Trong hai tháng đầu năm, lạm phát của Việt Nam đã tăng 1,24% so với cuối năm 2017. Đây là mức cao nhất trong 4 năm và cũng cao hơn hẳn các nước khác trong khu vực. Đơn cử như Trung Quốc – một nước cũng có Tết Nguyên đán là 0,6% mỗi tháng, thấp hơn của Việt Nam là 0,73%.
Theo SSI Retail Research, nhiều yếu tố dồn dập cùng đến khiến lạm phát trong nước tăng cao.
Thứ nhất là yếu tố mùa vụ. Theo đó, thời điểm trước Tết luôn chứng kiến giá thực phẩm tăng. Năm nay không còn khủng hoảng chăn nuôi lợn nên giá thịt tăng khá cao.
Trong đó, giá thịt lợn tăng 2,64%, giá gia cầm tươi sống tăng 2,46%, thủy sản tương sống tăng 3,62% trong tháng 2. Các mặt hàng khác cũng tăng giá như quả tươi tăng 5,24%, bánh kẹo, bơ, cà phê, chè búp khô có mức tăng từ 0,2% đến 4%. Riêng giá rau tươi giảm 1,72% do thời tiết thuận lợi làm tăng nguồn cung ra thị trường.
Thứ hai là nhu cầu thu mua gạo để xuất khẩu tiếp tục đẩy giá gạo tăng àm tăng CPI lương thực. Cụ thể, giá lúa khô tại Đồng bằng sông Cửu Long vào tuần 8/2/2018 là 6,2 – 6,3 nghìn đồng/kg, tăng 400đ/kg (khoảng 7%) so với thời điểm cuối năm 2017. Giá gạo xuất khẩu trung bình 2 tháng tăng 4,9% so với tháng 12/2017.
Thứ ba là ảnh hưởng của giá hàng hóa thế giới, cụ thể là giá dầu. Giá dầu thế giới tăng liên tục từ giữa tháng 12/2017 đến hết tháng 1/2018 nên đã ảnh hưởng đến giá trong nước giai đoạn trước tết.
Cụ thể, giá xăng trong nước đã tăng 2 đợt vào ngày 4/1 và 19/1/2018 với mức tăng 1,1 nghìn đồng/lít (đối với xăng Ron 95-III). CPI Giao thông 2 tháng đầu năm tăng 1,96%, là nhóm mặt hàng có mức tăng cao thứ 2 sau CPI thực phẩm.
Thứ tư là giá tăng theo các quyết định hành chính, bao gồm quyết định tăng giá điện và tăng giá dịch vụ y tế.
SSI Retail Research cho biết dù lạm phát 2 tháng đầu năm tăng cao, nhưng nhiều khả năng lạm phát một vài tháng tới sẽ ở mức thấp và có thể âm.
Nguyên nhân giá dầu thế giới đã giảm từ mức đỉnh trên 65 USD/thùng vào đầu tháng 2 xuống còn 60-61 USD/thùng. Giá xăng trong nước đã giảm 400đ/lít với Ron 95-III và sẽ được phản ánh vào lạm phát tháng 3.
Yếu tố mùa vụ cũng không còn khiến giá thực phẩm sẽ bình ổn trở lại. Giá lợn tại Trung Quốc đang có xu hướng giảm và có thể ảnh hưởng đến xu hướng giá thịt và gia cầm tại Việt nam.
Bên cạnh đó, 54/63 tỉnh, thành phố đã điều chỉnh tăng giá dịch vụ y tế, với 9 tỉnh còn lại, mức ảnh hưởng của việc tăng giá theo theo Thông tư 02 sẽ không còn nhiều.
Dù vậy, đơn vị đưa ra báo cáo cũng cho rằng không thể chủ quan với diễn biến lạm phát trong năm 2018 vì bởi bên cạnh các yếu tố chi phí đẩy, sự hồi phục kinh tế toàn cầu và của kinh tế Việt Nam sẽ kéo theo gia tăng nhu cầu, từ đó cũng kéo lạm phát. Sự khơi thông cánh cửa xuất khẩu với các mặt hàng nông sản như gạo, cá tra là một ví dụ cho thấy tác động của nhu cầu bên ngoài đến giá hàng hóa trong nước.