Kiểm toán nhà nước chỉ ra “rủi ro mất vốn” tại các dự án xuất ngoại của PVN

Kiến nghị tăng thu ngân sách 10.896 tỷ đồng và 336.999 USD

Kiểm toán nhà nước mới đây đã có báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2018 gửi Quốc hội trong đó, Kiểm toán nhà nước đã kiểm toán Báo cáo tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn nhà nước năm 2017 của 253 doanh nghiệp thuộc 31 tập đoàn, tổng công ty và công ty; 1 chuyên đề và 8 dự án độc lập trong lĩnh vực đầu tư xây dựng.

Kết quả kiểm toán nhận định, năm 2017 trong điều kiện kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát tốt, môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện, các doanh nghiệp nhà nước tiếp tục giữ vai trò chủ đạo, nắm giữ tiềm lực mạnh về tài chính, thương hiệu, trình độ khoa học - kỹ thuật, giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động. Kết quả kiểm toán cho thấy 30/31 tập đoàn, tổng công ty, công ty nhà nước được kiểm toán kinh doanh có lãi.

Cụ thể, lợi nhuận sau thuế năm 2017 của PVN 40.632 tỷ đồng, EVN 7.255 tỷ đồng, SCIC 6.450 tỷ đồng, Mobifone 4.657 tỷ đồng, VNPT 4.358 tỷ đồng, Satra 3.592 tỷ đồng, HFIC 1.727 tỷ đồng, BECAMEX 1.044 tỷ đồng, PVFCCo 894 tỷ đồng, Samco 838 tỷ đồng, VNS 804 tỷ đồng, Viglacera 748 tỷ đồng, UDIC 737 tỷ đồng, Resco 639 tỷ đồng, TCT Sông Đà 554 tỷ đồng...

Bảo toàn và phát triển được vốn, trong đó nhiều doanh nghiệp đã đi đầu trong hoạt động chuyển giao công nghệ, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, làm tốt công tác bình ổn thị trường, đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước, có tỷ suất lợi nhuận, thu nhập bình quân của người lao động cao.

Tuy nhiên báo cáo cũng chỉ ra những hạn chế như, phần lớn các tập đoàn, tổng công ty và công ty nhà nước còn sai sót trong việc hạch toán kế toán, kê khai nghĩa vụ với ngân sách nhà nước nên qua kiểm toán phải điều chỉnh tăng, giảm tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí.

Tổng tài sản, nguồn vốn tăng 6.343 tỷ đồng và 1.551.474 USD, giảm 14,8 tỷ đồng; tổng doanh thu, thu nhập tăng 4.184 tỷ đồng và 219.929 USD, giảm 6,17 tỷ đồng; tổng chi phí tăng 1.304 tỷ đồng, giảm 1.161 tỷ đồng và 1.322.976 USD kiến nghị tăng thu ngân sách nhà nước 10.896 tỷ đồng và 336.999 USD.

Nhiều tập đoàn, tổng công ty quản lý nợ chưa chặt chẽ, để phát sinh nợ phải thu quá hạn. Cụ thể, tại PVN: Tổng CTCP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí (PTSC) 122 tỷ đồng; Công ty mẹ - MobiFone 510 tỷ đồng; VNPost 45 tỷ đồng; EVN 547 tỷ đồng; TCT Sông Đà 1.907 tỷ đồng; Viwaseen 46 tỷ đồng; Becamex: Công ty mẹ 8.765 tỷ đồng (chiếm 91% nợ phải thu), CTCP Phát triển hạ tầng kỹ thuật 513 tỷ đồng (chiếm 44%), CTCP Xây dựng và Giao thông Bình Dương 348 tỷ đồng (chiếm 38%); Công ty mẹ - Resco 119 tỷ đồng...

Nợ khó đòi lớn, như, Công ty mẹ PVN 11.368 tỷ đồng; PVFCCo 354 tỷ đồng; VNPT: Công ty mẹ 432 tỷ đồng, Vinaphone 385 tỷ đồng; Công ty mẹ - MobiFone 322 tỷ đồng; UDIC 166 tỷ đồng; VNS 328 tỷ đồng; Viglacera 199 tỷ đồng; Resco: CTCP Phát triển Địa ốc Sài Gòn 5 là 191 tỷ đồng (chiếm 91,28%); Dofico 172 tỷ đồng; Satra 266 tỷ đồng...

Hoạt động không hiệu quả, thua lỗ lớn

Báo cáo cũng liệt kê hàng loạt doanh nghiệp có hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao, kinh doanh chủ yếu dựa vào vốn vay các tổ chức tín dụng, vốn chiếm dụng, tiềm ẩn rủi ro mất cân đối tài chính như, PVN: Công ty TNHH MTV Khách sạn Dầu khí PTSC 4,8 lần, Công ty TNHH Khảo sát địa Vật lý PTSC CGGV 3,2 lần, Công ty CP Dịch vụ Dầu khí Quảng Ngãi 22,4 lần; EVN: Công ty mẹ-EVNGENCO1 là 5,48 lần, Công ty mẹ-EVNGENCO3 là 6,41 lần, Công ty CP Phong Điện Thuận Bình 5,02 lần; Vinapharm: Công ty CP Dược Trung ương 3 là 19,23 lần, Công ty CP Dược phẩm Trung ương Codupha 9,02 lần, Công ty CP Dược phẩm Trung ương CPC1 là 6,85 lần;

Becamex: Công ty mẹ 3,58 lần, CTCP Phát triển Hạ tầng kỹ thuật 3,83 lần; TCT Thanh Lễ: Công ty mẹ 3,08 lần, Công ty TNHH MTV Công trình đô thị Bình Dương 4,29 lần; RESCO: CTCP Đầu tư xây dựng và kinh doanh nhà Sài Gòn 6,36 lần; Sawaco: Công ty CP Đầu tư và kinh doanh nước sạch Sài Gòn 4,4 lần.

Hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp trực thuộc tập đoàn, tổng công ty không hiệu quả dẫn đến thua lỗ lớn, mất vốn chủ sở hữu, phải giải thể. Lỗ lũy kế đến 31/12/2017: PVN (Tổng CTCP Xây lắp Dầu khí 3.377 tỷ đồng); Handico (CTCP Kinh doanh và phát triển nhà Hà Nội số 68 là 51 tỷ đồng); Viglacera 05/21 công ty con 81 tỷ đồng; Vietsovpetro: CTCP Chế tạo tầu và giàn khoan dầu khí 581 tỷ đồng; Sagri: 02/05 công ty con 67 tỷ đồng; Công ty mẹ - Becamex: 01/09 công ty con lỗ lũy kế 13 tỷ đồng; Samco: 01/08 công ty con 266 tỷ đồng; TCT Khánh Việt (CTCP Dệt Tân Tiến 19 tỷ đồng); Riêng năm 2017 CTCP Nghe nhìn Toàn cầu (AVG) thuộc MobiFone lỗ 73 tỷ đồng;

Âm vốn chủ sở hữu: PVN (CTCP Hóa dầu và xơ sợi Dầu khí 1.780 tỷ đồng; CTCP Đầu tư Tài chính Công đoàn Dầu khí Việt Nam 172 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy Dung Quất 1.159 tỷ đồng); Viglacera (CTCP Viglacera Bá Hiến 17 tỷ đồng; CTCP Kính Viglacera Đáp Cầu 59 tỷ đồng). Trong khi đó, Công ty TNHH Vận tải Sông Sài Gòn thuộc Samco đang thực hiện thủ tục giải thể.

Đầu tư ra nước ngoài của PVN tiềm ẩn rủi ro mất vốn

Liên quan đến PVN, báo cáo cũng cho biết, hoạt động đầu tư ra nước ngoài của PVN không hiệu quả, tiềm ẩn rủi ro mất vốn, thua lỗ cao 24 dự án tìm kiếm thăm dò phát triển dầu khí không thành công đã và đang hoàn thành thủ tục chấm dứt dự án (tổng chi phí 773triệu USD); Dự án Danan - Iran và Dự án Junin 2 - Venezuela dừng, giãn tiến độ (660 triệu USD); 02 Dự án tại Peru đang xin chủ trương chuyển nhượng (849 triệu USD).

PVN cũng là doanh nghiệp nhà nước chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài vượt hạn mức quy định trong giấy chứng nhận đầu tư.

Cụ thể, Dự án Lô 67 chuyển vượt 142 triệu USD; dự án SK 305 chuyển vượt 15 triệu USD. Tại thời điểm chuyển vốn đầu tư, pháp luật về đầu tư ra nước ngoài chưa quy định về hạn mức chuyển vốn. Tuy nhiên, từ ngày 13/8/2016, Thông tư số 12/2016/TT-NHNN có hiệu lực, tại Khoản 6 Điều 15 quy định "Tổng số tiền chuyển ra nước ngoài... không vượt quá tổng vốn đầu tư ra nước ngoài bằng tiền theo Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài" và tại Khoản 2 Điều 17 Nghị định 124/2017/NĐ-CP cũng có quy định "Nhà đầu tư góp vốn thực hiện dự án dầu khí nước ngoài trong hạn mức vốn đầu tư ra nước ngoài ghi trong giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài" nhưng đến nay vẫn chưa điều chỉnh...

Báo cáo cũng cho biết, một số doanh nghiệp thuộc PVN gửi tiền tại OceanBank bị chậm luân chuyển do Ngân hàng Nhà nước đang thực hiện kiểm soát trực tiếp PVN: Công ty mẹ 5.026 tỷ đồng, 86.016.801 USD và 2.171 EUR; PTSC 229 tỷ đồng; PV Power 21 tỷ đồng và 102 USD; Công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau 333 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn 2.743 tỷ đồng; PVOIL 262 tỷ đồng, PV Trans 181 tỷ đồng; PVFCCo 284 tỷ đồng.

đặc biệt giai đoạn năm 2010-2015, Ban Quản lý Dự án công trình Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn đã gửi tiền tại 2 ngân hàng nhưng tiền lãi nhận được để ngoài hệ thống sổ sách kế toán, có dấu hiệu vi phạm pháp luật 22,1 tỷ đồng Kiểm toán nhà nước đã chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để điều tra làm rõ.