (Covid - 19) tại Trung Quốc còn diễn biến phức tạp, hoạt động thông quan hàng hóa nông sản giữa hai nước chậm lại khiến tình trạng ùn ứ nông sản tại cửa khẩu vẫn chưa dứt điểm.
Cụ thể, theo thông tin do Sở Công Thương các tỉnh biên giới phía Bắc cung cấp, từ ngày 23/02/2020 đến thời điểm trưa ngày 24/02/2020, tổng lượng hàng hóa các loại xuất khẩu qua các cửa khẩu biên giới phía Bắc là 390 xe, tổng lượng nhập khẩu là 374 xe và 18 toa tàu.
Hiện tổng lượng hàng hóa còn đang tồn tại khu vực cửa khẩu biên giới là 695 xe và 11 toa tàu; trong đó, tại Lào Cai, Quảng Ninh, Hà Giang và đặc biệt tại Lạng Sơn, lượng xe chờ làm thủ tục thông quan xuất khẩu ngày càng tăng nhanh.
Chỉ riêng tại Lạng Sơn, đến nay, tổng lượng hàng hóa các loại đang tồn tại các cửa khẩu thuộc địa bàn tỉnh là 495 xe và 11 toa tàu, trong đó tại Hữu Nghị là 368 xe, Tân Thanh là 113 xe, Cốc Nam là 11 xe, Ga Đồng Đăng là 11 toa tàu và Chi Ma là 3 xe.
Các xe làm thủ tục thông quan ở cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn). Ảnh: Chí Tuệ.
Đặc biệt, tiến độ thông quan xuất khẩu hàng hóa nông sản (chủ yếu là thanh long, dưa hấu) qua cửa khẩu Tân Thanh từ khi mở cửa trở lại đến nay vẫn còn rất chậm, chưa cải thiện được nhiều và ngày càng sụt giảm. Ngày 20/02 xuất khẩu được 26 xe, cao điểm ngày 21/02 được 28 xe và giảm dần, đến ngày 24/02 chỉ xuất khẩu được 10 xe.
Nguyên nhân chủ yếu là do lực lượng nhân lực bốc xếp phục vụ quá trình giao nhận hàng hóa bên phía Trung quốc hiện nay còn rất hạn chế vì phải thực hiện nghiêm các biện pháp phòng chống dịch Covid -19.
Tại cửa khẩu Tân Thanh hiện nay vẫn chưa khôi phục hình thức “trao đổi cư dân biên giới” (là hình thức được hưởng chính sách ưu đãi 8.000 NDT/người/ngày của phía Trung Quốc), chỉ được thực hiện thông quan với các lô hàng có hợp đồng mua bán và phải đảm bảo các quy định về tem nhãn, truy xuất nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa. Quy định này cũng là để thực hiện nghiêm việc phòng chống dịch Covid - 19.
Điều đáng nói là, lượng xe trái cây từ nội địa đưa lên cửa khẩu, hiện đang còn tồn tại cửa khẩu Tân Thanh, chưa xuất khẩu được sang Trung Quốc phần lớn đều là theo hình thức “trao đổi cư dân biên giới”, chưa có hợp đồng mua bán.
Từ thực tế này, Bộ Công Thương đề nghị các doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân có liên quan tiếp tục theo dõi sát, có sự thông tin, trao đổi với các cơ quan hữu quan để cập nhật diễn biến tình hình tại khu vực cửa khẩu biên giới đất liền với Trung Quốc, đồng thời thực hiện nghiêm túc các văn bản, khuyến cáo của Bộ Công Thương, Sở Công Thương cũng như các cơ quan chức năng tại cửa khẩu để chủ động điều tiết nhịp độ đưa hàng lên biên giới, tránh hiện tượng ùn ứ, ách tắc tiếp tục phát sinh, giảm thiểu thiệt hại không đáng có.
Triển khai áp dụng chặt chẽ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh Covid-19 trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua biên giới theo hướng dẫn.
Trước đó, ngày 24/02/2020, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cũng có Công văn số 1182 gửi Bộ Giao thông vận tải về việc hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân tháo gỡ khó khăn, giải tỏa ách tắc trong hoạt động thương mại trước tình hình dịch bệnh Covid -19.
Theo đó, để hỗ trợ doanh nghiệp khắc phục những khó khăn do dịch bệnh Covid -19 gây ra, Bộ Công Thương trân trọng đề nghị Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo các cơ quan liên quan triển khai các công tác đảm bảo chống dịch ở các cửa khẩu đường bộ, đường sắt, cảng biển theo hướng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Phối hợp với các tỉnh biên giới phía Bắc bố trí lực lượng đơn vị chức năng phân luồng, phân tuyến tại đường bộ nhằm tạo điều kiện cho hàng hóa nông sản lưu thông, điều tiết tiến độ vận chuyển, giao hàng tại khu vực biên giới.
Phối hợp với Bộ Tài chính rà soát các loại thuế, phí, có các giải pháp hỗ trợ giảm chi phí vận tải như: giảm giá BOT, phí cầu đường, bến bãi, phí lưu giữ phương tiện, thuế với nhiên liệu bay... làm việc với các hãng vận tải, hãng tàu nhằm giảm giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa, giảm phí dịch vụ tại cảng để giảm chi phí lưu thông hàng hóa, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp logistics.