Chấp nhận rủi ro để "an cư"
Trong khi lãnh đạo thành phố và các cơ quan ban ngành đang nỗ lực giải quyết những bất cập trong công tác PCCC, thì những công trình mang danh chung cư mini được xây dựng xen kẹt giữa khu dân cư đông đúc đang là mối lo ngại lớn.
Tra cứu cụm từ "mua bán chung cư mini ở Đống Đa" trên Google có tới 911.000 kết quả về hoạt động mua bán chung cư mini (CCMN) với mức giá dao động từ 480 triệu đến 1,2 tỷ đồng. Lần theo một địa chỉ rao vặt, chúng tôi có mặt tại CMNN tại số 101 - 102, ngõ 150 phố Chùa Láng (phường Láng Thượng, quận Đống Đa). Tại đây, khi được hỏi, nhiều người dân đã tỏ ra lo lắng và bức xúc bởi "Ngõ đã chật hẹp mà còn xây CCMN để bán". Bà H.L, một người dân trong khu vực không giấu được sự bức xúc: "Ngày nào cũng ồn ào, họ xây dựng xong chưa đến 1 tháng nhưng không cho thuê mà chỉ để bán thôi".
Trong vai người cần mua nhà, PV được một người phụ nữ trạc 50 tuổi, tên T (tự giới thiệu là người dẫn khách xem nhà) cho hay: "Nhà này vừa xây xong hơn 20 ngày, có 7 tầng, mỗi tầng có 6 phòng, thích phòng nhỏ hay phòng to đều có hết. Nhỏ thì khoảng 600 triệu, còn phòng to có giá hơn 1,6 tỷ. Nhà chung cư này là của công ty có tên Đ.O.V xây dựng và rao bán. Sau gần 1 tháng hoàn thành thì đã có 3 phòng đã vào ở".
Ông H - cư dân vừa dọn đến ở đây, cho biết: "Tôi được con gái mua cho 1 căn ở đây có diện tích 50m2, giá là 1,3 tỷ đồng. Đây là căn đắt thứ 2 trong tòa nhà này". Bà T trấn an chúng tôi: "Đây là khu vực trung tâm thành phố, nên chọn mua ở đây là thuận tiện nhất rồi. Các cháu cứ yên tâm, mua ở đây thì một năm sau công ty họ tự làm sổ hồng cho mình, mà nhà càng ở trên cao thì giá càng rẻ, căn có giá cao nhất ở chung cư này là 1,6 tỷ đồng".
Cùng PV đi thăm căn hộ, anh Nguyễn Thế B (38 tuổi, ở Hà Đông) cũng không giấu nổi sự lo lắng: "Xảy ra tranh chấp, chúng tôi vẫn là người chịu thiệt. Nhưng đi thuê nhà hàng tháng cũng phải bỏ ra 4 - 5 triệu đồng, chưa kể chi phí sinh hoạt. Tính đủ đường tôi quyết định thế chấp nhà ở quê mua CCMN coi như trả góp, biến tiền thuê nhà thành nhà của mình nhưng lo nhất không chỉ chuyện sổ hồng mà còn lo cả chuyện cháy nổ nữa".
Theo quan sát của PV Báo Gia đình & Xã hội, con ngõ 150 Chùa Láng dẫn vào tòa nhà chung cư mini này rộng chưa đến 2m. Hành lang tầng 3 chỉ có duy nhất 1 hộp PCCC được lắp đặt trên tường nhưng chưa được lắp đặt hệ thống PCCC. Tại tầng hầm của tòa nhà thì bà T thông tin: "Hòm chữa cháy chưa lắp, bây giờ để tạm chìa khóa của các căn hộ. Vì chưa chính thức vào ở nên giờ mới đấu nối điện, còn nhà thì đang được rao bán".
Lần theo 2 số điện thoại bà T cung cấp, người đàn ông tên N có số điện thoại 093666876x thông tin: "Mặc dù cùng một chủ đầu tư nhưng công trình số 101 tách riêng biệt với công trình số 102. Em muốn mua hay thuê đều có hết, có cả căn hộ thông tầng cho em vừa ở vừa làm cửa hàng kinh doanh".
Tiếp tục liên hệ theo số điện thoại 097821332x, người đàn ông tên P đã cung cấp cho PV bảng giá các loại căn hộ. Theo bảng giá này, công trình 101, 102 ngõ 150 phố Chùa Láng có 7 tầng, tầng trệt để xe, tầng 1 có 3 căn hộ và từ tầng 2 đến tầng 6 thì mỗi tầng có 6 căn hộ. Trong bảng giá này cũng đưa ra mức giá cụ thể với từng loại căn hộ, cụ thể, căn có diện tích 25m2 có giá 600 triệu đồng, 34m2 là 800 triệu đồng, 35m2 là 820 triệu đồng, 54m2 có giá hơn 1,3 tỷ đồng, 60m2 có giá 1,44 tỷ đồng. Giá trên đã bao gồm toàn bộ chi phí. Đồng thời, ông P cho biết: "Khi chị mua, có người của công ty xuống làm giấy tờ cho chị… là giấy tờ viết tay mua bán căn hộ. Đến khi nhà này có đủ người mua tất cả các căn hộ thì công ty họ sẽ làm sổ hồng cho khách hàng".
Nhà ở riêng lẻ "biến tướng" thành chung cư mini?
Tại buổi làm việc ngày 10/5, bà Đoàn Thị Hồng Thanh, Phó Chủ tịch UBND phường Láng Thượng phụ trách khối Kinh tế - Đô thị cho biết, chung cư mini số 101, 102 ngõ 150 phố Chùa Láng "là công trình nhà ở riêng lẻ". Để có thông tin cụ thể hơn nữa, bà Đoàn Thị Hồng Thanh đề nghị PV làm việc với khối Thanh tra Xây dựng của UBND phường Láng Thượng.
Cũng trong buổi làm việc này, một cán bộ Thanh tra xây dựng tự giới thiệu tên là Thành đã từ chối cung cấp thông tin. Trong khi đó, tại tờ "Phiếu đăng ký gặp lãnh đạo" có chữ ký của Chủ tịch UBND phường Láng Thượng mà ông Thành cung cấp cho PV, có bút phê: "Giao đồng chí Thanh, Phó Chủ tịch và đồng chí Thành, Thanh tra xây dựng giải quyết". Mặc dù có chỉ đạo của lãnh đạo phường, nhưng không hiểu vì lý do gì những cán bộ được giao nhiệm vụ lại từ chối cung cấp thông tin cho báo chí.
Trao đổi với PV Báo Gia đình & Xã hội, TS Phạm Sỹ Liêm, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết: "Chung cư mini chỉ là tên gọi mỹ miều cho một công trình nhà ở có nhiều phòng riêng biệt, xuất hiện chủ yếu ở những khu dân cư đông đúc và bị hạn chế lối ra vào. Việc này, đồng nghĩa xe cứu hoả không thể tiếp cận được công trình. Chính vì vậy, không ai "dám" cấp giấy phép xây dựng cho CCMN mà chỉ có thể xin phép xây nhà ở 4 - 5 tầng rồi chủ đầu tư tự ý xây thành nhiều căn phòng rồi rao bán. Đây là trường hợp xây dựng không phép hoặc trái phép, vượt phép. Để xảy ra tình trạng trên, trách nhiệm đầu tiên thuộc về UBND chính quyền cơ sở trong công tác chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc xây dựng trên địa bàn.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết thêm: "Thường CCMN thì chủ đầu tư sẽ bó hẹp tất cả các hạng mục để tiết kiệm diện tích cho không gian từng phòng. Cho nên, về quy định, điều kiện cơ bản cho một công trình chung cư là phải có lối tiếp cận thông thoáng để xe chữa cháy tiếp cận trong trường hợp xẩy ra hoả hoạn, đồng thời, có đầy đủ hệ thống xử lý cháy như họng vòi tiếp nước, diện tích lối thoát hiểm, hệ thống báo cháy… Chính vì vậy, sống trong một chính thể pháp quyền, người mua nhà cần có sự tư vấn luật mạnh mẽ để tránh bị rủi ro "tiền mất tật mang" khi quyết định mua một căn phòng có tên mỹ miều là CCMN".
Tiêu chuẩn xây dựng Quốc gia TCVN 9411:2012 do Viện Kiến trúc, Quy hoạch Đô thị và Nông thôn biên soạn, Bộ Xây dựng đề nghị, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố, về tiêu chuẩn thiết kế nhà liền kề không được cao hơn 6 tầng. Trong các trường hợp ngõ (hẻm) có chiều rộng nhỏ hơn 6m, nhà ở liền kề không được xây cao quá 4 tầng.
Ngày 04/01/2016, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội, Nguyễn Quốc Hùng ký ban hành Công văn số 06/UBND – XDGT yêu cầu các sở, UBND các quận, huyện, thị xã tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị, kiểm soát không gian kiến trúc cảnh quan đô thị trên địa bàn Thành phố. Sẽ xử lý trách nhiệm Chủ tịch xã, phường, thị trấn, Đội trưởng Thanh tra xây dựng địa bàn để xảy ra nhiều công trình vi phạm, buông lỏng quản lý, có dấu hiệu bao che tiếp tay cho chủ đầu tư vi phạm.