Thực tế, việc trổ cửa đã là nguyên nhân gây tranh chấp, bất hòa giữa hàng xóm láng giềng, gây bức xúc giữa người dân và chính quyền. Thậm chí đã có không ít vụ hàng xóm láng giềng kiện nhau, người dân kiện chính quyền ra tòa vì cho rằng không đồng tình với cách giải quyết.
Theo quy định của Luật Xây dựng 2014, việc trổ cửa thuộc diện miễn phép xây dựng nếu không làm thay đổi kiến trúc mặt ngoài và không tiếp giáp với đường trong đô thị có yêu cầu về quản lý kiến trúc. Ngoài ra, không có ràng buộc thêm điều kiện nào khác.
Tuy nhiên, trong thực tế, khi giải quyết nhu cầu của người dân, nhiều quận, huyện đã đưa ra điều kiện, muốn trổ thì phải được sự đồng ý của các hộ dân xung quanh. Lý do bắt buộc phải lấy ý kiến các hộ dân xung quanh là để tạo sự đồng thuận, tránh khiếu nại, tranh chấp sau này theo một công văn hướng dẫn của Sở Xây dựng TP.HCM từ năm 2010 (trước khi có Luật Xây dựng 2014).
Điều này đã gây ra không ít phiền phức cho người dân có nhu cầu trổ cửa, kéo dài thời gian giải quyết. Đồng thời phát sinh thủ tục giải quyết hồ sơ hành chính trong khi luật không có quy định nào bắt buộc. Thậm chí, nhiều trường hợp hàng xóm không đồng tình thì khỏi trổ cửa luôn.
Từ phản ánh của Pháp Luật TP.HCM, Sở Xây dựng TP.HCM ghi nhận và cho biết văn bản trước đây hướng dẫn các địa phương thực hiện khi chưa có Luật Xây dựng mới. Nay văn bản đó cũng đã lỗi thời, không còn phù hợp với thực tiễn. Sau đó Sở đã ban hành văn bản mới, hướng dẫn cụ thể việc bố trí thêm cửa đi đối với công trình, nhà ở trên địa bàn TP.Theo tinh thần của văn bản này, việc giải quyết nhu cầu trổ cửa không phải hỏi ý kiến hàng xóm như trước đây.
Sở Xây dựng cho biết việc trổ cửa gồm cửa sổ lẫn cửa đi phải tuân theo Luật Xây dựng, BLDS 2015 và quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng có liên quan. Đồng thời phải phù hợp với quy chế quản lý kiến trúc đô thị của mỗi địa phương. Đối với khu vực chưa có quy hoạch xây dựng thì UBND các cấp theo phân cấp phải ban hành quy định về quản lý quy hoạch, kiến trúc để làm cơ sở cấp giấy phép xây dựng và quản lý trật tự xây dựng.Hiện nay UBND các quận, huyện được TP phân cấp quản lý các tuyến hẻm dưới 12 m.
Do đó quận, huyện có trách nhiệm lập quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc để căn cứ vào đó quản lý các công trình miễn phép xây dựng, trong đó có việc trổ thêm cửa. Đồng thời căn cứ vào đó để xem xét giải quyết cho người dân có nhu cầu.VIỆT HOA