Khai 3 nhập... 39
Ngày 21/1/2019, đại diện Công ty Việt Đài đến Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị (Cục Hải quan Lạng Sơn) làm thủ tục NK hàng hóa. Theo đó, hàng hóa NK theo khai báo gồm 3 mục hàng, cụ thể: 1.000 bộ xương càng xe bằng sắt, phụ kiện dùng cho xe gắn máy 1 bánh; 750 bộ liềng xe đường kính ngoài từ 20 cm đến 32 cm; 1.000 bộ chân chống bằng sắt (không bao gồm phụ kiện khác) của xe gắn máy.
Lô hàng được đăng ký vận chuyển trên 3 phương tiện vận tải Trung Quốc và được chuyển sang 5 phương tiện vận tải Việt Nam. Tuy nhiên, qua kiểm tra, giám sát hàng hóa NK tại bãi tập kết, kiểm tra hàng hóa XNK của Công ty TNHH Xuân Cương tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị và các thông tin thu thập được, Đội Giám sát và kiểm soát hải quan (Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị) đánh giá hàng hóa NK nói trên của Công ty Việt Đài có dấu hiệu vi phạm pháp luật hải quan. Ngay sau đó, Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị đã quyết định tạm dừng làm thủ tục và đưa hàng hóa qua khu vực giám sát để kiểm tra thực tế.
Ngày 22/1, Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị chủ trì phối hợp cùng Phòng An ninh kinh tế (Công an tỉnh Lạng Sơn) đã tiến hành kiểm tra thực tế hàng hóa được vận chuyển trên 5 phương tiện vận tải. Kết quả, lực lượng chức năng phát hiện trên 5 phương tiện là 39 mục hàng không phải 3 mục như DN khai báo.
Để làm rõ hơn, Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị đã đề nghị Chi cục Kiểm định hải quan 6 (Cục Kiểm định hải quan) phối hợp xác minh tên gọi, chủng loại hàng hóa NK. Ngày 31/1, Chi cục Kiểm định hải quan 6 thông báo: Chỉ có 2 mục hàng là khai đúng tên hàng, số lượng hàng hóa NK. Tuy nhiên, việc khai báo mã số mục hàng này không chính xác. Cụ thể, Công ty Việt Đài khai báo mã số 8714.10.30 nhưng theo kết quả phân loại mã số hàng hóa là 8714.10.50.
Trên cơ sở kết quả phân loại hàng hóa của Chi cục Kiểm định hải quan 6, Hải quan Hữu Nghị xác định trị giá lô hàng NK của Công ty Việt Đài gần 2,9 tỷ đồng và số tiền thuế phải nộp gần 1,5 tỷ đồng. Công ty Việt Đài đã kê khai trên tờ khai hải quan số tiền thuế trên 45,2 triệu đồng, do đó, còn thiếu trên 1,4 tỷ đồng tiền thuế.
Giải trình lòng vòng
Ông Trần Bằng Toàn, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị cho biết, để làm rõ các tình tiết của vụ việc, đơn vị đã tiến hành xác minh. Tại buổi làm việc với cơ quan Hải quan, ông Nguyễn Văn Thơm- Giám đốc Công ty Việt Đài cho biết, ông là người trực tiếp gặp và đàm phán mua hàng với đối tác Trung Quốc. Sau khi phía Trung Quốc soạn thảo xong hợp đồng gửi qua Việt Nam, ông Thơm đóng dấu và chuyển lại cho phía đối tác.
Liên quan đến việc giao nhận lô hàng, ông Thơm cho biết, trong khoảng thời gian từ sáng 20/1 đến trưa 21/1, phía đối tác Trung Quốc chuyển các thông tin về hình ảnh xe Trung Quốc chở hàng, số điện thoại của lái xe Trung Quốc, hình ảnh hàng hóa chở trên xe (không có ảnh chi tiết đầy đủ các mặt hàng).
Mặc dù khẳng định, với số lượng hàng hóa theo khai báo tại tờ khai hải quan chỉ cần chở trên 3 xe ô tô đầu kéo, rơ mooc của Việt Nam là phù hợp nhưng ông Thơm lại đưa ra lý do là chủ quan không nắm được tình hình thực tế hàng hóa tại cửa khẩu nên phải xếp vào 5 xe tô tô đầu kéo, rơ mooc.
Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị tiếp tục làm việc với bà Phạm Thị Lan Anh (vợ ông Thơm) và là kế toán Công ty Việt Đài. Bà Lan Anh cho biết, sau khi nhận thông tin hàng hóa từ ông Thơm, bà đã gọi điện thoại cho ông Nguyễn Xuân Được là người được thuê làm dịch vụ vận chuyển để bố trí phương tiện. Sau khi xem xét ông Được gọi điện báo lại là phải 6 xe ô tô đầu kéo, rơ mooc mới chở hết hàng. Bà Lan Anh cũng gọi điện thông báo với ông Thơm và ông Thơm cho rằng, hàng hóa cồng kềnh nên số lượng xe như vậy là phù hợp. Tuy nhiên, trong quá trình bốc hàng từ phương tiện vận tải của Trung Quốc sang phương tiện vận tải của Việt Nam thì khi bốc sang xe ô tô thứ 5 đã hết hàng.
Ngày 14/2, Công ty Việt Đài có công văn giải trình gửi Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị về việc bốc nhầm, thừa hàng.
Theo ông Trần Bằng Toàn, căn cứ hồ sơ vụ việc và kết quả xác minh, thu thập chứng cứ, Hải quan Hữu Nghị nhận thấy, ông Nguyễn Văn Thơm đã biết rõ số hàng hóa thực tế NK được vận chuyển sang Việt Nam trên 3 phương tiện không phù hợp với số hàng hóa khai báo trên tờ khai hải quan. Tuy nhiên, ông Thơm đã cố ý không kê khai đối với số hàng thừa mà vẫn tiếp tục làm các thủ tục để nhận và vận chuyển số hàng nói trên vào nội địa nhằm mục đích trốn thuế.
Cơ quan Hải quan đánh giá, lý do bốc nhầm hàng mà Công ty Việt Đài đưa ra không hợp lý bởi kể từ thời điểm lô hàng vi phạm bị phát hiện, bắt giữ đến thời điểm hiện tại, Công ty Việt Đài hoàn toàn không xuất trình thêm bất cứ giấy tờ, tài liệu nào của bên đối tác thể hiện việc giao nhầm hàng. Do đó, giải trình của Công ty Việt Đài là không có cơ sở.
Căn cứ vào kết quả kiểm tra thực tế hàng hóa, xác định trị giá tang vật vi phạm, Hải quan Hữu Nghị đã trao đổi với Viện Kiểm sát nhân dân huyện Cao Lộc để thống nhất phương án xử lý. Theo đó, xác định Công ty Việt Đài đã khai báo hải quan không đúng theo quy định. Công ty Việt Đài đã cố ý đưa số hàng hóa vi phạm trên vào nội địa.
Đã khởi tố vụ án hình sự đối với Công ty Việt Đài
Từ các phân tích, xác định, tổng trị giá hàng hóa gồm 39 mục hàng của Công ty Việt Đài gần 2,9 tỷ đồng. Theo đó, Công ty Việt Đài phải chịu trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân thương mại được quy định tại Khoản 1, Điều 75 và tội trốn thuế của Bộ luật Hình sự (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017). Do đó, sau khi thống nhất với Viện Kiểm sát nhân dân huyện Cao Lộc (Lạng Sơn), ngày 18/3/2019, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 01/QĐ-HQLS về tội buôn lậu xảy ra tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đối với Công ty Việt Đài. Hải quan Hữu Nghị cũng đã chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án đến cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Lạng Sơn) để điều tra theo thẩm quyền.