Lĩnh vực 1.200 tỷ USD đang thu hút cả Bill Gates và Masayoshi Son 'tham chiến', là cơ hội chưa từng thấy trong suốt 20 năm ngành đầu tư mạo hiểm

Mùa hè này, tại London đã diễn ra một cuộc họp với sự tham dự của nhiều tỷ phú “máu mặt” nhất hành tinh gồm Bill Gates, nhà sáng lập Amazon là Jeff Bezos, nhà sáng lập SoftBank là Masayoshi Son và Hoàng tử al-Waleed bin Talal của Ả Rập Xê Út.

Tại cuộc gặp, những tỷ phú kể trên muốn cùng nhau đánh giá lại các khoản đầu tư chung của họ vào các công ty có thể giúp thế giới chống lại biến đổi khí hậu . Trong số các doanh nghiệp trong danh mục đầu tư của họ, có bốn doanh nghiệp nổi bật bởi lời tuyên bố về mục tiêu đặc biệt táo bạo: Họ đang nỗ lực kiếm lợi nhuận từ việc loại bỏ carbon dioxide khỏi khí quyển.

Khi các quốc gia trên thế giới tiếp tục xả thải không khí ô nhiễm, đẩy nhiệt độ toàn cầu lên mức kỷ lục, thế giới tài chính đang chạy đua để tài trợ cho lĩnh vực mới nổi là loại bỏ carbon dioxide, nhằm tìm kiếm cả phép màu về môi trường lẫn lợi nhuận tài chính bất ngờ.

Do chỉ mới phổ biến trong vài năm nay nên công nghệ này vẫn chưa được chứng minh ở quy mô lớn. Tuy nhiên, nó có sức hấp dẫn đặc biệt. Việc loại bỏ một số lượng carbon dioxide – nguyên nhân chính khiến thế giới ngày càng nóng lên là điều dễ hiểu. Và với một số lượng nhỏ nhưng ngày càng tăng các công ty sẵn sàng trả tiền cho việc đó, các nhà đầu tư đang chạy đua để trở thành những người đi đầu trong một viễn cảnh mà họ tin rằng chắc chắn sẽ là một ngành công nghiệp lớn cần thiết để giúp chống lại sự nóng lên toàn cầu.

Theo ngân hàng đầu tư Jefferies, các công ty đang nghiên cứu cách tách carbon dioxide khỏi không khí đã huy động được hơn 5 tỷ USD kể từ năm 2018. Đáng nói, trước đó, hầu như không có khoản đầu tư nào như vậy.

"Đây là cơ hội lớn nhất mà tôi từng thấy trong 20 năm làm vốn đầu tư mạo hiểm", Damien Steel, giám đốc điều hành của Deep Sky có trụ sở tại Canada nói. Công ty này đã huy động được hơn 50 triệu USD để phát triển các dự án loại bỏ carbon dioxide. "Những luồng gió thuận lợi đằng sau ngành này lớn hơn hầu hết các ngành mà tôi từng xem xét".

Nhóm do tỷ phú Bill Gates thành lập, được gọi là Breakthrough Energy Ventures, là một trong những đơn vị ủng hộ lớn nhất của hơn 800 công ty loại bỏ carbon đã được thành lập trong những năm gần đây. Các nhà đầu tư khác bao gồm các nhà đầu tư mạo hiểm ở Thung lũng Silicon, các công ty cổ phần tư nhân từ Phố Wall và các tập đoàn lớn như United Airlines.

Các nhà đầu tư tin rằng thị trường đang chuẩn bị cho sự tăng trưởng bùng nổ.

Hơn 1.000 công ty lớn đã cam kết loại bỏ khí thải carbon trong vài thập kỷ tới. Là một phần của những nỗ lực đó, nhiều tập đoàn hơn đang bắt đầu trả tiền để loại bỏ carbon dioxide. Năm nay, Microsoft, Google và British Airways nằm trong số các công ty đã cam kết tổng cộng 1,6 tỷ USD để mua tín chỉ carbon.

Theo trang web theo dõi ngành công nghiệp loại bỏ carbon dioxide, con số đó tăng từ mức dưới 1 triệu USD vào năm 2019. Năm tới, các giám đốc điều hành trong ngành tin rằng các công ty có thể chi tới 10 tỷ USD cho các giao dịch mua như vậy. Trong một báo cáo gần đây, McKinsey ước tính thị trường có thể có giá trị lên tới 1,2 nghìn tỷ USD vào năm 2050.

Trong khi một số tiền lớn đang được dành cho lĩnh vực mới này, các dự án này sẽ không sớm có tác động đáng kể đến nhiệt độ toàn cầu.

Có vài chục cơ sở đang hoạt động hiện nay, bao gồm các cơ sở ở Iceland và California. Nhưng cơ sở lớn nhất trong số này chỉ thu được một phần nhỏ khí nhà kính mà con người thải ra trong một ngày. Ngay cả khi có thêm hàng trăm nhà máy như vậy được xây dựng, chúng cũng không thể chống lại được ngay cả 1% lượng khí thải carbon dioxide hàng năm.

Năm ngoái, một nhóm chuyên gia của Liên hợp quốc đã đặt ra nghi ngờ đáng kể về khả năng tạo ra sự khác biệt của ngành công nghiệp này. Nhóm này cho biết: "Các hoạt động loại bỏ dựa trên kỹ thuật chưa được chứng minh về mặt công nghệ và kinh tế, đặc biệt là ở quy mô lớn, và gây ra những rủi ro chưa biết về môi trường và xã hội".

Thay vào đó, nhiều nhà khoa học và nhà hoạt động cho rằng cách hiệu quả nhất để chống lại hiện tượng nóng lên toàn cầu là nhanh chóng loại bỏ dầu, khí đốt và than đá vì việc đốt chúng đang làm nóng hành tinh.

Loại bỏ carbon dioxide là hình thức phát triển nhất của cái được gọi là kỹ thuật địa kỹ thuật, một tập hợp rộng các công nghệ suy đoán được thiết kế để thao túng các hệ thống tự nhiên nhằm làm mát hành tinh. Trong vài năm qua, khi biến đổi khí hậu trở nên tồi tệ hơn, những ý tưởng như vậy đã chuyển từ khoa học viễn tưởng sang xu hướng chính thống.

Các kế hoạch đề xuất khác bao gồm thay đổi tính chất hóa học của các con sông và đại dương trên thế giới để hấp thụ nhiều carbon dioxide hơn, biến đổi gen vi khuẩn để giảm lượng khí thải nhà kính từ nông nghiệp và phản chiếu ánh sáng mặt trời ra khỏi Trái đất bằng cách làm sáng mây hoặc phun lưu huỳnh dioxide vào tầng bình lưu.

Nhưng chính việc loại bỏ carbon dioxide mới là thứ thu hút được nhiều tiền.

Các nhà đầu tư tin rằng, mặc dù tác động đến nhiệt độ có thể không đáng kể trong ngắn hạn, nhưng ngành công nghiệp này sẽ bắt đầu tạo ra sự khác biệt khi lượng khí thải toàn cầu giảm và công nghệ trở nên mạnh mẽ hơn.

Và trong nhiều thập kỷ tới, ngay cả khi thế giới có thể loại bỏ hoàn toàn mọi khí thải nhà kính mới, nhiều chuyên gia, bao gồm cả Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu vẫn tin rằng cần phải loại bỏ một lượng carbon dioxide khỏi khí quyển để giảm nhiệt độ toàn cầu.

Những người chỉ trích thì cho rằng việc loại bỏ carbon dioxide là một sự xao nhãng nguy hiểm sẽ tiếp tục hành vi gây ra cuộc khủng hoảng khí hậu.

Mark Z. Jacobson, giáo sư kỹ thuật dân dụng và môi trường tại Đại học Stanford cho biết. “Việc đó không giúp ích gì cho khí hậu cả”.

Nhưng hiện tại, cả nhà đầu tư và khách hàng đều không bận tâm.

Một nhóm các công ty bao gồm Stripe, H&M, JP Morgan và Meta đã cùng nhau thực hiện các cam kết mua hàng trị giá hơn 1 tỷ USD để loại bỏ carbon dioxide. Các công ty khác bao gồm Airbus, Equinor và Boeing cũng đã cam kết trả tiền cho dịch vụ này.

Một số công ty đang cố gắng bù đắp lượng khí thải của họ. Một số thấy giá trị trong việc giúp phát triển một ngành công nghiệp mới mà một ngày nào đó họ có thể hưởng lợi. Và một số nói rằng họ chỉ đang cố gắng làm điều đúng đắn.

"Điều này không liên quan mật thiết đến hoạt động kinh doanh hàng ngày của chúng tôi", Nan Ransohoff, giám đốc khí hậu tại Stripe, một công ty thanh toán trực tuyến đang điều phối hoạt động mua hàng theo nhóm cho biết. "Nhưng chúng tôi rất quan tâm đến tiến trình và cố gắng giúp thế giới đi đúng hướng".

Tuy nhiên, ngay cả khi sự nhiệt tình dành cho công nghệ ngày càng tăng, vẫn không có đủ nguồn cung để đáp ứng nhu cầu. Theo CDR.fyi, chỉ có 4% tổng số giao dịch mua được thực hiện.

Việc kéo khí nhà kính ra khỏi không khí cũng rất tốn kém. Ngày nay, chi phí để thu giữ và cô lập carbon dioxide có thể lên tới 1.000 USD một tấn. Nhiều nhà phân tích cho rằng giá cần phải giảm xuống còn khoảng 100 USD một tấn để ngành công nghiệp này có thể cất cánh.

“Đây không phải là thị trường”, ông Steel nói. “Thị trường có nghĩa là tính thanh khoản, khả năng lặp lại, tiêu chuẩn. Chúng tôi không có những thứ đó ở đây”.

Nhưng ít nhất là hiện tại, các nhà đầu tư vẫn đang háo hức tài trợ cho các công ty mới trong lĩnh vực này, với hy vọng rằng một số khoản đầu tư của họ sẽ thành công.

Svante, một trong nhiều công ty Canada trong ngành, đã nhận được hơn 570 triệu USD từ các công ty đầu tư mạo hiểm nhỏ cũng như các công ty năng lượng lớn như Chevron.

Và Climeworks, một công ty Thụy Sĩ đã xây dựng cơ sở thu giữ không khí trực tiếp lớn nhất thế giới tại Iceland, đã huy động được hơn 800 triệu USD từ các nhà đầu tư bao gồm quỹ đầu tư quốc gia Singapore và các cá nhân như nhà đầu tư mạo hiểm John Doerr.

Ông Doerr cũng là đối tác của Breakthrough Energy Ventures và ông cũng có mặt trong buổi gặp mặt với Gates tại London vào mùa hè này.

Ông Doerr cho biết: “Chúng ta sẽ cần loại bỏ carbon”, đồng thời nói thêm rằng nhu cầu mở rộng quy mô các công ty một cách nhanh chóng là tình huống “cấp bách”.

Giống như bất kỳ ngành nào, nhiều công ty khởi nghiệp có khả năng thất bại khi có một công ty thành công. Nhưng đối với các nhà đầu tư, đó là một rủi ro đáng để chấp nhận.

“Sẽ có một số người chiến thắng lớn trong lĩnh vực này”, Clay Dumas, đồng sáng lập của công ty đầu tư mạo hiểm Lowercarbon Capital cho biết.

Theo: NYTimes