Luật Đất đai 2024 tăng quyền lợi cho người bị thu hồi đất, giảm gánh nặng cho Nhà nước

Luật Đất đai 2024 quy định bố trí tái định cư xong mới được ra quyết định thu hồi đất

Một quy định mới mang lại quyền lợi cho người bị thu hồi đất đó là được bố trí tái định cư xong mới được ra quyết định thu hồi đất. Tại khoản 5, Điều 91, Luật Đất đai 2024, việc phê duyệt phương án cũng như thực hiện bố trí tái định cư sẽ phải được hoàn thành trước khi thực hiện thu hồi đất. Thay vì chỉ cần hoàn thành việc xây dựng nhà hoặc cơ sở hạ tầng khu tái định cư như Luật hiện hành.

Không chỉ đa dạng hình thức bồi thường cho người bị thu hồi đất, Luật Đất đai 2024 cũng đã thể chế hóa được yêu cầu Nghị quyết số 18-NQ/TW đã đặt ra, đó là việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước, bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư; có quy định cụ thể về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để sau khi thu hồi đất thì người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Ngoài ra, Luật cũng đã mở rộng thành phần Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với sự tham gia của đại diện Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, đại diện của người sử dụng đất có đất bị thu hồi… Với sự tham gia đầy đủ các bên liên quan sẽ bảo đảm việc thu hồi khách quan, minh bạch.

Đối với đất nông nghiệp bị thu hồi, Khoản 6, Điều 111, Luật Đất đai 2024 quy định, người dân bị thu hồi đất nông nghiệp mà đủ điều kiện được bồi thường mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở, nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì sẽ được bồi thường bằng đất, nhà ở tái định cư. Như vậy, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp có thể được bồi thường bằng đất ở, nhà ở nếu có nhu cầu và quỹ đất địa phương cho phép.

Bên cạnh các khoản hỗ trợ được quy định tại Luật Đất đai 2024 thì người dân cũng sẽ được hưởng thêm một số khoản chi phí như: Chi phí hỗ trợ di dời vật nuôi; Chi phí hỗ trợ tháo dỡ, di dời tài sản gắn liền với đất…

Nhà nước giảm bớt khó khăn khi thu hồi đất

Theo các chuyên gia, Luật Đất đai 2024 sớm có hiệu lực từ 1/8/2024 mang nhiều ý nghĩa và có mối quan hệ chặt chẽ với nhiều luật khác có liên quan, có ảnh hưởng và tác động sâu rộng đến nhiều đối tượng cả trong và ngoài nước, đặc biệt là người dân và doanh nghiệp.

Trong đó, người dân sẽ được hưởng thêm quyền lợi về bồi thường, đền bù tái định cư khi bị thu hồi đất. Công tác thu hồi đất để làm dự án luôn là một trong những vấn đề “nóng”, gây khó khăn cho Nhà nước và doanh nghiệp. Khi luật mới có hiệu lực, người bị thu hồi đất có thêm nhiều quyền và lợi ích sẽ giảm bớt áp lực cho chủ thể thu hồi đất, từ đó, tình trạng chậm tiến độ của các dự án gặp khó khăn trong công tác thu hồi đất sẽ giảm đi.

PSG.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, có thể thấy những thay đổi lớn tại Luật Đất đai 2024 tập trung vào các vấn đề trọng tâm nhằm phát triển thị trường bất động sản. Trong đó, quy định về việc bồi thường, hỗ trợ khi bị thu hồi đất hay nguyên tắc xác định giá đất sẽ mang lại nhiều quyền lợi cho người bị thu hồi đất, vốn là đối tượng yếu thế hơn.

"Quy định mới về bồi thường, thu hồi đất trong Luật Đất đai 2024 là có lợi cho người dân sở hữu đất, nhất là những người sinh sống, tạo ra thu nhập trên chính mảnh đất đó. Luật mới quy định nhiều điều khoản được điều chỉnh nhằm bảo vệ lợi ích tối đa cho người dân, cũng như doanh nghiệp. Cùng với đó, việc khung pháp lý mới sớm được thi hành được kì vọng sẽ giúp giải quyết được các vướng mắc của người dân, nhà đầu tư, doanh nghiệp trong và ngoài nước cũng như toàn thị trường bất động sản", ông Thịnh nhận định.

Nhằm bảo đảm quyền lợi của người bị thu hồi đất, Luật Đất đai 2024 đã quy định rõ “điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là phải hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư theo quy định của Luật này”. Như vậy, việc phê duyệt phương án cũng như thực hiện bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi thu hồi đất, điều này đồng nghĩa, việc tái định cư phải đi trước một bước.