Bạn vừa đầu tư hệ thống pin năng lượng mặt trời, háo hức chờ đón hóa đơn điện giảm mạnh xuống? Nhưng rồi thực tế lại là một "cú trời giáng": tiền điện tăng cao hơn so với trước kia! Đó là tình huống của bà Tina Doucette, cư dân ở St. Albert, Canada.
Tina Doucette cho biết bà đã thay đổi lối sống, biết tiết kiệm hơn rất nhiều trong những năm gần đây. Bà đã giảm xem tivi, thậm chí bỏ dùng smartphone, mặc thêm áo len và đi thêm tất vào mùa đông hoặc dùng quạt thay thế một phần cho máy điều hòa vào mùa hè để tiết kiệm điện . Và bà cũng lắp hệ thống pin mặt trời trên mái nhà. Nhưng, “giá đã tăng gấp đôi”, bà nói về hóa đơn tiền điện của mình. Bà đã phải trả phí tiền điện khoảng 200 đô la vào tháng 1/2024.
Tại Ấn Độ, nhiều khách hàng sử dụng dự án điện mặt trời mái nhà của Ban Điện lực Nhà nước Kerala (KSEB) đã lên tiếng chỉ trích về việc họ nhận được hóa đơn tiền điện "cắt cổ" trong tháng 3 và tháng 4 năm 2024. Theo các khách hàng này, họ được tư vấn sử dụng các tấm pin mặt trời để giảm tiền điện, nhưng cuối cùng thì số tiền hóa đơn lại tăng lên, dù họ tự thấy không hề tăng thêm số thiết bị và tần suất sử dụng điện so với trước đó.
Trước đó, trong năm 2023, nhiều người dân ở thành phố Castle Hill NSW và Victoria, Úc cho biết họ phải trả thêm 100 USD so với số tiền thường phải trả cho hóa đơn tiền điện sau 1 tháng lắp hệ thống năng lượng mặt trời cho ngôi nhà của mình.
Những câu chuyện trên cho thấy tình trạng này không hề là cá biệt. Vì sao lại có những tình huống này xảy ra?
Theo lý giải từ RK Solar & Consulting (tại Úc), thì có một số nguyên nhân khiến cho hóa đơn điện tăng vọt kể cả sau khi một căn nhà đã lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời.
Nguyên nhân đầu tiên có thể đến từ việc giá thu mua điện dư thừa đã giảm mạnh trong năm 2023, từ mức 20 cents xuống còn 4-7 cents, khiến khoản bù trừ cho việc sử dụng điện vào ban đêm không còn hiệu quả.
Nguyên nhân thứ hai là nhiều người lầm tưởng rằng lắp đặt pin năng lượng mặt trời đồng nghĩa với việc không phải lo lắng về hóa đơn điện nữa, dẫn đến việc sử dụng điện thoải mái hơn. Tuy nhiên, nếu lượng điện tiêu thụ vượt quá khả năng sản xuất của hệ thống pin, bạn vẫn phải mua điện lưới với chi phí cao hơn. Để kiểm chứng điều này, người dùng có thể so sánh mức tiêu thụ điện năng cao điểm và thấp điểm trên hóa đơn trước và sau khi lắp đặt pin.
Nguyên nhân thứ ba là năng lượng mặt trời chỉ được sử dụng trực tiếp khi có ánh nắng. Nắng càng nhiều, pin càng sản xuất được nhiều năng lượng, từ đó giảm thiểu chi phí điện. Ban ngày, các thiết bị điện gia dụng của bạn được cung cấp năng lượng miễn phí từ hệ thống pin. Thế nhưng, khi màn đêm buông xuống, việc sử dụng các thiết bị như điều hòa, bếp điện, máy nước nóng, laptop,... đồng nghĩa với việc bạn đang tiêu thụ điện lưới. Chính thói quen sử dụng nhiều thiết bị điện sau khi mặt trời lặn đã đang âm thầm "thổi bay" những "khoản tiết kiệm" mà bạn kỳ vọng có được từ hệ thống năng lượng mặt trời.
Nguyên nhân thứ tư là thời tiết tại một số quốc gia, khu vực có thể thuận lợi cho việc sản xuất năng lượng mặt trời. Những ngày mưa bão, mây mù dày đặc sẽ cản trở ánh sáng mặt trời tiếp cận các tấm pin, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất hoạt động của hệ thống. Tất nhiên, hệ thống pin sẽ lại hoạt động hiệu quả trở lại khi thời tiết thuận lợi, nhưng rõ ràng, lắp pin mặt trời mà không tính đến yếu tố này thì có thể là sự lãng phí không cần thiết.
Nguyên nhân thứ năm là đôi khi hệ thống pin không được bật lại sau khi lắp đặt công tơ, dẫn đến việc người dùng vô tình sử dụng điện lưới và nhận hóa đơn "trên trời rơi xuống". Thông thường, công tơ điện mặt trời sẽ được nhà cung cấp điện lắp đặt và bạn nên tắt hệ thống pin cho đến khi hoàn tất. Để tránh trường hợp này, hãy xác nhận với đơn vị lắp đặt để đảm bảo hệ thống đang hoạt động bình thường. Nếu đã kiểm tra tất cả các yếu tố trên mà hóa đơn tiền điện vẫn cao bất thường, rất có thể hệ thống pin của bạn đang gặp sự cố.
Dù là nguyên nhân nào thì người dùng cũng luôn được khuyến cáo rằng hãy thực hiện một "lối sống xanh" thực sự, đó là tiết kiệm điện tối đa có thể, dùng điện một cách hợp lý. Không thể phó mặc hoàn toàn cho thiết bị hiện đại rồi dùng điện vô tội vạ, rồi đến khi nhận hóa đơn điện tăng cao lại thắc mắc vì sao.