Hỗn loạn thị trường phân bón: Bán phân dỏm, chiết khấu cao hơn

Bán phân dỏm, chiết khẩu cao hơn?

Hơn 10 năm trồng cây ăn trái và rau màu các loại nhưng với ông Nguyễn Văn Hòa (huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre), việc mua bán, trao đổi các sản phẩm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… luôn phụ thuộc vào một cửa hàng vật tư nông nghiệp gần nhà.

Ông Hòa cho rằng, do quen biết, gia đình lại không đủ tiền mặt để thanh toán mỗi lần mua hàng nên phải “ký sổ”, ghi nợ. Cũng vì vừa do quen biết lại vừa phải mua nợ nên đại lý giới thiệu sản phẩm nào, ông Hòa dùng sản phẩm ấy.

Ông Nguyễn Văn Nghĩa, ngụ ở xã Hiệp Hưng, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang kiểm tra phân hoá học trước khi bón cho ruộng mía (Ảnh Huỳnh Xây).

Có lần, ông Hòa được giới thiệu một sản phẩm phân bón lá kích thích tăng trưởng mới ra mắt của một công ty có địa chỉ ở huyện Hóc Môn (TP.HCM) để bón thúc dây ruộng dưa hấu vụ tết. Thế nhưng, sau khi phun vài ngày, ruộng dưa hấu có dấu hiệu héo lá, xoăn ngọn và chết dần. Tuy nhiên, vì ngại chỗ quen biết, lại còn mua nợ nên ông Hòa không đến trình báo cơ quan chức năng.

“Tôi sang hỏi chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp thì họ bảo do lô hàng bị lỗi, phía công ty hẹn sẽ đến nghiệm thu rồi có biện pháp xử lý. Tuy nhiên, chờ cả tuần không thấy ai nói gì thêm, vì phải xử lý ruộng để trồng lại mùa khác nên tôi không chờ nữa” - ông Hòa cho biết.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Nghĩa (xã Hiệp Hưng, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang) cho biết, ông đang giữ nửa bao phân nghi giả trong nhà. Trước đó, trong vụ mía năm 2017, ông mua 10 bao phân NPK từ một cơ sở gần nhà với giá 670.000 đồng/bao. Tuy nhiên, sau khi bón vườn mía của ông không tốt, còn khi bón cho bầu thì bị héo dây.

“Lúc đó, tôi nghi là phân giả nên đem ngâm thử trong nước thì chỉ tan khoảng 50%. Mặc dù đã báo với cơ quan chức năng và phía công ty, nhưng đến nay tôi vẫn chưa nhận được giải đáp, bồi thường thoả đáng. Do tốn nhiều chi phí đi lại và hoàn cảnh cũng khó khăn nên tôi không đi khiếu nại tiếp” - ông Nghĩa nói.

Cũng theo ông Nghĩa, khi mua phải phân bón giả, người dân rất khổ vì mùa màng thất thu, sản phẩm bán không ai mua, kéo theo hệ lụy là không có tiền để trả nợ. Cũng có nhiều người nghèo biết phân bón giả vẫn mua vì không có tiền mua hàng thật. Ông cho rằng nếu các cơ quan nhà nước quản lý chặt việc kinh doanh vật tư nông nghiệp thì sẽ không có chuyện nông dân gặp cảnh này.

Ông Vũ Xuân Hồng - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Supe Phốt phát Hóa chất Lâm Thao cũng cho biết, hệ thống các đại lý phân phối chính là những người “nắm đằng cán” trong hoạt động kinh doanh các sản phẩm phân bón, vật tư nông nghiệp kém chất lượng. 

Các doanh nghiệp làm ăn gian dối thường đưa ra các mức chiết khấu rất cao, nhiều ưu đãi hấp dẫn để thu hút nhà phân phối. Từ đó, nhà phân phối sẽ ưu tiên giới thiệu các sản phẩm phân bón này. 

Theo ông Hồng, phân bón chất lượng cao thì chi phí sản xuất cũng tương đương, trong khi các sản phẩm kém chất lượng, sản phẩm nhái thì phía sản xuất lại mạnh tay chi hoa hồng cho đại lý, sẵn sàng tặng quà “khủng” đối với những đại lý có doanh số cao…

Nhái từ bao bì đến nhãn hiệu

Ông Vũ Xuân Hồng cho biết, bản thân các doanh nghiệp đang lo ngại vấn đề phân bón nhái hơn là phân bón giả. Vì hàm lượng chất dinh dưỡng trong các sản phẩm phân bón hàng nhái này rất ít, các cơ sở làm hàng “nhái” này còn nhập nhèm trong công bố hàm lượng, trong mẫu mã bao bì, lừa bịp người dân và cơ quan quản lý.

Một ví dụ cụ thể là sản phẩm phân bón NPK, hiện có rất nhiều doanh nghiệp làm nhái với hàm lượng chất dinh dưỡng thấp. Đến khi cơ quan chức năng phát hiện thì họ cho rằng NPK chỉ là tên nhãn hiệu họ đăng ký chứ không có nghĩa đây là sản phẩm phân bón N - P - K.

Chưa hết, dù chi hoa hồng rất cao cho các đại lý nhưng do bán được nhiều sản phẩm ra thị trường, các doanh nghiệp này vẫn đạt mức lợi nhuận rất cao và cạnh tranh giá với các doanh nghiệp chân chính do giá thành sản xuất của họ không đáng bao nhiêu.

Hay như tại Công ty Lâm Thao, doanh nghiệp này đăng ký bảo hộ sản phẩm đối với nhãn hiệu ba nhành lá cọ xanh, các lá cọ có răng cưa với màu sắc đặc trưng. Thế nhưng, khi bán ra thị trường, sản phẩm của Lâm Thao nhanh chóng bị làm nhái với nhãn hiệu ba nhành... lá khoai.

“Thoạt nhìn hai nhãn hiệu trông rất giống nhau nên nông dân thường không phân biệt được đâu là hàng giả, đâu là hàng thật. Đại lý bán hàng lại “mồi” thêm đây là sản phẩm chất lượng cao, sản phẩm mới, chất lượng tốt… Thậm chí, có những đại lý không nhập phân bón thật mà chỉ nhập hàng nhái, hàng giả về bán” - ông Hồng phân tích.

Ông Trần Quốc Tuấn - Giám đốc Sở Công Thương Trà Vinh cũng thừa nhận, nạn phân bón giả, vật tư nông nghiệp kém chất lượng là thực trạng nhức nhối, nan giải trong nhiều năm qua. Hễ cứ kiểm tra 10 mẫu phân bón thì có đến 4 mẫu không đạt tiêu chuẩn. Điều này gây thiệt hại không thể đo lường được trong sản xuất nông nghiệp.