Thành lập năm 2014, quỹ VFMVN30 ETF (Mã chứng khoán: E1VFVN30) là quỹ ETF đầu tiên của Việt Nam do công ty VFM quản lý với số vốn huy động lần đầu là 202 tỷ đồng. Mục tiêu của Quỹ ETF VFMVN30 là mô phỏng gần nhất có thể về biến động (performance) của chỉ số tham chiếu VN30.
Mặc dù có tuổi đời khá non trẻ, nhưng trong những năm gần đây VFMVN30 ETF đã thu hút dòng vốn khá mạnh, đặc biệt trong giai đoạn đầu năm 2018 và đầu năm 2019. Trong năm 2018, VFMVN30 ETF đã phát hành lượng chứng chỉ quỹ trị giá hơn 2.000 tỷ đồng và trong nửa đầu năm nay, quỹ tiếp tục phát hành lượng chứng chỉ quỹ trị giá 2.200 tỷ đồng.
Một điểm đáng chú ý, dòng vốn đổ mạnh vào VFMVN30 ETF trong giai đoạn đầu năm 2018 có dấu ấn đến từ nhà đầu tư Hàn Quốc. Trong khi đó, dòng vốn đổ vào trong nửa đầu năm nay có sự đóng góp không nhỏ từ nhà đầu tư Thái Lan.
Tính tới thời điểm 13/6, giá trị danh mục của VFMVN30 ETF đã lên tới gần 6.330 tỷ đồng (272 triệu USD) và là quỹ nội lớn nhất thị trường (quỹ cổ phiếu). Quy mô danh mục VFVMVN30 ETF hiện đã xấp xỉ quỹ ETF "lão làng" tại thị trường Việt Nam là FTSE Vietnam ETF (291 triệu USD).
Quy mô VFMVN30 ETF hiện đã xấp xỉ FTSE Vietnam ETF
Với quy mô hàng nghìn tỷ đồng, các đợt cơ cấu danh mục của VFMVN30 ETF đã gây ra không ít xáo trộn cho thị trường. Đây là điều trước đây chúng ta chỉ được chứng kiến trong các đợt cơ cấu danh mục của các quỹ ETF ngoại như VNM ETF, FTSE Vietnam ETF.
Không những vậy, hoạt động phát hành, rút chứng chỉ quỹ của VFMVN30 ETF cũng có ảnh hưởng lớn tới xu hướng thị trường. Có thể thấy, trong giai đoạn đầu năm 2018, dòng vốn đổ mạnh vào VFMVN30 ETF đã góp phần không nhỏ giúp VN-Index vượt đỉnh lịch sử 1.200 điểm, cũng như giúp thị trường hồi phục trong quý 1/2019. Ngược lại, trong giai đoạn giữa năm 2018, VN-Index giảm khá mạnh trong bối cảnh dòng vốn rút khỏi các quỹ ETF, bao gồm VFMVN30 ETF.
Số lượng ccq VFMVN30 ETF tăng mạnh trong quý 1/2018 và nửa đầu năm 2019
Bên cạnh việc nắm giữ danh mục cổ phiếu theo rổ VN30, VFMVN30 ETF còn tham gia hoạt động trên thị trường phái sinh. Trong tháng 4 vừa qua, VFVMVN30 đã nắm giữ 4.620 hợp đồng phái sinh VN30F1905, tương đương 2,83% khối lượng hợp đồng mở OI hợp đồng tương lai tháng 5. Tuy nhiên, đến tháng 5, VFMVN30 ETF đã đóng toàn bộ vị thế trên thị trường phái sinh.
Có lẽ việc VFMVN30 ETF tham gia giao dịch phái sinh nhằm mục đích hedging cho các thời điểm quỹ cơ cấu lại danh mục cổ phiếu để tránh biến động quá lớn giữa tăng trưởng NAV của quỹ và biến động chỉ số VN30 (performance). Kỳ cơ cấu thay đổi danh mục VN30 ở thời điểm cuối tháng 1 và cuối tháng 7 hàng năm, ngoài ra còn có hai kỳ cơ cấu tỷ trọng danh mục giữa kỳ vào tháng 5 và tháng 10.
Tại ngày 13/6, giá trị NAV/shares của VFMVN30 ETF đạt 14.269,72 đồng/ccq, không thay đổi nhiều so với đầu năm. Trên thị trường, chứng chỉ E1VFVN30 đang giao dịch tại mức giá 14.300 đồng/ccq, tương ứng tỷ lệ premium 0,21%.
Quỹ hoán đổi danh mục (Exchange-Traded Fund), gọi tắt là quỹ ETF, là quỹ được hình thành từ việc hoán đổi danh mục chứng khoán cơ cấu lấy chứng chỉ quỹ. Chứng chỉ quỹ ETF sẽ được giao dịch trên thị trường như một chứng chỉ quỹ đóng thông thường, ngoài ra được giao dịch trực tiếp với công ty quản lý quỹ thông qua phương thức giao dịch hoán đổi từ thành viên lập quỹ.
Ngoài VFMVN30 ETF, còn một quỹ ETF nội khác đang hoạt động là SSIAM VNX50 (Mã FUESSV50) do SSIAM quản lý.