Dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ đã Quốc hội đã thông qua từ ngày 27/6 có một số thay đổi so với luật hiện hành. Luật mới sẽ chính thức được áp dụng kể từ ngày 1/1/2025.
So với luật hiện hành, các điều luật mới có một số thay đổi ở hạng giấy phép lái xe (GPLX ) hai bánh, quy định lại về hạng dung tích xy lanh (đối với xe sử dụng động cơ đốt trong) và công suất mô tơ (đối với xe sử dụng mô tơ điện).
Theo luật hiện hành, người được cấp GPLX hạng A1 có thể điều khiển xe mô tô hai bánh có dung tích xy lanh dưới 175cc; người được cấp GPLX hạng A2 có thể điều khiển xe mô tô hai bánh có dung tích xy lanh trên 175cc.
Theo quy định mới, người được cấp GPLX hạng A1 có thể điều khiển xe mô tô hai bánh có dung tích xy lanh dưới 125cc hoặc xe điện có công suất đến 11 kW; người được cấp GPLX hạng A có thể điều khiển xe mô tô hai bánh có dung tích xy lanh trên 125cc hoặc xe điện có công suất trên 11 kW.
Một điều cần lưu ý là quy định mới cũng bỏ khái niệm "giấy phép lái xe hạng A2", chỉ gọi là hạng A. Điều 57 trong Luật Trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ quy định như sau:
Điều 57. Giấy phép lái xe
1. Giấy phép lái xe bao gồm các hạng sau đây:
a) Hạng A1 cấp cho người lái xe mô tô hai bánh có dung tích xy lanh đến 125 cm3 hoặc có công suất động cơ điện đến 11 kW;
b) Hạng A cấp cho người lái xe mô tô hai bánh có dung tích xy lanh trên 125 cm3 hoặc có công suất động cơ điện trên 11 kW và các loại xe quy định cho giấy phép lái xe hạng A1;
c) Hạng B1 cấp cho người lái xe mô tô ba bánh và các loại xe quy định cho giấy phép lái xe hạng A1;
d) Hạng B cấp cho người lái xe ô tô chở người đến 8 chỗ (không kể chỗ của người lái xe); xe ô tô tải và ô tô chuyên dùng có khối lượng toàn bộ theo thiết kế đến 3.500 kg; các loại xe ô tô quy định cho giấy phép lái xe hạng B có kéo theo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế đến 750 kg;
[...]
Về thời hạn áp dụng, Điều 88 quy định: "Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2025, trừ khoản 3 Điều 10 của Luật này [quy định về nồng độ cồn khi điều khiển xe tham gia giao thông] có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2026."
Như vậy, kể từ này 1/1/2025 thì để sử dụng xe máy có dung tích trên 125cc, người điều khiển cần phải có bằng hạng A. Diễn giải một cách thực tế hơn, để điều khiển những mẫu xe như Honda Winner X, Yamaha Exciter, Honda SH160i, Suzuki GSX 150 Bandit, Honda Air Blade 150 hoặc 160..., người lái cần phải có bằng hạng A tương tự những xe có phân khối lớn hơn.
Tuy nhiên, điều này chỉ áp dụng với những người được cấp hoặc đổi bằng sau ngày 1/1/2025.
Đối với GPLX hạng A1 và A2 được cấp trước ngày 1/1/2025, người dân tiếp tục sử dụng bình thường. Điều này nghĩa là những ai có GPLX hạng A1 được cấp trước ngày 1/1/2025 vẫn có thể điều khiển xe có dung tích lên tới 175cc; chỉ khi yêu cầu cấp hoặc đổi GPLX mới thì cơ quan chức năng sẽ đổi sang loại bằng tương ứng.
Điều 89 đã quy định rõ về các trường hợp cấp, đổi GPLX cũ, cụ thể như sau:
Điều 89. Quy định chuyển tiếp
[...]
3. Trường hợp người có giấy phép lái xe đã được cấp trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành khi đổi, cấp lại được thực hiện như sau:
a) Giấy phép lái xe hạng A1 được đổi, cấp lại sang giấy phép lái xe hạng A với điều kiện hạn chế là chỉ được điều khiển xe mô tô hai bánh có dung tích xy lanh đến 175 cm3 hoặc có công suất động cơ điện đến 14kW;
b) Giấy phép lái xe hạng A2 được đổi, cấp lại sang giấy phép lái xe hạng A;
c) Giấy phép lái xe hạng A3 được đổi, cấp lại sang giấy phép lái xe hạng B1;
d) Giấy phép lái xe hạng A4 được đổi, cấp lại sang chứng chỉ điều khiển xe máy kéo có trọng tải đến 1.000 kg và chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ cho người điều khiển xe máy chuyên dùng;
[...]
4. Người học lái xe đã được đào tạo lái xe trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành hoặc đang được đào tạo lái xe tại thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành chưa được sát hạch, cấp giấy phép lái xe thì được sát hạch, cấp giấy phép lái xe theo hạng quy định tại khoản 3 Điều 89 Luật này.
[...]
Tóm lại, để điều khiển những mẫu xe có dung tích trên 125cc sau ngày 1/1/2025, người đã có GPLX hạng A1 trước ngày Luật có hiệu lực vẫn có thể điều khiển bình thường, những ai chưa có GPLX trước ngày 1/1/2025 thì sẽ cần thi và lấy GPLX hạng A, tương tự loại được cấp cho người điều khiển xe phân khối lớn.