Giáp địa bàn huyện Hóc Môn, vừa qua cầu Rạch Tra, dọc theo Tỉnh lộ 9 là xã Bình Mỹ, huyện Củ Chi, hiện nay hàng chục ruộng rau muống tại khu vực này đã được san lấp, thay vào đó là những dãy nhà na ná nhau, đặc biệt ở chỗ là các nóc gia này đều có chung giấy phép, chung giấy đất, chung số nhà nên gọi là "nhà 3 chung".
Đua nhau xây và bán
Ông Phúc - "chủ đầu tư" một dãy nhà 20 căn - dẫn chúng tôi đi sâu vào đường nội bộ của khu nhà để chỉ căn cần bán. "Mỗi căn nhà ngang 4 m, dài 15 m, xây dựng kiên cố, đường bê-tông ngon lành, giá 1,2 tỉ đồng, giấy tờ chung. Chị cứ xem, ưng bụng thì hai bên dẫn nhau ra văn phòng thừa phát lại lập vi bằng" - ông Phúc đon đả giới thiệu.
Tôi thắc mắc "ai là người sở hữu giấy tờ nhà?" thì nhận ngay câu trả lời: "Chủ đầu tư sẽ giữ sổ, khi ai cần việc gì thì liên hệ chủ đầu tư, bởi toàn bộ 20 căn nhà này chung một giấy hồng, không thể giao cho ai giữ được". Thấy tôi lo ngại tính pháp lý, ông Phúc trấn an: "Tôi làm ăn lâu năm nên uy tín, sắp tới còn triển khai thêm một khu bên ruộng rau muống đối diện, chị mua ở đây không lầm, mua chỗ khác có khi đất một nơi, mà nhà một chỗ".
Khu “nhà 3 chung” đang được xây dựng tại xã Bình Mỹ, huyện Củ Chi, TP HCM
Cách dãy nhà của ông Phúc chừng 200 m là dãy nhà 15 căn "nhà 3 chung" của ông Hinh đã bán gần hết cho các hộ dân, cả 2 dãy nhà này trước đây là ruộng rau muống mênh mông nước. Vòng qua đường 165, cách đó một con hẻm, một dãy nhà mới với 40 căn đối diện nhau, vừa hoàn tất cách đây vài tháng, cũng đang được rao bán với giá 1,1-1,2 tỉ đồng/căn.
Có thể nói xã Bình Mỹ, huyện Củ Chi hiện như một đại công trình xây dựng, đường 167 dưới chân cầu Bình Thuận đi vào hiện có 3 dãy nhà, trong đó 2 dãy nhà với 20 căn, riêng một dãy với khoảng 10 căn khác đang xây dang dở.
Ở đường Trương Thị Thơm (sau trạm y tế xã), nơi có 10 căn "nhà 3 chung" đang rao bán thuộc chủ sở hữu của ông Trình. Một trưa nắng gắt nhưng cũng có vài khách đến xem song chưa chốt giá. Thấy tôi ngắm nghía khu nhà, bà Nguyễn Thanh, vừa dọn về đây được 2 tháng, cho biết: "Ở cũng được, giá cả phù hợp túi tiền, nhà rộng và mát. Chỉ có điều 10 căn nhà chung một sổ hồng nên khi cần việc gì có liên quan đến giấy tờ nhà thì phải liên hệ chủ gốc, làm tạm trú hay hộ khẩu thì khó do nhiều căn chung một số nhà, phải xin tạm trú nơi khác đăng ký cho con đi học".
Tuy không còn rầm rộ xây dựng như trước nhưng vấn nạn "nhà 3 chung" vẫn còn âm ỉ ở các quận, huyện: Hóc Môn, Bình Tân, Thủ Đức, Nhà Bè... bởi vẫn còn rất nhiều người tìm mua.
Chưa có hướng xử lý triệt để (?!)
Nói về lý do mua "nhà 3 chung", bà Thanh cho hay bà và rất nhiều người đều đã nghe qua những cảnh báo về việc thiệt thòi khi mua. Thế nhưng, do nhu cầu nhà ở của gia đình bà vô cùng bức bách. Với số tiền khoảng 1 tỉ đồng không thể mua được căn nhà tươm tất có giấy tờ đầy đủ nào khác ngoài "nhà 3 chung". Vì vậy, gia đình bà đành đánh cược vào sự "đàng hoàng" của chủ đầu tư. "Ngoài sự "liều" thì chúng tôi cũng hy vọng chính quyền sẽ cho hợp thức hóa "nhà 3 chung" để chúng tôi được an cư như trước đây chính quyền đã từng cho hợp thức hóa những nhà "lỡ xây" ở Tân Phú, Gò Vấp..." - bà Thanh hy vọng.
Thừa nhận sự bùng phát của "nhà 3 chung" tại xã Bình Mỹ thời gian qua, ông Nguyễn Thái Bình, Trưởng Phòng Quản lý đô thị huyện Củ Chi, lý giải: Do các quy định liên quan đến việc cấp phép, xây dựng chưa rõ ràng, tạo kẽ hở để người dân lách luật. Chưa kể, xã Bình Mỹ là địa bàn giáp ranh huyện Hóc Môn và tỉnh Bình Dương nên đất có giá trị hơn các địa phương khác. Theo quy định của Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, các trường hợp xin xây dựng nhà ở riêng lẻ với diện tích lớn là hợp pháp, việc cấp giấy phép xây dựng là không sai, chủ đầu tư vẫn bảo đảm đầy đủ điều kiện như quy hoạch, hệ số, mật độ, các tiêu chí… nhưng khi xây dựng lại ngăn nhiều căn, nhiều vách, nhiều cầu thang hình thành nhiều nhà liền kề và giao dịch mua bán giấy tay là sai quy định nhà nước.
Cũng theo ông Nguyễn Thái Bình, trước mắt, huyện yêu cầu các chủ đầu tư tự tháo dỡ các công trình là mái che, hàng rào sai thiết kế, riêng kết cấu bên trong căn nhà vẫn chưa có hướng xử lý, phải chờ hướng dẫn từ sở, ngành liên quan. "Để hạn chế những phát sinh tranh chấp từ "nhà 3 chung", các sở, ngành cần sớm nghiên cứu đề xuất hướng xử lý phù hợp... Thực tế cho thấy nếu Củ Chi "siết" thì người dân sẽ chạy qua địa bàn khác lập vi bằng, điều này đã làm khó cơ quan chức năng trong quản lý "nhà 3 chung" - ông Bình đề xuất.
Trong khi đó, 1 năm trở lại đây, để ngăn vấn nạn "nhà 3 chung", UBND huyện Hóc Môn đã tiến hành giám sát chặt chẽ việc cấp giấy phép xây dựng mới. Theo đó, khi chủ đầu tư vi phạm việc lắp vách, phân căn đều bị lập biên bản, tạm ngưng cấp điện, nước và yêu cầu tự tháo dỡ, trả lại đúng hiện trạng trong giấy phép. "Không chỉ thanh tra địa bàn mà từ cấp xã đến ấp, công an khu vực đều có trách nhiệm giám sát không cho chủ đầu tư tiếp tục vi phạm, công trình nào vi phạm, ban nhân dân ấp sẽ giám sát không cho xe chở vật liệu xây dựng và công nhân xây dựng vào công trình khi chủ đầu tư chưa khắc phục vi phạm" - đại diện UBND huyện Hóc Môn thông tin.
Buông lỏng quản lý!
Theo người dân địa phương, tình trạng "nhà 3 chung" ở xã Bình Mỹ bùng phát từ 3 năm nay, chứ không phải là ngày một, ngày hai.
"Những xóm nhỏ với ruộng rau, ao cá không còn bình yên như trước, thay vào đó, xe chở vật liệu xây dựng chạy rầm rập ngày đêm. Nhà xây dựng sai giấy phép ai cũng thấy rõ mồn một, vậy mà chính quyền và lực lượng chức năng không thấy thì rõ là buông lỏng quản lý, chứ không thể đổ cho chủ đầu tư làm liều được" - ông Sáu, một lão nông ở xã Bình Mỹ, lắc đầu ngao ngán.