Khi ngừng giao thương với Nga, “cả thế giới đang hướng đến Canada”

Hai tuần sau khi Nga thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, bộ trưởng nông nghiệp Brazil đã lên máy bay đến Canada để tìm ra phương án ngăn chặn một cuộc khủng hoảng tiềm ẩn về trồng trọt.

Đến Canada vì kali

Brazil là một trong những nhà sản xuất nông nghiệp lớn nhất thế giới. Nước này chủ yếu bón phân kali được vận chuyển từ Nga và Belarus cho cây trồng của mình. Khi hai nước tạm dừng triệt để việc xuất khẩu kali vì xung đột tại Ukraine xảy ra, Brazil đã tìm đến đất nước Canada giàu tài nguyên nhằm mục đích dự phòng.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Brazil Tereza Cristina cho biết trong một tuyên bố công khai rằng bà đã đảm bảo không tiết lộ về sự gia tăng trong xuất khẩu kali từ các nhà sản xuất Canada. Tuyên bố này được đưa ra sau cuộc họp với các quan chức chính phủ và giám đốc điều hành thuộc lĩnh vực này. Trước khi xảy ra xung đột Ukraine, Brazil đã nhập khẩu khoảng 36% lượng kali từ Canada, chỉ bằng gần một nửa lượng nhập khẩu từ Nga và Belarus.

Bà Cristina nói: "Chúng ta có thể và phải tăng cường mối quan hệ và củng cố quan hệ đối tác lâu dài, nhằm đảm bảo sự ổn định và lợi nhuận cho tất cả các mắt xích trong chuỗi sản xuất."

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Brazil Tereza Cristina tại Brasília hồi đầu tháng

Các hợp chất có chứa kali và các mặt hàng khác của Canada đang ngày càng được quan tâm. Điều này phản ánh cuộc xung đột ở Ukraine đang gây chấn động và điều chỉnh lại các dòng chảy thương mại toàn cầu như thế nào. Những người mua đang tìm hàng thay thế cho các mặt hàng bị hạn chế ở Nga cũng đang tìm đến Brazil để mua dầu, Nam Phi khi muốn bạch kim và Argentina để mua lúa mì.

Canada có chung khí hậu và đặc điểm địa lý và cũng sản xuất nhiều mặt hàng giống như Nga. Cả hai quốc gia đều nằm trong số những nhà sản xuất dầu thô, uranium, niken và kali lớn nhất thế giới. Cùng với Ukraine, họ là một trong những nhà xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới. Người mua đang chuyển hướng sang Canada để tìm nguồn thay thế về nguồn năng lượng, thực phẩm và khoáng sản đang bị phong tỏa vì chiến sự và các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Nga.

Ngay cả một số quốc gia có đủ cây trồng trong nước cũng đang kêu gọi Canada nhập khẩu thêm để dự trữ như một biện pháp bảo hiểm chống lại sự gián đoạn địa chính trị hoặc khí hậu.

Murad Al-Katib, CEO của công ty thu mua ngũ cốc và cây trồng từ nông dân Canada và vận chuyển đến 120 quốc gia AGT Food and Elements, cho biết: "Cả thế giới đang hướng đến Canada." Ông cho biết nhu cầu đối với cây trồng của Canada đang tăng mạnh ở các nước như Thổ Nhĩ Kỳ, Algeria và Tunisia.

Tổng thống Mỹ Biden tuần trước cảnh báo rằng tình trạng thiếu lương thực toàn cầu "sẽ trở thành sự thật". Vấn đề này xuất hiện như một nguyên nhân đáng lo ngại tại các cuộc họp với các nhà lãnh đạo của nhóm G7. Ông cho biết Mỹ và Canada sẽ tăng số lượng và tốc độ xuất khẩu các nguồn thực phẩm.

Ken Seitz, CEO của tập đoàn sản xuất kali khổng lồ của Canada Nutrien Ltd., đã gặp bà Cristina khi bà đến Canada. Nutrien sau đó đã tăng sản lượng kali trong năm nay hơn 10% lên 15 triệu tấn từ năm 2021. Nutrien là tập đoàn sản xuất kali lớn nhất thế giới.

Ông Seitz cho biết: "Với tình trạng sản xuất kali không ổn định ở Đông Âu và an ninh lương thực toàn cầu có nguy cơ ngày càng tăng, Nutrien đang tăng cường sản xuất kali".

Argentina cũng được đặc biệt quan tâm. Người đứng đầu một nhóm đại diện cho các nhà chế biến và xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất của nước này là Gustavo Idígoras. Ông cho biết mình đã nhận được email từ các siêu thị của Pháp và Ý ngỏ lời về dầu hướng dương, cũng như các quan chức chính phủ Ai Cập và Lebanon muốn có hợp đồng dài hạn mua lúa mì và ngô. Ông Idígoras cho biết các khách hàng Ấn Độ đang hy vọng Argentina có thể bù đắp lỗ hổng về dầu đậu nành và dầu hướng dương mà họ từng mua từ Ukraine.

Ông Idígoras nói: "Họ đang yêu cầu chúng tôi cung cấp những sản phẩm mà họ chưa bao giờ yêu cầu trước đây."

Câu hỏi lớn đối với các quốc gia đang đối mặt với nhu cầu mới này là liệu họ có thể vận chuyển hàng hóa được hay không.

Thay thế Nga không phải chuyện dễ nhưng vẫn hy vọng

Nga khai thác nhiều đồng và niken, trong khi những kim loại này cũng phổ biến ở Úc. Tuy nhiên, quốc gia này chưa chuẩn bị tốt để lấp đầy khoảng trống. Sau nhiều năm không đầu tư vào lĩnh vực này, Australia cho biết việc tăng cường sản xuất một cách nhanh chóng sẽ là một thách thức.

Canada có thể nghiễm nhiên hưởng lợi trên nhiều lĩnh vực nhưng họ cũng phải đối mặt với nhiều trở ngại. Các nhà bảo vệ môi trường đã buộc chính phủ Canada và Hoa Kỳ hủy bỏ kế hoạch xây dựng các đường ống cho phép Canada xuất khẩu nhiều dầu hơn. Trong khi đó, mạng lưới đường sắt và cảng quá nhiều mà lại có ít khả năng bổ sung thêm để vận chuyển nhiều hàng hóa hơn. Canada là nước xuất khẩu lớn lúa mì và cải dầu, nhưng hợp đồng cây trồng khan hiếm sau đợt hạn hán năm ngoái. 

Các chuyên gia trong ngành cho biết nguồn cung có thể tăng nếu sản lượng từ nông trại trở lại mức bình thường trong năm nay. Ông Al-Katib thuộc AGT cho biết các chủ hàng ngũ cốc đang gặp khó khăn trong việc tìm các container vận chuyển rỗng vì hầu hết chúng được gửi đến Trung Quốc để giúp giảm bớt lượng hàng hóa thương mại tồn đọng trong đại dịch Covid-19.

Bất chấp những thách thức đó, quốc gia này và nhiều nhà sản xuất của họ vẫn đang ở một vị thế khá thoải mái. Giá dầu và kali cao hơn dẫn đến lợi nhuận béo bở hơn và bảng cân đối kế toán của chính phủ lành mạnh hơn.

Lần đầu tiên trong 8 năm, tỉnh Alberta dự kiến ​​thặng dư ngân sách cho năm tài chính tới do doanh thu được thúc đẩy bởi giá dầu cao hơn. Phần lớn doanh thu của tỉnh này là từ ngành dầu khí.

Bộ trưởng Tài nguyên Thiên nhiên Canada Jonathan Wilkinson cho biết các quan chức từ một số quốc gia đã gặp ông ở Paris vào tuần trước trong các cuộc họp của Cơ quan Năng lượng Quốc tế. Họ đưa ra đề nghị về việc thay thế hàng nhập khẩu của Nga bằng kali uranium và các sản phẩm nông nghiệp của Canada.

Nhu cầu ngày càng tăng đối với các nguồn tài nguyên của Canada đã thúc đẩy một công ty tư vấn đầu tư của Canada là Pavillon Global Markets gửi một thông điệp tới khách hàng trong một thông báo vào tuần trước. Họ nói rằng họ kỳ vọng thị trường chứng khoán của Canada, trong đó bao gồm nhiều kho nguyên vật liệu và hàng hóa, sẽ tăng lên như một trong những nơi hưởng lợi lớn nhất từ ​​những nỗ lực toàn cầu nhằm cô lập nền kinh tế Nga. 

Canada có trữ lượng dầu lớn thứ tư trên thế giới. Các nhà sản xuất ở tỉnh Alberta, nơi có phần lớn dầu mỏ, vận chuyển hầu hết số dầu của họ đến các nhà máy lọc dầu của Mỹ thông qua đường ống và đường sắt.

Tuần trước, ông Wilkinson cho biết các nhà sản xuất dầu và khí đốt tự nhiên của Canada có thể tăng sản lượng thêm 300.000 thùng/ngày, bổ sung vào nguồn cung đã đạt mức kỷ lục trong những tháng gần đây.

Sonya Savage, người đứng đầu cơ quan năng lượng của tỉnh Alberta, hôm thứ Sáu cho biết Canada có thể sản xuất nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, điều này chỉ diễn ra khi chính phủ liên bang thay đổi các chính sách nhấn mạnh đến việc giảm khí nhà kính và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.