Góc nhìn chuyên gia: Không phải tăng lãi suất, một yếu tố khác có thể gây áp lực cho thị trường chứng khoán thời gian tới

Đồng pha với những biến động của chứng khoán quốc tế, VN-Index giảm khá mạnh trong tuần qua. Anh dự báo thị trường tuần sau sẽ diễn biến như thế nào?

Ông Đào Tuấn Trung - Giám đốc Phân tích Công ty chứng khoán Vietinbank: Trong tuần qua, tâm lý lo ngại của nhà đầu tư tiếp tục gia tăng khi các dữ liệu công bố mới nhất đều chỉ ra khả năng Fed tiếp tục tăng mạnh lãi suất trong tháng 9. Cùng với đó, dòng tiền vào thị trường tiếp tục sụt giảm mạnh, với phiên 15/9 ghi nhận giá trị giao dịch xuống mức thấp nhất 6 tháng, đạt gần 11.300 tỷ đồng. Tôi cho rằng thị trường hiện tại đang áp lực và xu hướng giảm ngắn hạn đang chiếm ưu thế hơn và sẽ tiếp tục trong tuần tới, với VN-Index dự kiến biến động theo xu hướng giảm với áp lực về vùng hỗ trợ 1.15x – 1.20x điểm.

Ông Nguyễn Anh Khoa - Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco: Diễn biến kém khả quan của thị trường quốc tế tuần qua, như việc CPI của Mỹ vẫn tăng so với tháng trước, nằm ngoài kỳ vọng của giới chuyên gia hay GDP của Anh ghi nhận tốc độ phục hồi chậm hơn dự kiến phần nào ảnh hưởng gián tiếp tới tâm lý thị trường trong nước và có thể là một phần nguyên nhân dẫn tới việc VN-Index giảm điểm. Bên cạnh đó, sự điều chỉnh của chỉ số cũng một phần do việc cơ cấu danh mục ETF hay việc đáo hạn hợp đồng tương lai VN30.

Trong tuần tới, tôi cho rằng VN-Index vẫn có thể neo quanh vùng 1.230-1.250 điểm, do đây vẫn là ngưỡng hỗ trợ quan trọng của chỉ số và Index đã có 2 lần kiểm định thành công vùng hỗ trợ này. Mặc dù vậy, tôi cũng không ngoại trừ khả năng chỉ số có thể kiểm định vùng 1.200 điểm nếu Fed đẩy mạnh tăng lãi suất thêm 1% trong tuần sau dựa trên số liệu CPI đã được công bố.

Ông Bùi Văn Huy - Giám đốc Môi giới Chứng khoán HSC: Thị trường chứng khoán Việt Nam đã có tuần giảm điểm trước những biến động của thị trường chứng khoán thế giới sau khi thông tin CPI tháng 8 của Mỹ được công bố. Có thể thấy, nếu không có những biến động nói trên thì thị trường chứng khoán Việt Nam cũng vẫn thiếu vắng thông tin hỗ trợ trong ngắn hạn. Do đó động thái thị trường yếu là hoàn toàn dễ hiểu.

Trong tuần tới, bối cảnh sẽ rất biến động trước cuộc họp của FED. Nhiều quan điểm cho rằng việc FED tăng lãi suất đã phản ánh vào giá, tuy nhiên diễn biến của thị trường trái phiếu chưa có thấy điều đó khi lợi suất trái phiếu các kỳ hạn đang có dấu hiệu vượt đỉnh. Mùa KQKD cũng sẽ dần được khởi động vào cuối tháng 9, đây có thể là yếu tố có thể kỳ vọng cho thị trường, tuy nhiên mức độ phân hóa rất cao.

Thị trường vẫn có thể tiếp tục điều chỉnh về vùng quanh 1.200-1.220. Thị trường chưa sôi động nhưng vẫn khả năng có những con sóng nhỏ theo ngành trong mùa KQKD sắp tới. Lưu ý rằng, một số khoản trái phiếu đáo hạn vào quý III cũng gây áp lực nhất định lên thanh khoản, thanh khoản thị trường vẫn kỳ vọng ở mức thấp.

Ông Đinh Quang Hinh, Trưởng Bộ phận Kinh tế vĩ mô và Chiến lược thị trường, Công ty CPCK VNDIRECT: Tôi cho rằng áp lực điều chỉnh có thể duy trì trong những phiên giao dịch đầu tuần tới do tâm lý của nhà đầu tư vẫn thận trọng trước cuộc họp lãi suất của FED diễn ra vào ngày 20-21/9. Chỉ số VN-Index có thể tiếp tục kiểm định vùng hỗ trợ 1.220-1.240 điểm và xa hơn là vùng 1.200 điểm. Hiện tại, thị trường đang nghiêng về kịch bản FED sẽ tiếp tục nâng lãi suất điều hành thêm 75 điểm cơ bản, tương đương với mức tăng trong 2 cuộc họp trước đó.

Tôi kỳ vọng tâm lý thị trường có thể cải thiện trong nửa sau của tuần tới nếu không có bất ngờ nào xảy ra như việc FED nâng lãi suất điều hành thêm 100 điểm cơ bản (hoặc cao hơn do việc FED nâng lãi suất thêm 75 điểm cơ bản đã phần nào phản ánh vào diễn biến của thị trường chứng khoán trong những phiên giao dịch trước đó. Do vậy, chỉ số VN-Index có thể tiếp tục giao dịch trên mức 1.200 điểm trong tuần tới và có thể xuất hiện nhịp phục hồi trong những phiên giao dịch cuối tuần.

Theo dự báo của nhiều tổ chức, lạm phát tăng nóng có thể khiến Fed mạnh tay tăng lãi suất thêm 1% trong kỳ họp trong tuần sau. Chuyên gia dự báo như thế nào về hành động của Fed và những tác động đến thị trường chứng khoán?

Ông Đào Tuấn Trung: Ngày 13/09 vừa qua, Bộ Lao động Mỹ đã công bố chỉ số CPI tháng 8 với mức tăng 0,1% so với tháng trước và 8,3% so với cùng kỳ năm trước. Bất chấp xu hướng giảm của chi phí lương thực và năng lượng trong tháng 8, CPI lõi của Mỹ ghi nhận mức tăng 6,3% so với cùng kỳ năm trước, gấp đôi ước tính của các chuyên gia cho thấy cuộc chiến chống lạm phát vẫn sẽ tiếp tục kéo dài.

Thị trường dự đoán chắc chắn Fed sẽ tăng lãi suất ít nhất một đợt thêm 75 điểm cơ bản nữa vào tuần tới (xác suất 81%), thậm chí có một tỷ lệ nhỏ dự đoán là mức tăng sẽ còn cao hơn thế. Việc Fed tiếp tục tăng mạnh lãi suất cho thấy chính sách thắt chặt tiền tệ tiếp tục kéo dài, khiến xu hướng rút khỏi các tài sản rủi ro cao tiếp tục gia tăng và tác động tiêu cực đến diễn biến trên thị trường chứng khoán.

Ông Nguyễn Anh Khoa: Việc tăng lãi suất điều hành thông thường sẽ dẫn tới lo ngại về việc chuyển dịch dòng vốn từ các kênh đầu tư có tính rủi ro cao hơn như chứng khoán sang các lớp tài sản có tính an toàn cao hơn như gửi tiết kiệm, tạo ra hiệu ứng tâm lý kém khả quan trong ngắn hạn. Mặc dù vậy, trong ngắn hạn, mức độ điều chỉnh lớn hay nhỏ của VN-Index cũng phụ thuộc vào kỳ vọng của thị trường với mức tăng của FED trong tuần tới.

Dữ liệu của CMEGroup cho thấy khả năng FED tăng 1% đang có xu hướng tăng lên, hiện đang ở mức 18%. Vì vậy, nếu FED chỉ tăng 0,75% trong kỳ điều hành lãi suất sắp tới, thị trường có thể phản ứng tích cực hơn (không điều chỉnh quá sâu hoặc có thể tăng điểm).

Ông Bùi Văn Huy: Cá nhân tôi cho rằng kịch bản cơ sở nhiều khả năng xảy ra vẫn là tăng 0.75% và anh đánh giá cao kịch bản này. Tất nhiên nếu tăng 1% sẽ là cú sốc thật sự, nhưng tôi đánh giá thấp kịch bản nói trên.

Mọi người quan tâm đến việc tăng lãi suất, tuy nhiên tôi cho rằng vẫn có áp lực quan trọng mà thị trường có thể phải đối mặt là việc FED thu hẹp bảng cân đối kế toán. Nếu FED tiếp tục giảm mua trái phiếu và MBS trong thời gian tới, thanh khoản thị trường cổ phiếu Mỹ cũng sẽ gặp khó khăn. Việc FED có giảm mua lại trái phiếu hay không sẽ cần được theo dõi trong kỳ họp tới.

Thời gian gần đây, nhà đầu tư nước ngoài bán ròng khá mạnh tay. Trong bối cảnh vĩ mô khó lường, nhìn thấy gì từ động thái của khối ngoại?

Ông Đào Tuấn Trung: Việc tiến hành bắt đáy sớm từ tháng 7 của khối ngoại đã giúp họ có một khoản lợi nhuận đủ lớn để tiến hành chốt lời dần trong nhịp hồi phục gần đây của thị trường. Ngoài ra, xu hướng thắt chặt tiền tệ trên toàn cầu tiếp tục kéo dài ở nhiều quốc gia khiến cầu tiêu dùng tiếp tục sụt giảm, tác động tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam cũng là một nguyên nhân khiến khối ngoại đẩy mạnh nhu cầu bán cổ phiếu.

Ông Nguyễn Anh Khoa: Việc bán ròng của khối ngoại trong tuần qua theo tôi có một số yếu tố tác động: (1) Cơ cấu danh mục đầu tư của các quỹ ETF, (2) Lo ngại việc tăng lãi suất khiến dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII) giảm. Theo tôi, tác động của việc cơ cấu danh mục quỹ ETF đã phản ánh vào diễn biến chỉ số VN-Index trong tuần trước do cuối tuần qua là thời hạn cơ cấu danh mục. Trong khi đó, lo ngại về FII giảm đang tương đối hiện hữu trong ngắn hạn sau khi Mỹ công bố các dữ liệu vĩ mô quan trọng, đặc biệt trong trường hợp các quỹ ngoại sử dụng đòn bẩy tài chính để đầu tư. Mặc dù vậy, quan sát dữ liệu sở hữu của khối ngoại, tôi nhận thấy tỷ trọng nắm giữ của khối ngoại chỉ chiếm trên 17%, là mức tương đối thấp trong lịch sử, do đó khả năng bán ròng lớn có thể sẽ không xuất hiện trong dài hạn.

Ông Bùi Văn Huy: Với việc thị trường thế giới biến động, đặc biệt Dollar Index vẫn neo ở vùng đỉnh, động thái bán ròng của khối ngoại là có thể dự đoán trước. Sức mạnh đồng Dollar là yếu tố quan trọng cần được theo dõi hiện tại.

Lãi suất huy động ở nhiều ngân hàng đã có xu hướng tăng, nhưng số dư tiền mặt lớn vẫn được duy trì trong tài khoản chứng khoán để chờ đợi cơ hội giải ngân. Liệu có yếu tố nào kích hoạt dòng tiền giải ngân trong thời gian tới?

Đào Tuấn Trung: Đa số dòng tiền trên các tài khoản chứng khoán đều trong trạng thái cẩn trọng chờ và ít tiến hành giao dịch, khiến thanh khoản tiếp tục sụt giảm mạnh. Khả năng với điều kiện thị trường ít thông tin tích cực hỗ trợ như hiện nay thì thị trường có mức chiết khấu hấp dẫn hơn (thời điểm dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát vào năm 2020) hoặc có thông tin tích cực mới thì dòng tiền mới tham gia mạnh trở lại.

Ông Nguyễn Anh Khoa: Trong thời gian tới, một số thông tin quan trọng nhà đầu tư cần lưu ý bao gồm (1) Kỳ điều hành lãi suất của FED trong tuần tới và (2) Công bố dữ liệu vĩ mô trong nước Quý 3 vào cuối tháng 9. Trong đó, tôi cho rằng số liệu vĩ mô Quý 3 nhiều khả năng sẽ tương đối khả quan do vùng nền thấp cùng kỳ và CPI vẫn đang được kiểm soát.

Nhìn xa hơn về cuối năm, tôi kỳ vọng kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp sẽ phục hồi tốt từ mức thấp do hầu hết các doanh nghiệp đã quay trở lại hoạt động sản xuất kinh doanh như trước dịch, yếu tố vĩ mô ổn định và diễn biến tỷ giá được kiểm soát nhờ sự điều tiết linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước theo thị trường.

Ông Bùi Văn Huy: Rõ ràng việc lãi suất tăng không phải là điều tốt với chứng khoán. Tuy nhiên thị trường cũng đã chiết khấu nhiều kể từ đỉnh và hiện mức định giá của thị trường đã rất hấp dẫn trong dài hạn. Thị trường đã chiết khấu phần nào xu hướng tăng lãi suất. Với định giá thị trường hiện tại, cá nhân tôi cho rằng vẫn hấp dẫn với P/E cơ bản khoảng 13.6 lần, P/E dự phóng 2022 quanh 12-12.5 lần. Mức E/P chung khoảng 7.5-8% ngang ngửa với mức lãi suất tiết kiệm hiện tại, không kể đến việc chắt lọc kỹ càng từng cổ phiếu.

Đối với thị trường chứng khoán toàn cầu, tôi cho rằng có thể còn một cú sốc nữa trong giai đoạn FED tăng lãi suất cuối năm để đạt mục tiêu kiềm chế lạm phát. Việc FED và nhiều ngân hàng trung ương lớn tăng lãi suất nhanh như hiện tại có thể ít nhiều gây ra những cú sốc cho nền kinh tế và những số liệu kinh tế trong giai đoạn cuối năm sẽ cho thấy mức độ rủi ro suy thoái của nền kinh tế toàn cầu. Nếu trải qua được tất cả những "bài kiểm tra" đó, thị trường Việt Nam vẫn sẽ xuất hiện nhiều cơ hội rõ ràng hơn, dù không phải là những con sóng mạnh được hỗ trợ bởi chính sách tiền tệ.

Trước những biến động toàn cầu, những phiên gần đây dòng tiền dè dặt và thanh khoản rất kém. Chúng ta không thể kỳ vọng dòng tiền quá mạnh trong giai đoạn sắp tới. Quá khứ cũng đã có những giai đoạn tương tự. Với một nền tảng vĩ mô đang rất ổn định, chỉ cần lạm phát được kiềm chế và cho dù lãi suất cho dù có tăng nhưng với tốc độ không gây sốc, vẫn luôn có những cơ hội nhất định trên thị trường.

Chiến lược nào phù hợp cho nhà đầu tư trong thời điểm này?

Ông Đào Tuấn Trung: Nhà đầu tư nên giữ tỷ trọng an toàn, hạ bớt tỷ trọng các mã có vận động giá suy yếu hoặc đạt mục tiêu lợi nhuận tại các nhịp hồi phục của thị trường. Với tỷ trọng cổ phiếu/tiền nên duy trì ở mức thấp an toàn sẽ chủ động hơn, đồng thời tiếp tục quan sát chờ diễn biến của dòng tiền tích cực hơn khi thanh khoản tiếp tục có dấu hiệu suy yếu và xuống mức thấp trong tuần vừa qua.

Ông Nguyễn Anh Khoa: Theo tôi, với việc các thông tin ngắn hạn đang có nhiều biến số khó đoán và khả năng có thể ảnh hưởng tiêu cực tới diễn biến chỉ số trong tuần tới, nhà đầu tư nên điều chỉnh danh mục về ngưỡng tối đa 50% cổ phiếu và 50% tiền mặt. Trong trường hợp thị trường điều chỉnh về vùng 1.200 điểm, nhà đầu tư có thể xem xét lấy vị thế đối với một số cổ phiếu thuộc các nhóm ngành như xây dựng hạ tầng – đầu tư công (kỳ vọng giải ngân vốn đầu tư công tăng trong các tháng cuối năm cũng như giá vật liệu xây dựng đã hạ nhiệt sau nhiều đợt điều chỉnh), bán lẻ - dịch vụ (hồi phục từ vùng nền thấp cùng kỳ), tiện ích – năng lượng (ngành hàng thiết yếu và ít biến động bởi chu kỳ kinh tế, hưởng lợi nhờ nhu cầu tiêu thụ tăng sau dịch Covid-19).

Ông Bùi Văn Huy: Việc phân bổ tỷ trọng tài sản trong chứng khoán giai đoạn hiện tại chỉ nên ở mức độ vừa phải. Nhà đầu tư còn trụ lại cần có tư duy đầu tư nghiêm túc, sẵn sàng cho các kịch bản biến động và giữ tỷ trọng cổ phiếu ở mức vừa phải. Nhìn chung, tôi vẫn lạc quan về thị trường trên quan điểm dài hạn, dù không phủ nhận bối cảnh ngắn hạn nhiều gam màu xấu.

Ông Đinh Quang Hinh: Nhà đầu tư có thể tiếp tục tích lũy cổ phiếu giá rẻ trong những nhịp điều chỉnh sâu của thị trường, đặc biệt quanh những hỗ trợ quan trọng 1.220 điểm và 1.200 điểm. Tỷ trọng cổ phiếu/tiền mặt trong danh mục cổ thể nâng lên mức 70/30 và lưu ý là hạn chế sử dụng đòn bẩy (margin) ở thời điểm hiện tại để quản trị rủi ro.

Chúng tôi cho rằng nhà đầu tư nên ưu tiên tích lũy cổ phiếu trong những ngành dự kiến ghi nhận KQKD Quý III/22 tích cực như bán lẻ, thực phẩm - đồ uống, xây dựng hạ tầng (đẩy mạnh giải ngân đầu tư công) và dầu khí (dự án lô B - Ô Môn).