Ngày 20/5/2022, Chính phủ chính thức ban hành Nghị định 31/2022/NĐ-CP về việc hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Đồng thời trong cùng ngày, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 03/2022/TT-NHNN hướng dẫn các NHTM thực hiện hỗ trợ lãi suất theo nghị định trên.
Nghị định này sẽ được thực hiện trong năm 2022 và 2023 hoặc có thể kết thúc sớm hơn khi tổng số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đạt khoảng 40.000 tỷ đồng, nhưng không vượt quá ngày 31/12/2023. Mức hỗ trợ lãi suất là 2%/năm thông qua hình thức giảm trực tiếp số lãi tiền vay phải trả bằng số lãi tiền vay được hỗ trợ lãi suất trong kỳ.
Thống kê của Agribank, có khoảng gần 100.000 tỷ đồng dư nợ thuộc các nhóm ngành đáp ứng đủ điều kiện được hưởng hỗ trợ. Agribank cam kết triển khai kịp thời đầy đủ, công khai, minh bạch, hiệu quả chương trình hỗ trợ lãi suất, đảm bảo mọi đối tượng khách hàng đủ điều kiện đều được hỗ trợ trong hạn mức Agribank được thông báo. Đồng thời, xử lý nghiêm các trường hợp thực hiện sai, chậm trễ, trục lợi chính sách.
Tại VietinBank, Phó Tổng Giám đốc Lê Duy Hải cho biết, ngân hàng hiện đã lên danh sách sơ bộ và xây dựng văn bản hướng dẫn để thực hiện trong toàn hệ thống. VietinBank cũng sẽ sớm ban hành quy định thực hiện trong nội bộ. Theo ước tính, số lượng khách hàng tại Vietinbank đáp ứng đủ các điều kiện hưởng 2% lãi suất hỗ trợ chiếm 30% tổng quy mô tín dụng hiện hữu.
Đại diện Vietcombank và BIDV cũng cho biết đã ban hành hướng dẫn nội bộ để triển khai thực hiện chương trình hỗ trợ này.
Theo ông Trần Phương – Phó Tổng giám đốc BIDV, qua rà soát, có hơn 10.000 khách hàng hiện hữu đáp ứng đầy đủ điều kiện, khoảng 200.000 khoản vay đáp ứng. Đương nhiên, trong quá trình thực hiện đến năm 2023 thì khách hàng giải ngân mới cũng sẽ tiếp tục được hỗ trợ.
Còn ở Vietcombank, với dư nợ trên 1 triệu tỷ đồng, các đối tượng hưởng lợi từ chương trình hỗ trợ lãi suất lần này chiếm gần 30% tổng dư nợ với số lượng khoảng hơn 30.000 khách hàng.
Bên nhóm các ngân hàng cổ phần, không tiết lộ số lượng khách hàng được hỗ trợ nhưng đại diện ACB nói ngân hàng đăng ký hạn mức hỗ trợ 2.000 tỷ đồng trong 2 năm, tương đương với quy mô tín dụng 100.000 tỷ đồng. Hiện tại, ACB đã có chương trình chuẩn bị tập huấn cho các chi nhánh trong hệ thống ngân hàng ACB.
Dưới góc độ là một ngân hàng 100% vốn nước ngoài, lãnh đạo Standard Chartered cho biết ngân hàng ủng hộ và ý thức được sứ mệnh chính trị và trách nhiệm xã hội của chương trình hỗ trợ lãi suất lần này. Ngay từ giai đoạn góp ý dự thảo Thông tư 03, Standard Chartered đã tiến hành rà soát toàn bộ quy trình, đồng thời thành lập một tổ công tác đặc biệt chuyên về triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất. Tổ công tác đặc biệt này được chủ trì bởi hai lãnh đạo cao cấp của ngân hàng và có sự tham gia của các phòng ban liên quan, tổ chức nhiều cuộc họp thường kỳ và triển khai chương trình một cách sâu sát.
Theo giới chuyên môn, chương trình hỗ trợ lãi suất 2% không chỉ giúp khách hàng phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh mà còn tạo điều kiện để các ngân hàng làm sâu sắc hơn quan hệ với khách hàng, giúp ích cho hoạt động kinh doanh sau này.
''Đối với Thông tư 03, chúng tôi cho rằng đây là giải pháp tối ưu để các ngân hàng nói chung có thể tiếp cận, có mối quan hệ tốt hơn với khách hàng và tăng trưởng tín dụng.'', đại diện Ngân hàng Shinhan Việt Nam nhận định.
Đánh giá ảnh hưởng của chính sách này, Agriseco Research kỳ vọng gói hỗ trợ lãi suất sẽ tạo ra cú hích để các doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình hồi phục, góp phần vào tăng trưởng kinh tế để hoàn thành mục tiêu 6% - 6,5% của Chính phủ. Tuy nhiên, nhóm phân tích cũng lưu ý, việc doanh nghiệp được hỗ trợ sử dụng nguồn vốn sai mục đích có thể dẫn tới những hiệu ứng không mong muốn cho nền kinh tế.
Agriseco Reseacrh cũng cho rằng ngành ngân hàng sẽ được hưởng lợi từ gói hỗ trợ lãi suất này khi có thể mở rộng quy mô và tốc độ tăng trưởng tín dụng, đẩy mạnh thu nhập lãi thuần. Đặc biệt, nhóm ngân hàng quốc doanh có thể sẽ được ưu tiên hơn khi đã tích cực đi đầu trong việc cắt giảm lãi suất cho vay hỗ trợ khách hàng trong thời gian dịch vừa qua.
Thêm vào đó, nhóm phân tích kỳ vọng sẽ có đợt nới room tăng trưởng tín dụng trong thời gian tới cho các NHTM khi nhiều ngân hàng đã sử dụng gần hết hạn mức được cấp đầu năm.
Những đối tượng được hưởng hỗ trợ lãi suất 2%/năm
Đối tượng được hỗ trợ lãi suất theo chương trình này bao gồm: Các doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh có mục đích sử dụng vốn vay thuộc một trong các ngành: hàng không, vận tải kho bãi, du lịch, dịch vụ lưu trú, ăn uống, giáo dục và đào tạo, nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản, công nghiệp chế biến, chế tạo, xuất bản phần mềm, lập trình máy vi tính và hoạt động liên quan, hoạt động dịch vụ thông tin; trong đó có hoạt động xây dựng phục vụ trực tiếp cho các ngành kinh tế nói trên nhưng không bao gồm hoạt động xây dựng cho mục đích kinh doanh bất động sản quy định tại mã ngành kinh tế (L) theo Quyết định số 27/2018/QĐ-TTg; để thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ thuộc danh mục dự án do Bộ Xây dựng tổng hợp, công bố.
Điều kiện được hỗ trợ lãi suất: Khách hàng có đề nghị được hỗ trợ lãi suất, đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Đây là khoản vay bằng đồng Việt Nam, được ký kết thỏa thuận cho vay và giải ngân từ 1/1/2022 đến 31/12/2023, sử dụng vốn đúng mục đích theo quy định nêu trên, chưa được hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước theo các chính sách khác; quy định 2 trường hợp khoản vay không được tiếp tục hỗ trợ lãi suất (tại khoản 3 Điều 4 Nghị định số 31).
Thời hạn và mức lãi suất hỗ trợ: Thời hạn được hỗ trợ lãi suất tính từ ngày giải ngân khoản vay đến thời điểm khách hàng trả hết nợ gốc và/hoặc lãi tiền vay theo thỏa thuận giữa ngân hàng thương mại và khách hàng, phù hợp với nguồn kinh phí hỗ trợ lãi suất được thông báo, nhưng không vượt quá ngày 31 tháng 12 năm 2023; (ii) Mức lãi suất hỗ trợ đối với khách hàng là 2%/năm, tính trên số dư nợ vay và thời hạn cho vay hỗ trợ lãi suất thực tế nằm trong khoảng thời gian quy định tại Nghị định.
Phương thức hỗ trợ lãi suất: Đến thời điểm trả nợ của từng kỳ hạn trả nợ lãi, ngân hàng thương mại thực hiện giảm cho khách hàng số lãi tiền vay phải trả bằng số lãi tiền vay được hỗ trợ lãi suất trong kỳ theo hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Căn cứ kết quả hỗ trợ lãi suất của ngân hàng đối với khách hàng, NSNN sẽ thanh toán số tiền hỗ trợ lãi suất cho các ngân hàng.