Bitcoin hiện đã giảm gần một nửa giá trị so với mức đỉnh của nó thiết lập được hồi giữa tháng 12/2017. Tuy vậy, cơn sốt của đồng tiền mật mã này gần như vẫn chưa nguội. Các tranh cãi liên quan đến nó vẫn đang diễn ra sôi nổi cả trong những cộng đồng học thuật, giới quan sát cũng như những người giao dịch.
Một trong các lý do quan trọng nhất khiến nhiều người tin vào giá trị của Bitcoin đó là tính hữu hạn của đồng tiền này. Tuy vậy, một bộ phận trong số các nhà giao dịch vẫn chưa hiểu được vì sao số lượng Bitcoin lại hữu hạn.
Bài viết này nhằm làm rõ công thức cài đặt khiến cho số lượng Bitcoin lại bị giới hạn ở mức 21 triệu đồng, và lý giải tại sao đồng Bitcoin cuối cùng phải tới tận năm 2140 mới có thể được khai thác.
Những đồng Bitcoin mới được khai thác (mining) là phần thưởng cho những người tham gia mạng lưới khai thác Bitcoin (các miners – để phân biệt với những người giao dịch Bitcoin trên thị trường là nhà đầu tư thứ cấp). Những miners này cùng tham gia giải quyết một bài toán mỗi khi có một khối (block) mới được thêm vào mạng lưới. Mỗi khối mới này chứa thông tin về một giao dịch mới phát sinh.
Mặc dù Bitcoin được khai thác bởi những miners tham gia mạng lưới, đồng tiền này vẫn được lập trình bởi phần mềm.
Phần mềm lập trình quy định mỗi khoảng 10 phút sẽ có một block mới được thêm vào hệ thống, tương ứng với đó là một số lượng Bitcoin nhất định được sinh ra. Phần mềm bitcoin cũng tự động điều chỉnh mức độ khó dễ của bài toán để đảm bảo cứ sau khoảng 10 phút bài toán đó sẽ được giải.
Ban đầu mạng lưới có ít thành viên tham gia, khiến cho bài toán được quy định dễ hơn. Sau đó, mức độ khó của bài toán tăng dần, khiến cho nhiều người cùng tham gia giải toán nhưng cũng chỉ giải được sau 10 phút.
Phần mềm bitcoin cũng quy định, số lượng bitcoin thưởng cho mỗi block mới được thêm vào sẽ giảm còn một nửa theo thời gian sau mỗi 210.000 blocks. Cụ thể, 210.000 blocks đầu tiên sẽ nhận được 50 Bitcoin cho mỗi block mới thêm vào mạng lưới. 210.000 blocks tiếp theo sẽ nhận được 25 Bitcoin cho mỗi block. Cứ như thế cho đến khi số lượng Bitcoin thưởng cho mỗi Block giảm về 0.
Do mỗi block sẽ được thêm vào chuỗi (chain) sau khoảng 10 phút, để thêm mỗi 210.000 blocks cần khoảng thời gian là 1.438 ngày, tương đương 3,94 năm.
Cũng theo lập trình, mỗi Bitcoin có thể được phân chia tối đa đến 8 chữ số thập phân (0,00000001).
Block đầu tiên được khai thác vào ngày 1/1/2009 bởi Shatoshi Nakamoto, người (hoặc nhóm người) được cho là cha đẻ của đồng Bitcoin. Theo quy tắc giảm dần tới 8 chữ số thập phân đề cập ở trên, đến năm 2140, sau 32 lần điều chỉnh giảm, số bitcoin thưởng cho mỗi block mới thêm vào mạng lưới sẽ giảm về 0. Khi đó, tổng số Bitcoin đã được khai thác là xấp xỉ 21.000.000 Bitcoin.
Biết được điều này, các nhà giao dịch – những người chưa thực sự hiểu rõ về bản chất của Bitcoin – cần hiểu rằng, việc Bitcoin bị giới hạn số lượng hoàn toàn do thuật toán lập trình tạo ra, chứ không phải thực sự do giá trị tự nhiên của đồng tiền mật mã này.
Một số người có thể viện dẫn lý do để so sánh Bitcoin với vàng trong thế giới thực tế rằng, ‘Bitcoin được lập trình bởi phần mềm, cũng giống như vàng là kim loại được lập trình bởi tự nhiên, cả hai đều hữu hạn, nên đều có giá trị’. Đó là quan điểm của mỗi người.
Tuy vậy, việc thay đổi một thuật toán hay tạo ra một phần mềm lập trình mới sẽ dễ dàng hơn nhiều so với việc lập trình lại thế giới tự nhiên.
Tham khảo Bitcoin.org.