'Liều mình' đầu tư vào gần 100 công ty, Masayoshi Son sắp chứng minh ông có thể chỉ thua 1 WeWork và hái trái ngọt với 99 startup còn lại?

Tập đoàn Softbank đang chuẩn bị đưa 6 công ty trong danh mục đầu tư của mình IPO trong năm nay. Nếu mọi chuyện suôn sẻ, năm nay Softbank sẽ phục hồi đáng kể so với năm 2020 và đẩy giá trị thị trường của công ty lên mức cao nhất kể từ bong bóng dotcom.

Trong số những startup đang chuẩn bị IPO có gã khổng lồ thương mại điện tử Hàn Quốc Coupang, Tokopedia của Indonesia và Didi Chuxing của Trung Quốc. Những thương vụ IPO này sẽ mang về cho Son nhiều khoản lợi nhuận lớn nữa sau thành công với DoorDash và KE holdings vào năm ngoái.

Son khởi đầu năm 2020 bằng một loại lùm xùm liên quan tới WeWork. Vụ bê bối đã khiến cổ phiếu công ty sụt giảm mạnh cộng thêm tác động của dịch Covid-19. Tổng cộng quỹ Vision Fund của họ đã có quý ghi nhận mức thua lỗ 18 tỷ USD.

Tuy nhiên, Son đã bất ngờ thay đổi chiến lược khi chấp nhận bán ra 1 phần cổ phiếu Alibaba – tài sản ông giữ từ lâu. Bên cạnh đó, ông còn bán cả T-Mobile và chi nhánh mạng không dây của Softbank Corp. Ông sử dụng số tiền thu về được để mua lại cổ phiếu, đẩy giá cổ phiếu Softbank lên mức cao nhất mọi thời đại kể từ năm 2000.

"Thua 1 thắng 10"

Nếu nhu cầu với các vụ IPO tiếp tục được đẩy lên cao, triển vọng cho danh mục đầu tư vào gần 100 startup của Softbank sẽ được cải thiện đáng kể. Điều đó sẽ giúp Son có lượng tài sản dồi dào hơn để mua lại cổ phiếu – mà thậm chí là biến Softbank trở lại thành công ty tư nhân.

"Son đã thành công khi xóa đi 'vết nhơ' với WeWork. Chẳng còn ai nói về nó nữa. Câu chuyện bây giờ chỉ là Softbank sẽ có rút lui thành công được với bao nhiêu thương vụ đầu tư và khả năng tư nhân hóa của công ty", một chuyên gia nhận định.

Những startup mà Softbank đầu tư chuẩn bị IPO.

Dù với Son – một người đàn ông từng trải qua rất nhiều thăng trầm trong sự nghiệp, 2020 vẫn là một năm cực kỳ biến động. Chỉ trong vài tháng, Softbank đã mất đi một nửa giá trị, ghi nhận mức thua lỗ lớn nhất trong lịch sử và sau đó lại hồi phục nhờ công bố lợi nhuận kỷ lục và giá thị thị trường tăng trở lại.

Son đã được "giải cứu", ít nhất là một phần nhờ vào cơn điên cuồng đầu cơ trên thị trường toàn cầu. Đầu tiên Son đồng ý bán nhà thiết kế chip Arm và ám chỉ về việc đưa Softbank trở thành công ty tư nhân. Hiện tại, Vision Fund đang chuẩn bị báo cáo kết quả kinh doanh quý 2 với lợi nhuận kỷ lục và Softbank huy động 525 triệu USD thông qua một công ty SPAC (công ty được thành lập với mục đích chuyên thâu tóm).

Dịch bệnh Covid-19 cũng đã tạo ra ảnh hưởng trái chiều tới những startup mà Son đầu tư. Khi nhiều người phải ở nhà, Softbank đã ghi bút toán giảm với khoản đầu tư vào WeWork và chuỗi khách sạn Oyo. Tuy nhiên, những công ty thương mại điện tử và giao đồ ăn trong danh mục lại có triển vọng tươi sáng hơn.

Tokopedia có lẽ là cái tên sớm nhất sắp IPO. Gã khổng lồ thương mại điện tử Indonesia tháng trước đã thuê các bên tư vấn và nói rằng đang cân nhắc các lựa chọn IPO. Công ty cũng đang đàm phán sáp nhập với Gojek trước thềm IPO của công ty sau sáp nhập.

Nếu IPO, Tokopedia có thể đạt giá trị 10 tỷ USD. Vision Fund sở hữu 1/4 công ty này, một lượng cổ phần đã được mua với giá gần 1 tỷ USD.

Trong khi đó, thương vụ IPO của Coupang có thể đến vào quý 2 năm nay và có thể định giá công ty ở mức 30 tỷ USD. Quỹ Vision Fund đã trả 2,7 tỷ USD để mua 37% cổ phần công ty, khi ấy họ được định giá 9 tỷ USD.

Nền tảng bảo hiểm trực tuyến Policybazzar của Ấn Độ cũng đang cân nhắc IPO với định giá trên 3,5 tỷ USD. Softbank đã đầu tư 200 triệu USD vào công ty ở mức định giá 1,5 tỷ USD và sở hữu 15% cổ phần. Auto1 Group cũng đang tìm cách huy động 1 tỷ euro (1,2 tỷ USD) trong vòng IPO sắp tới sẽ định giá nhà bán lẻ ô tô này ở mức 6 tỷ USD. Softbank trả 600 triệu USD để lấy 20% cổ phần công ty ở mức giá trị thị trường 2,9 tỷ USD.

Softbank cũng sở hữu một lượng cổ phần ByteDance – công ty mẹ của ứng dụng TikTok. Softbank đầu tư 2,5 tỷ USD ở mức định giá 75 tỷ USD trước đó. Công ty có trụ sở ở Bắc Kinh đang đàm phán để huy động thêm tiền ở mức định giá 180 tỷ USD trước khi niêm yết một vài mảng kinh doanh của họ trên sàn Hong Kong.

Cuối cùng, công ty đáng lưu tâm nhất trong danh mục này chính là Didi. Son vốn là cổ đông lớn nhất tại đây khi đã rót 20 tỷ USD vào lĩnh vực gọi xe gồm cả Uber, Didi, Grab và Ola.

Uber đã IPO vào năm 2019 nhưng cổ phiếu sau IPO đã giảm đáng kể. Tuy nhiên năm vừa qua cổ phiếu của họ chứng kiến mức tăng 71%. Gã khổng lồ Didi đang cân nhắc niêm yết tại Mỹ trong nửa đầu năm nay. Softbank sở hữu 20% cổ phần công ty này sau khi đầu tư trên 10 tỷ USD, biến đây trở thành một trong những khoản đầu tư lớn nhất trong danh mục của Vision Fund.

Các công ty khác được Softbank đầu tư cũng báo cáo chuẩn bị IPO gồm có hãng môi giới bất động sản Compass, công ty bán rau củ online là Grofer và SenseTime Group – công ty trí thông minh nhân tạo lớn nhất Trung Quốc.

Masayoshi Son được "giải cứu"

Hàng loạt công ty được Softbank chống lưng cũng đang thu được "trái ngọt" sau khi IPO. Cổ phiếu nhà cung cấp bảo hiểm nhà ở trực tuyến Lemonade đã tăng gấp 4 kể từ khi IPO vào tháng 7 trong khi đó nhà phát triển thuốc Relay Therapeutics đã tăng 90% kể từ khi IPO.

Vụ niêm yết vào hồi tháng 8 của KE Holdings – một nền tảng bất động sản trực tuyến Trung Quốc cũng đã giúp Softbank thu về lợi nhuận 5,1 tỷ USD trong quý kết thúc vào tháng 9. Gần hơn là tháng trước, DoorDash niêm yết thành công đã mang về khoản lợi nhuận 10 tỷ USD cho Softbank.

"Nếu nhìn theo một quan điểm khắt khe thì những thành công trong quá khứ là do Masayoshi Son tự gây dựng nên. Còn những thành công hiện tại coi như đã cứu nguy cho ông", theo Atul Goyal – một chuyên gia phân tích.

Được sự ủng hộ bởi gói cứu trợ của Ngân hàng trung ương và các nhà đầu tư cá nhân, thị trường IPO đã trở nên sôi động hơn bao giờ hết, đạt trị giá 208 tỷ USD ở Mỹ vào năm ngoái. Lớn nhất trong số đó là mức 3,4 tỷ USD mà DoorDash thu về được sau IPO, KE Holdings xếp thứ 7 với 2,4 tỷ USD.

Nhìn chung, hiện tại Softbank cần nhiều hơn những thành công giống như đầu tư vào Alibaba từ 20 năm trước.

Nguồn: Bloomberg