Chưa đầy 20% nhà máy điện gió đi vào vận hành thương mại
Theo thống kê của Tập đoàn điện lực quốc gia Việt Nam (EVN), đến hết ngày 3/8 vừa qua, đã có tổng cộng 106 nhà máy điện gió gửi văn bản và hồ sơ đăng ký chương trình đóng điện và hòa lưới, thử nghiệm, đề nghị công nhận ngày vận hành thương mại. Song, hiện chỉ có 21 nhà máy điện gió đã vào vận hành thương mại.
Quyết định số 39/TTg ngày 10/9/2018 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, đối với các dự án điện gió trong đất liền, giá mua điện tại điểm giao nhận điện là 1.928 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT, tương đương 8,5 Uscents/kWh).
Đối với các dự án điện gió trên biển, giá mua điện tại điểm giao nhận điện là 2.223 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT, tương đương 9,8 UScent/kWh).
Giá mua điện được áp dụng cho một phần hoặc toàn bộ nhà máy điện gió nối lưới có ngày vận hành thương mại trước ngày 1/11/2021 và được áp dụng 20 năm kể từ ngày vận hành thương mại.
Theo Thông tư số 02/ ngày 15/1/2019 của Bộ Công Thương về Quy định thực hiện phát triển dự án điện gió và Hợp đồng mua bán điện mẫu cho dự án điện gió, trước 90 ngày trước ngày vận hành thương mại, bên bán điện có trách nhiệm gửi bên mua điện dự thảo quy trình chạy thử nghiệm thu của nhà máy điện phù hợp với các quy định hiện hành và các tiêu chuẩn công nghệ của nhà máy điện gió để hai bên thống nhất xác định ngày vận hành thương mại và tính toán sản lượng điện chạy thử nghiệm của nhà máy điện.
Theo đó, thời gian quan, EVN đã ký hợp đồng mua bán điện (PPA) với 144 dự án nhà máy điện gió với tổng công suất 8.144,88 MW.
Đến hết ngày 3/8/2021, đã có 106 nhà máy điện gió với tổng công suất 5.655,5 MW gửi văn bản và hồ sơ đăng ký chương trình đóng điện và hòa lưới, thử nghiệm, đề nghị công nhận vận hành thương mại theo đúng quy định trước 90 ngày.
Tuy vậy, hiện chỉ có 21 nhà máy điện gió với tổng công suất 819 MW vào vận hành thương mại. Như vậy, các nhà máy còn lại sẽ có khả năng không kịp phát điện một phần hoặc toàn bộ dự án theo kế hoạch.
Nguy cơ hàng loạt chủ đầu tư dự án điện gió bị phá sản
Nguyên nhân chậm tiến độ một phần là diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, các địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16. Ngoài ra còn từ giải phóng mặt bằng, thiên tai... Do đó, việc vận chuyển thiết bị, nhất là các tua bin gió cũng gặp khó khăn.
Trước những trở ngại này, nhiều nhà đầu tư dự án điện gió từ khắp các tỉnh/thành trên cả nước như Bình Thuận, Gia Lai, Sóc Trăng, Trà Vinh, Lâm Đồng, Bạc Liêu, Cà Mau… đang xoay xở mọi cách hoàn thành dự án để được hưởng giá ưu đãi theo Quyết định 39.
Trong bối cảnh này, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam, UBND các tỉnh có dự án điện gió đã gửi văn bản kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, EVN và các bộ, ngành liên quan, xem xét gia hạn thời điểm phát điện thương mại từ 3-6 tháng đối với những dự án điện gió đang thực hiện theo Quyết định 39, nhằm tránh việc hàng loạt chủ đầu tư dự án điện gió bị phá sản.
Công văn 198 của Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, EVN vào cuối tháng 7/2021 nhấn mạnh, mặc dù các chủ đầu tư đang gấp rút hoàn thành dự án theo mục tiêu để phát điện thương mại hạn chót vào ngày 31/10/2021, nhưng do dịch Covid-19 đang diễn biến rất phức tạp đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống, kinh tế, xã hội, trong đó có các dự án điện gió.
Một số nhà cung cấp thiết bị điện gió trên thế giới bị gián đoạn sản xuất, dẫn đến nguồn cung thiết bị của các dự án không về kịp theo đúng tiến độ đã cam kết làm ảnh hưởng rất lớn đối với các dự án điện gió đang triển khai. Hơn nữa, các chuyên gia nước ngoài không thể đến Việt Nam đúng thời hạn.
Vận chuyển thiết bị đến công trường đang gặp rất nhiều trở ngại do phải thực các quy định để phòng chống dịch Covid-19 tại các địa phương. Ngoài ra, nguồn lao động đang thi công trên các công trường bị thiếu hụt rất trầm trọng, vì nhiều tỉnh thành đang thực hiện cách ly theo Chỉ thị 16.
Mới đây, UBND các tỉnh Trà Vinh, Gia Lai, Sóc Trăng đồng loạt có văn bản đề xuất tới các cấp có thẩm quyền báo cáo về tình trạng các dự án điện gió trên địa bàn không kịp hoàn thành, vận hành thương mại trước tháng 11 tới để hưởng mức giá ưu đãi 9,8 UScent/kWh theo Quyết định 39 và nguyên nhân được đưa ra tương tự như trong văn bản của Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam.