Lỗ luỹ kế 3.253 tỷ, ai sẽ mua cổ phần Vinalines?

Ngày 5/9 tới đây, tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), Tổng công ty Hàng hải Việt Nam - Công ty TNHH một thành viên sẽ chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) 488,8 triệu cổ phần, tương đương 34,8% vốn điều lệ sau cổ phần hóa của công ty với mức giá khởi điểm 10.000 đồng/cổ phần.

Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước được thành lập từ năm 1995. Năm 2006, công ty chuyển đổi sang hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con. Năm 2010, công ty mẹ của Vinalines chuyển đổi thành công ty TNHH một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu.

Tại thời điểm 31/12/2017, Vinalines sở hữu 19 công ty con với tỷ lệ sở hữu trên 50% vốn điều lệ, có tổng mức vốn đầu tư 7.444 tỷ đồng gồm 10 công ty kinh doanh khai thác cảng biển, 5 công ty kinh doanh vận tải biển và 4 công ty kinh doanh dịch vụ hàng hải. Ngoài ra, Vinalines còn sở hữu 11 công ty liên kết với mức vốn góp từ 20%-50% và 4 công ty đầu tư góp vốn với mức vốn góp dưới 20% vốn điều lệ.

Giá trị thực tế doanh nghiệp để cổ phần hóa của Vinalines tại ngày 31/12/2016 đạt hơn 18.000 tỷ đồng, trong đó giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là hơn 11.900 tỷ đồng. Tại thời điểm đó, Vinalines đang quản lý và sử dụng hơn 1 triệu m2 đất gồm đất được Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất là 871 nghìn m2 và đất được Nhà nước cho thuê là 177 nghìn m2.

Báo cáo tài chính hợp nhất của Vinalines năm 2017 ghi nhận mức doanh thu 13.572 tỷ đồng, giảm 7,4% so với năm trước đó. Tổng công ty kinh doanh khá bết bát khi lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh âm 537 tỷ đồng. Tuy nhiên, phần lợi nhuận khác ghi nhận 1.506 tỷ đồng lãi khiến tổng công ty đạt lợi nhuận sau thuế 748 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với năm trước đó.

Tính đến cuối năm 2017, Vinalines có tổng tài sản 28.137 tỷ đồng, riêng nợ phải trả đã lên tới 20.169 tỷ. Trong cơ cấu nợ của doanh nghiệp, nợ ngắn hạn là 11.309 tỷ, nợ dài hạn 8.859 tỷ đồng. Chiếm phần lớn nhất là vay nợ ngắn hạn và dài hạn với tổng số vay vượt 11.200 tỷ đồng.

Đặc biệt, Vinalines vẫn lỗ luỹ kế 3.253 tỷ đồng. Mức lỗ này trầm trọng hơn so với thời điểm cuối năm 2016 với 2.307 tỷ đồng.

Việc lỗ của Vinalines được dự báo sẽ gia tăng đáng kể trong năm 2018. Theo kế hoạch của công ty mẹ Vinalines, 6 tháng năm 2018 doanh thu dự kiến đạt 533 tỷ đồng, lỗ 1.140 tỷ đồng. 6 tháng cuối năm 2018, doanh thu 504 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 143 tỷ. Với kế hoạch như vậy, Vinalines sẽ phải ôm khoản lỗ luỹ kế nghìn tỷ rất lâu nữa.

Theo ban lãnh đạo công ty chỉ tiêu kế hoạch năm 2018 giảm mạnh là do tổng công ty tiếp tục giảm trọng tải đội tàu và giảm khoản thu từ tái cơ cấu nợ khi công ty mẹ - tổng công ty đã cơ bản hoàn thành công tác tái cơ cấu nợ vay.

Vinalines hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực vận tải biển, khai thác cảng biển và dịch vụ hàng hải. Năm 2017, cơ cấu doanh thu đến từ mảng vận tải biển của Vinalines chiếm 41,9%, từ mảng khai thác cảng biển chiếm 28,7%, từ mảng dịch vụ hàng hải chiếm 29,2%.

Những năm gần đây, Vinalines liên tục bán bớt cổ phần tại các cảng biển, cho phá sản nhiều công ty, thanh lý tàu cũ…khiến tình hình tài chính được cải thiện. Song hoạt động kinh doanh cốt lõi vẫn bết bát khiến cho công ty vẫn thua lỗ kéo dài.

Mới đây, Vinalines đã có báo cáo gửi Bộ Kế hoạch và Đầu về kế hoạch thanh lý 5-6 tàu có trọng tải 223.395 DWT gồm tàu Fortuna (đóng năm 1991 tại Nhật bản), Ocean (đóng năm 1993, tại Nhật bản), Sky (đóng năm 1997, tại Nhật Bản). Đây là 3 tàu Vinalines có kế hoạch thanh lý từ năm 2017 nhưng chưa thành công.

Ngoài ra, Vinalines sẽ tiếp tục thanh lý 3 tàu Glory (đóng năm 2006, tại Hàn Quốc), tàu Galaxy (đóng năm 2006, tại Hàn Quốc). Đặc biệt tàu Ruby mặc dù mới đóng năm 2012 cũng được đem ra thanh lý. Tàu này được đóng tại Việt Nam.

Vinalines cũng quyết định phê duyệt giải thể một loạt công ty con gồm: Công ty Thương mại Xăng dầu đường biển Vinalines, Công ty Kinh doanh xăng dầu Vinalines phía Bắc; Công ty Hàng hải Vinalines Cần Thơ, Công ty Cổ phần Phát triển cảng Bến Đình – Sao Mai; Trung tâm Nhân lực Hàng hải Đông Nam Á…

Đáng chú ý, Vinalines sẽ thực hiện phá sản Công ty TNHH MTV Vận tải viễn dương Vinashin, Công ty TNHH MTV CNTT Cà Mau, Công ty XNK Vật tư đường biển; Công ty CP Vận tải dầu khí Việt Nam và giải thể Công ty TNHH Sửa chữa tàu biển Vinalines - Đông Đô.

Đã hoàn tất việc sáp nhập Cảng Cần Thơ, thoái vốn khỏi Công ty TNHH MTV Cảng Quảng Ninh, Cảng Nha Trang, Cảng Quy Nhơn…

Trong năm 2018, Vinalines dự kiến thoái vốn xuống 65% tại Cảng Hải Phòng, Cảng Đà Nẵng, xuống 51% tại Cảng Cam Ranh, Công ty TNHH MTV Vận tải Biển Đông,…