Lãi suất tăng, thời kỳ tiền rẻ chấm dứt, những doanh nghiệp nào tăng mạnh rủi ro?

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam mới đây đã ban hành Quyết định 1606/QĐ-NHNN (có hiệu lực từ ngày 23/9/2022) về việc quy định lãi suất điều hành. Đây là lần đầu tiên sau hơn 2 năm NHNN thay đổi lãi suất điều hành.

Nguyên nhân được biết do:

Thứ nhất, FED đã tăng lãi suất trong 5 kỳ họp liên tiếp gần đây nhất với tổng mức tăng là 300bps từ đầu năm tới nay và phát tín hiệu về khả năng tiếp tục tăng lãi suất do lạm phát ở Mỹ vẫn duy trì ở vùng đỉnh 40 năm.

Thứ hai, ECB cũng đã tăng lãi suất 2 lần kể từ tháng 7 với mức tăng tổng cộng là 125 bps.

Sau quyết định tăng lãi suất điều hành của SBV, CTCK Dầu khí (PSI) kỳ vọng tỷ giá USD/VND sẽ hạ nhiệt và duy trì quanh mức 23.400-23.600VND/USD trong những tháng cuối năm.

“Hành động tăng lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước chỉ ra rằng thời kỳ tiền rẻ đã chấm dứt và mặt bằng lãi suất trong thời gian tới chắc chắn sẽ tăng lên”, PSI nhấn mạnh.

Chi phí sử dụng vốn của các Ngân hàng thương mại tăng mạnh từ đầu năm tới nay, đặc biệt là ở nhóm các ngân hàng nhỏ. Các ngân hàng thương mại đã nhiều nâng lãi suất huy động để thu hút thêm tiền gửi sau hơn 2 năm huy động ở mức thấp. Thêm vào đó, NHNN mở lại kênh tín phiếu sau 2 năm đóng băng, hút ròng một lượng lớn tiền trong hệ thống ngân hàng để kiềm chế lạm phát. Tình trạng thiếu thanh khoản hệ thống khiến cho lãi suất liên ngân hàng thậm chí đã có lúc vượt 6%/năm cho kỳ hạn qua đêm, cao hơn cả lãi suất huy động cá nhân kỳ hạn 12 tháng ở các ngân hàng quốc doanh.

Do giữa việc tăng lãi suất huy động và lãi suất cho vay thường có độ trễ nên trong ngắn hạn biên lãi thuần của các Ngân hàng thương mại được chúng tôi đánh giá là sẽ thu hẹp so với giai đoạn tiền rẻ trước đó.

Trong khi room tín dụng năm 2022 đã được sử dụng phần lớn, chúng tôi cho rằng bức tranh ngành ngân hàng trong những tháng cuối năm sẽ không còn tươi sáng như nửa đầu năm. Với quan điểm thận trọng của Ngân hàng Nhà nước trong việc cấp room tín dụng, nhiều khả năng, năm 2023 cũng sẽ tiếp tục là một năm ít thuận lợi cho ngành ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thuộc nhóm dưới.

Trước bối cảnh các NHTW liên tục tăng lãi suất cùng với xu hướng không rõ ràng của thị trường chứng khoán và trạng thái thanh khoản sụt giảm ngày càng lan rộng, PSI theo đó khuyến nghị các nhà đầu tư nên ưu tiên quản trị rủi ro, hạn chế dùng margin và hạ tỷ trọng danh mục tại những nhịp phục hồi kỹ thuật.

“Chúng tôi đặc biệt lưu ý rủi ro tăng mạnh chi phí lãi vay đối với các doanh nghiệp có tỷ lệ đòn bẩy cao, tài trợ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh và vốn lưu động chủ yếu bằng tín dụng, những doanh nghiệp hoạt động trong các ngành thâm dụng vốn như Bất động sản, Xây dựng, Vật liệu xây dựng. Môi trường lãi suất cao và lượng cấp tín dụng không còn dồi dào sẽ trực tiếp tác động tới khả năng hoạt động bình thường của các doanh nghiệp này”, báo cáo ghi.

Đối với các doanh nghiệp có kế hoạch đầu tư lớn trong giai đoạn sắp tới, PSI cũng khuyến nghị các NĐT nên thận trọng đánh giá lại tiềm năng của các dự án do chi phí lãi vay sẽ tăng mạnh khỏi những ước tính ban đầu và kéo dài thời gian hoàn vốn của các dự án.

Ngược lại, PSI đánh giá cao các doanh nghiệp có dòng tiền ổn định, nhiều tiền mặt và ít nợ vay như nhóm các doanh nghiệp ngành tiện ích, bán lẻ, sản xuất hàng tiêu dùng. Đây sẽ là nhóm doanh nghiệp khẳng định được sức chống chịu tốt trong giai đoạn này của nền kinh tế.