Định giá Tổng công ty Xi măng hụt hơn nghìn tỷ trước thềm cổ phần hoá, hàng trăm nghìn m2 đất chưa có phương án xử lý

Theo Danh mục doanh nghiệp thực hiện cổ phần hoá đến hết năm 2020 vừa được Thủ tướng ký ban hành vào trung tuần tháng 8 vừa qua, Nhà nước sẽ cổ phần hoá và giảm vốn tại Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam (Vicem) xuống 50-65% trước năm 2021.

Kiểm toán Nhà nước đã tiến hành kiểm toán kết quả tư vấn định giá và xử lý các vấn đề tài chính trước khi chính thức công bố giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá tại Công ty mẹ - Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam. Kết quả xác định giá trị doanh nghiệp công ty mẹ Vicem tại thời điểm 0h ngày 1/10/2018 do Công ty TNHH Hãng kiểm toán AASC thực hiện.

Kết quả kiểm toán cho thấy, theo cả 2 phương pháp định giá tài sản và chiết khấu dòng cổ tức, thì giá trị tài sản của Vicem đều "hụt" gần 1.170 tỷ đồng. Cụ thể, theo phương pháp tài sản, giá trị phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp đạt 27.803 tỷ, tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp là 28.227 tỷ đồng trong khi số báo cáo chỉ là 26.634 tỷ và 27.057 tỷ đồng. Còn theo phương pháp chiết khấu dòng cổ tức, mức chênh lệch lên tới gần 1.748 tỷ đồng, giá trị phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp ở mức 25.127,7 tỷ đồng sau kiểm toán.

Kiểm toán cho rằng đơn vị tư vấn của Vicem không xác định giá trị tài sản vô hình là quyền khai thác các mỏ đá vôi, đá sét mà các công ty TNHH MTV đang quản lý, đang khai thác dẫn đến không phản ánh đúng giá trị thực tế của doanh nghiệp. Theo số liệu của kiểm toán, tại thời điểm 1/10/2018, có 3 công ty TNHH MTV của Vicem là Vicem Hoàng Thạch, Vicem Hải Phòng, Vicem Tam Điệp được cấp 9 giấy phép khai thác khoáng sản là đá vôi và đá set để sản xuất xi măng với tổng trữ lượng được phép khai thác hàng năm là 9,57 triệu tấn đá vôi/năm và 1,91 triệu tấn đá set/năm. Thời gian được phép khai thác còn lại từ 2-30 năm tuỳ từng giấy cấp phép. Nếu tính lợi thế quyền khai thác mỏ này dựa vào chi phi cho công tác khai thác đá năm 2018 và doanh thu theo giá mua của công ty năm 2018 thì giá trị doanh nghiệp sẽ tăng thêm 1.193 tỷ đồng.

Tổng công ty chưa hoàn thành việc xác định phương án sắp xếp, xử lý nhà đất trình cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt 3/5 lô đất bao gồm:

(1) Lô đất 8.476m2 tại Lô 10E6 Khu đô thị mới Cầu Giấy, phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội được giao để thực hiện dự án đầu tư TRung tâm điều hành và giao dịch với thời hạn 50 năm kể từ ngày 1/11/2010. Giá trị đánh giá lại khu đất này là 374 tỷ đồng. Vivem gửi Bộ Xây dựng đề nghị được chuyển nhượng toàn bộ dự án khu đất trên. Chi phí đầu tư thực hiện tính đến thời điểm kết thúc kiểm toán (tháng 5/2019) là 770,6 tỷ đồng.

(2) Lô đất 52.083 m2 tại Ngõ 122 Vĩnh Tuy, phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội gồm 4 khu được Tổng công ty quản lý và sử dụng từ năm 1959. Ban đầu Vicem xin xây dựng công trình Khu tổng hợp gồm văn phòng làm việc, cơ sở nghiên cứu đào tạo kết hợp kinh doanh cho thuê văn phòng, thương mại và lưu trú. Tuy nhiên Vicem không đủ nguồn vốn để thực hiện đầu tư, mà theo Nghị định 32 DNNN không được sử dụng tài sản, quyền sử dụng đất thuê để đầu tư BĐS. Vicem kiến nghị được cho phép tiếp tục quản lý và sử dụng khu đất này.

(3) Lô đất 166.527 m2 tại Khu công nghiệp Đông Hồi, xã Quỳnh Lập, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An được UBND tỉnh Nghệ An cho Tổng công ty thuê từ năm 2012 để xây dựng Nhà máy kết cấu bê tông vật liệu xây dựng không nung với thời hạn thuê đến năm 2060. Vicehm đề nghị thay đổi thành "chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn liền với chuyển nhượng dự án", chi phí đầu tư đã thực hiện là 45,8 tỷ đồng.

(4) Lô đát 58.077 m2 tại xã Ngũ Lão, huyện Thuỷ Nguyên, Hải Phòng được UBND thành phố giao cho Vicem Hải Phòng để xây dựng khu nhà ở xã hội. Tháng 5/2019, Bộ

Xây dựng quyết định chuyển giao cho địa phương để quản lý, xử lý nhưng chưa có ý kiến trả lời của Bộ Tài chính.

Việc bàn giao tài sản của Vicem cho Bộ Xây dựng và địa phương cũng không phù hợp với quy định.

Theo báo cáo tài chính hợp nhất của Tổng công ty Công nghiệp Xi măng, tổng tài sản đạt 42.675 tỷ đồng, giảm hơn 1.600 tỷ so với năm trước chủ yếu do ghi nhận giảm tài sản cố định. Tại thời điểm 31/12/2018, Vivem có 3.098 tỷ đồng tiền và tương đương tiền, ngoài ra Tổng công ty có gần 637 tỷ đồng tiền gửi có kỳ hạn và uỷ thác quản lý vốn với lãi suất 6%/năm. Vốn điều lệ 14.482 tỷ đồng, nợ ngắn hạn 9.340 tỷ và nợ dài hạn 5.405 tỷ, giảm đáng kể so với cùng kỳ năm trước.

Kết quả kinh doanh tăng trưởng năm 2018 đã giúp Vicem xoá toàn bộ lỗ luỹ kế của thời điểm trước, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối đạt 122 tỷ đồng.

Doanh thu năm 2018 đạt 28.510 tỷ, tăng 10% cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ đạt 1.725 tỷ đồng, tăng 18,8%.