Đôi bạn 9X Việt startup tại Phần Lan - Forbes 30 under 30 châu Âu: May mắn vì gọi vốn thành công ngay trước "thiên nga đen" Covid-19, tự tin cả đội sẽ vượt qua cơn bão lớn!

Khánh Trần (28 tuổi) và Sơn Chu (24 tuổi) là bộ đôi sáng lập thương hiệu giày Rens Original tại Phần Lan vừa lọt Top 30 under 30 của Forbes châu Âu 2020, hạng mục Doanh nghiệp xã hội. Trước đó, Khánh Trần đã được vinh danh trong danh sách 30 Under 30 năm 2020 tại Việt Nam (30 gương mặt dưới 30 tuổi nổi bật nhất của Việt Nam năm 2020) trong hạng mục Kinh doanh và khởi nghiệp, được công bố tháng 2.2020.

Hai đồng sáng lập của Rens Original đã xây dựng được một thương hiệu thời trang bền vững, thân thiện với môi trường và phù hợp với thế hệ người dùng trẻ. Mô hình phát triển sản phẩm không nhà máy và hướng tới môi trường của thương hiệu này đã thu về được hơn nửa triệu USD từ hơn 5.000 khách hàng đến từ 107 quốc gia, vùng lãnh thổ qua Kickstarter và trở thành hiện tượng gọi vốn cộng đồng thành công nhất ở Bắc Âu.

Khó khăn và thử thách như là những chướng ngại vật thú vị trong một trò chơi

* PV: Chào Bảo Khánh, chúc mừng bạn và Hoàng Sơn với thành tích lọt top "30 under 30" của Forbes Châu Âu và Forbes Việt Nam năm nay. Việc được có mặt trong danh sách Forbes Việt Nam 30 under 30 của Việt Nam và Châu Âu có ý nghĩa như thế nào đối với các bạn?

- Trần Bảo Khánh: Khánh cảm thấy rất vui và vinh dự khi được là người Việt Nam đầu tiên lọt vào cả hai danh sách đặc biệt trên. Đối với mình, Forbes 30 Under 30 của Châu Âu đặc biệt hơn một chút khi Khánh và Hoàng Sơn đại diện cho Phần Lan trong danh sách này dù cả hai đều là người nước ngoài ở đây. Đứng cạnh những đại diện rất trẻ và ưu tú của Châu Âu như Greta Thunberg và Việt Nam như Châu Bùi cũng cho mình cảm giác vừa phấn khích cũng vừa "nhỏ bé". Khánh không coi đây là thành tích cá nhân, thay vào đó, những giải thưởng này là một lời nhắc nhở rằng mình đã rất may mắn khi có được những cơ hội đặc biệt để vừa làm những gì mình yêu thích, mang lại những ảnh hưởng tốt đẹp đến xã hội.

* Do đâu Khánh chọn Helsinki (Phần Lan) là nơi lập nghiệp?

- Câu chuyện du học ở Phần Lan đối với mình là một mối lương duyên khá thú vị (cười). Phần Lan khởi đầu chỉ là nguyện vọng thứ hai của Khánh ngày trước. Năm 2011, Khánh lúc đó 19 tuổi, đã chọn nước Áo làm nguyện vọng đầu của mình. Mọi chuyện tưởng chừng như đã êm đẹp khi Khánh nhận được học bổng của một trường đại học tương đối có danh tiếng ở thủ đô Vienna nhưng do đây là một trường Do Thái, mình sẽ cần phải cải đạo nếu muốn theo học.

Ngẫm lại, Khánh thực ra khá thích điều này, tuy nhiên, do tuổi trẻ ham vui, muốn được trải nghiệm cảm giác "tiệc tùng sinh viên" như trên các bộ phim phương Tây nên cuối cùng mình đã chọn Phần Lan thay vì Áo. Lý do đấy thật trẻ con nhưng rốt cuộc lại là một quyết định đúng đắn và có phần may mắn nữa, vì giờ đây đất nước Phần Lan đã cho Khánh hầu như tất cả, từ giáo dục đến những sự giúp đỡ cần thiết khi mình xây dựng sự nghiệp hiện tại.

Khánh Trần - đồng sáng lập Rens Original.

* Trước đó, trên thị trường đã có rất nhiều thương hiệu giày sneaker nổi tiếng, đa dạng như Adidas, Nike…? Vậy tại sao Khánh và Sơn vẫn quyết định khởi nghiệp với giày sneaker mà không phải là một lĩnh vực khác?

- Cả đồng sáng lập của Rens là Hoàng Sơn và Khánh là "sneakerheads", bọn mình luôn thích sự sáng tạo và độc đáo trong mỗi thiết kế, mỗi một mẫu giày là một tác phẩm nghệ thuật. Như Forbes Việt Nam có đề cập, với làn sóng xanh nâng cao ý thức bảo vệ mội trường, là những người đam mê giày, Sơn và mình không thể nào kiếm được một sản phẩm ưng ý. Bạn chỉ có thể chọn một đôi giày hoặc là rất ngầu, chất hoặc là thân thiện với môi trường nhưng bạn không không thể nào có được cả hai. Điều này giống như sự nhàm chán của thị trường xe hơi điện trước khi có Tesla. Từ góc nhìn này, Sơn và Khánh đã sáng lập Rens để cho các bạn trẻ không phải hi sinh phong cách, cá tính vì môi trường.

* Khởi nghiệp chắc chắn không phải là một con đường đi dễ dàng, trong quá trình khởi nghiệp, các bạn đã gặp phải những khó khăn, bất cập gì? Cả hai đã cùng vượt qua những thử thách ấy như thế nào?

- Khánh suy nghĩ là việc khởi nghiệp ở đâu cũng khó nhưng ở nơi đất khách quê người thì đúng là một sự thử thách về tinh thần khủng khiếp. Mình đã cực kỳ may mắn khi tìm được cho mình một người bạn đồng hành không những cùng chí hướng và tin tưởng mình mà còn chịu khó đồng cam cộng khổ ngay từ những ngày đầu như Sơn.

Khó khăn thì nhiều vô kể, đặc biệt là với một công ty còn non trẻ như Rens. Từ trước khi có đại dịch Covid-19, hằng ngày bọn mình đã phải đối mặt với rất nhiều vấn đề từ nhỏ đến lớn, từ cũ đến mới. Khánh cũng chắc chắn rằng dù đại dịch này có qua đi và Rens trở nên lớn mạnh hơn nữa thì công ty vẫn sẽ còn đối đầu với nhiều thử thách và khó khăn lớn hơn.

Thế nên, để bản thân có thể tồn tại và phát triển được trong kinh doanh, Khánh luôn xem khó khăn và thử thách như là những chướng ngại vật thú vị trong một trò chơi vậy. "Level" càng cao thì thử thách sẽ càng khó, bạn cần cố gắng từng ngày và từng bước một cùng cả công ty vượt qua bất kì sóng gió nào ập đến.

* Ý tưởng về những đôi sneaker của Rens được bắt đầu như thế nào? Vì sao hai bạn lại chọn nguyên liệu là bã cà phê để làm giày "môi trường"?

Mỗi đôi giày của Rens được tạo nên từ 300 gram bã cà phê và 6 chai nhựa tái chế

- Ý tưởng ban đầu của Sơn và Khánh thực ra là làm giày từ sợi bông hữu cơ (organic cotton) rồi in 3D lên mặt vải của giày. Tuy nhiên, sau khoảng nửa năm phát triển sản phẩm thì bọn mình thấy đây không phải là một ý tưởng khả thi để mang ra thị trường vì nhiều lý do khác nhau. Không nản chí, bọn mình tiếp tục tìm kiếm và thử qua vô số nguyên liệu thân thiện với môi trường khác, trong đó có nguyên liệu vải làm từ bã cà phê.

Sơn và Khánh thấy bã cà phê là một nguyên liệu rất hay và mang tính đột phá, không chỉ vì có nhiều tính năng nổi bật như khử mùi tốt và khô nhanh, mà còn vì trên thị trường thời điểm bấy giờ chưa có một hãng nào trên thế giới làm giày, đặc biệt là sneakers từ bã cà phê. Không những vậy, Phần Lan nổi tiếng là đất nước tiêu thụ cà phê nhiều nhất thế giới (tính theo đầu người) và Việt Nam cũng là nước nằm trong top những nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới. Tất cả những yếu tố trên khiến Sơn và mình cảm thấy đây là một ý tưởng vừa táo bạo lại vừa hợp lý, và đã quyết định tiến tới phát triển sản phẩm với nguyên liệu này.

* Một đôi giày của Rens được làm ra như thế nào? Bạn nghĩ rằng tại sao người ta không chọn Nike, Adidas… mà lại lựa chọn Rens? Đâu là đặc điểm nổi bật của Rens khác với những loại giày sneaker khác trên thị trường?

- Mỗi đôi giày của Rens được tạo nên từ 300 gram bã cà phê và 6 chai nhựa tái chế. Giày của Rens hoàn toàn không thấm nước, lại rất nhẹ và thông thoáng, cực kì phù hợp với nhiều hoạt động khác nhau hàng ngày cũng như lối sống năng động của người dùng trẻ hiện nay.

Bọn mình muốn tạo ra một thương hiệu thời trang bền vững, thân thiện với môi trường và còn phải phù hợp với thế hệ người dùng trẻ. Mình mong khách hàng đến với Rens vì sự táo bạo trong branding cũng như sự sáng tạo trong sản phẩm mà chưa nhãn hàng thời trang thân thiện môi trường nào khác có thể làm được!

Sơn Chu - đồng sáng lập Rens Original.

Hiện tượng gọi vốn cộng đồng thành công nhất ở Bắc Âu

* Tháng 8/2019, nhóm sáng lập Rens gọi vốn cộng đồng và huy động được hơn nửa triệu Euro trong vòng 1 tháng rưỡi từ khách hàng đến từ 100 quốc gia, biến Rens trở thành chiến dịch gọi vốn cộng đồng về thời trang thành công nhất trong lịch sử khối Bắc Âu. Khánh nhận thấy rằng điều gì đã khiến các nhà đầu tư sẵn sàng chi tiền để đầu tư vào Rens?

Trước khi thực hiện chiến dịch gọi vốn cộng đồng trên Kickstarter, Rens đã nhận được một khoản đầu tư nhỏ từ các nhà đầu thiên thần (angel investors) ở Phần Lan để có vốn vận hành. Ban đầu, cả Sơn và Khánh đều nghĩ chiến dịch thành công lắm thì chắc cũng được chừng 100 ngàn EURO thôi, không ngờ bọn mình đạt được con số đó chỉ sau tuần đầu tiên và hơn nửa triệu EURO cho cả chiến dịch.

Thực sự đạt được một chiến dịch gọi vốn cộng đồng lớn ngay lần đầu tiên làm thử như thế này là một điều rất may mắn. Đứng sau thành công đó là chuỗi ngày làm việc cật lực và những đóng góp miệt mài từ toàn thể đội ngũ của Rens để có thể đưa ra được một sản phẩm và thông điệp phù hợp với đối tượng khách hàng tụi mình hướng tới. Việc Rens được World Economic Forum thực hiện một phóng sự riêng ngay sau đó cũng như có cơ hội được biết tới nhiều hơn qua các trang thông tin uy tín và tờ báo lớn khác trên toàn thế giới, đối với bọn mình, cũng là một điều may mắn mà không phải startup nào cũng có cơ hội làm được.

* Theo bạn, 2 hình thức gọi vốn cộng đồng và từ quỹ đầu tư có những ưu điểm và nhược điểm gì?

- Bản thân Khánh thấy gọi vốn cộng đồng là một hình thức rất tốt để thử nghiệm sản phẩm và thông điệp của từng công ty thông qua mỗi sản phẩm với nhóm đối tượng khách hàng một công ty đó hướng đến, đặc biệt là với các sản phẩm hàng tiêu dùng. Tuy nhiên, nếu sản phẩm không phải hàng tiêu dùng và không có được sự may mắn trong truyền thông thì gọi vốn cộng đồng khá là rủi ro.

Còn về gọi vốn mạo hiểm (Venture), bạn cần phải tìm được những nhà đầu tư tốt, chung chí hướng; họ phải có những kinh nghiệm và mối quan hệ mấu chốt để có thể hiểu được những khó khăn của công ty ngay từ đầu và có khả giúp đỡ công ty bạn lâu dài. Rens đã rất may mắn khi được sự tin tưởng và đầu tư, hỗ trợ rất nhiều từ một nhóm các nhà đầu tư lừng danh và quỹ nổi tiếng ở Mỹ, Đức và Phần Lan.

Đội ngũ của Rens rất tự tin về khả năng vượt qua một cơn bão lớn

* Hiện tại, dịch covid-19 đang hoành hành ở châu Âu và sẽ ảnh hưởng lớn đến kinh tế toàn cầu. Đối với các startup như Rens thì sự kiện "thiên nga đen" như thế này đã, đang và sẽ có sự tác động ra sao? Khánh và nhóm sáng lập đã có kế hoạch gì cho thời gian tới khi dịch vẫn chưa có dấu hiệu được kiểm soát?

- Giữa lúc dịch bệnh hoành hành và việc cấm nhập cảnh giữa nhiều nước xảy ra, lịch trình công tác của cả Sơn và Khánh đều đã bị hoãn và đảo lộn hoàn toàn. Từ hơn hai tuần trước, để đảm bảo sức khỏe cho mọi người nhất có thể, toàn bộ đội ngũ của Rens tại thủ đô Helsinki, Phần Lan đã bắt đầu làm việc từ nhà. Chúng mình cũng đã nhanh chóng ký thỏa thuận với một công ty chuyên về dịch vụ y tế ở Helsinki để tạo điều kiện cho tất cả nhân viên của Rens tiêm vắc-xin cúm mùa (influenza) và viêm phổi (pneumonia) miễn phí.

Theo đánh giá từ cá nhân mình, chính phủ các nước Châu Âu đối phó với đại dịch Covid-19 chậm chạp hơn Việt Nam khá nhiều. Đơn cử như Phần Lan, vốn là một trong những nước có tỉ lệ nhiễm thấp nhất và dịch vụ y tế tốt nhất Châu Âu nhưng nếu tính theo tỉ lệ nhiễm trên tổng dân số thì lại cao hơn Việt Nam rất nhiều. Thêm vào đó, một số chính phủ các nước cũng không khuyến khích người dân dùng khẩu trang do thiếu hụt nguồn cung cho các cơ sở y tế; điều này làm cho dịch bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Thấy được điều này, Rens hiện đang liên hệ đặt mua một số lượng lớn khẩu trang y tế đạt chuẩn EU để tặng cho các cơ sở chống dịch mũi nhọn ở Helsinki, TP. HCM và Hà Nội.

Đại dịch này đa phần chỉ ảnh hưởng đến khâu sản xuất của Rens hồi đầu năm. Khi đó đại dịch bùng phát ở Trung Quốc, buộc chính phủ nước này phải phong tỏa hàng trăm nhà máy và nhiều tàu cảng, ảnh hưởng nặng tới việc sản xuất, vận chuyển và kiểm soát hàng của Rens. Hiện tại, tình hình dịch Covid-19 ở Trung Quốc và Việt Nam đã trở nên bình ổn hơn so với ở Châu Âu và Châu Mỹ nên khâu sản xuất, phát triển sản phẩm và xuất hàng của Rens cũng đã dần quay về quỹ đạo ban đầu. Không những vậy, Rens còn rất may mắn khi đã gọi vốn thành công ngay trước khi "thiên nga đen" làm rúng động toàn bộ thị trường thế giới nên đội ngũ của Rens rất tự tin về khả năng vượt qua và phát triển công ty ngay cả khi ở giữa một cơn bão lớn như thế này.

* Bạn có suy nghĩ sẽ mở rộng Rens ở Việt Nam hay không? Hãy chia sẻ những dự định sắp tới trong tương lai gần?

- Câu hỏi này mình nhận được khá nhiều và đây cũng không phải là điều Sơn và Khánh chưa từng nghĩ đến và mơ về. Đáng tiếc thay, Việt Nam dù có nguồn cung bã cà phê lớn nhưng hiện vẫn chưa có đủ điều kiện công nghệ để xử lý bã cà phê nhằm tạo ra nguyên liệu vải phù hợp cho Rens. Tuy nhiên, tại thời điểm này, mình có thể khẳng định Rens đã bắt đầu phát triển một vài sản phẩm mới và đánh giá chất lượng sản xuất với một số nhà máy uy tín ở Việt Nam. Trong thời gian sắp tới, công ty mình hi vọng chất lượng sản phẩm từ việc nghiên cứu ở Việt Nam có thể biến mong mỏi chuyển tất cả hoặc ít nhất là một phần công đoạn sản xuất từ Trung Quốc về Việt Nam của chúng mình thành sự thật.

Cả Sơn và Khánh đều nung nấu nhiều dự định đột phá để phát triển mạnh cho Rens, nhưng tại thời điểm này, điều toàn thể đội ngũ của Rens mong muốn nhất là có thể đóng góp vào công cuộc phòng chống và hạn chế đại dịch Covid-19 đang hoành hành trên khắp thế giới.

Cá nhân Khánh hy vọng và cầu mong cho sự bình an của tất cả mọi người, bất kể màu da, sắc tộc, tiếng nói hay địa vị xã hội, bởi tất cả chúng ta là một đại gia đình ở trong trận chiến chống lại Covid-19 cùng với nhau chứ không phải chống lại lẫn nhau. "Sau cơn mưa trời lại sáng"; chúng ta có thể và chắc chắn sẽ vượt qua được khủng hoảng Covid-19 hiện tại và xa hơn nữa là các vấn đề nhức nhối về môi trường sau này. Xin chúc các bạn nhiều sức khỏe và giữ vững tinh thần mạnh mẽ!

* Cảm ơn chia sẻ của bạn!