Tỉnh Bình Dương hiện có hơn 3.900 doanh nghiệp (DN) đăng ký thực hiện phương án "3 tại chỗ" (ăn - ở - sản xuất tại nhà máy) và "1 cung đường, 2 điểm đến", với khoảng 410.000 công nhân (CN) đăng ký làm việc. Việc triển khai "3 tại chỗ" được kỳ vọng giúp địa phương thực hiện "nhiệm vụ kép" vừa sản xuất vừa chống dịch, trong bối cảnh dịch bệnh hết sức căng thẳng. Thế nhưng, bài toán này lại không đơn giản.
Doanh nghiệp chủ quan
Tính đến ngày 29-7, đã có hơn 110 DN trên địa bàn tỉnh Bình Dương ngưng thực hiện phương án "3 tại chỗ" do xuất hiện trường hợp CN dương tính với SARS-CoV-2 khi tiến hành test nhanh trong công ty, điều này khiến người sử dụng lao động và người lao động (NLĐ) lo lắng.
Tại các KCN Việt Nam - Singapore, đã ghi nhận khoảng 20 DN phải ngưng hoạt động. Theo tìm hiểu của phóng viên, đa phần những DN này trước khi cho CN vào công ty ăn, ở, làm việc chưa làm xét nghiệm sàng lọc. Như trường hợp của Công ty TNHH Estec Vina (chuyên sản xuất linh kiện điện tử; KCN Việt Nam - Singapore I, TP Thuận An) có hơn 2.800 CN là một ví dụ. DN này tổ chức cho 1.700 CN ở lại nhà máy làm việc bắt đầu từ ngày 19-7, có trang bị đầy đủ đồ dùng thiết yếu như nệm, mền, gối, màn chụp, lắp đặt nhà tắm dã chiến. Thế nhưng, việc cần làm nhất là xét nghiệm cho toàn bộ CN trước khi vào nhà máy thì công ty lại không thực hiện. Ông Trương Hùng Dũng, Chủ tịch Công đoàn công ty, cho biết một mặt do thời gian quá gấp, mặt khác đơn vị y tế được mời đến test nhanh cho CN không bố trí được nhân sự. Ba ngày sau đó, kết quả xét nghiệm PCR cho ra kết quả 136 CN dương tính với SARS-CoV-2. Ngay sau đó, DN này đã bị phong tỏa, ngừng hoạt động để phục vụ truy vết, hơn 700 F1 cách ly tập trung tại nhà máy, những CN là F2 được cho về cách ly tại nhà.
Ông Nguyễn Văn Lợi (bìa phải), Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương, thăm hỏi và động viên công nhân ở lại làm việc tại Nhà máy Tôn Đông Á (TP Thủ Dầu Một)
Tương tự, Công ty TNHH Sài Gòn Stec (KCN Việt Nam - Singapore II, TP Thủ Dầu Một), sau khi CN vào nhà máy làm việc được 1 ngày thì công ty mới tiến hành xét nghiệm cho toàn bộ NLĐ. Khi phát hiện có ca mắc Covid-19, DN phải ngưng sản xuất, báo cáo với Ban Quản lý KCN và địa phương để hỗ trợ công tác truy vết, sàng lọc, cũng như đưa NLĐ đi cách ly, điều trị. Đại diện Công đoàn công ty cho biết dự kiến tuần sau công ty tiếp tục cho NLĐ trở lại làm việc theo "3 tại chỗ" vì đơn hàng nhiều phải làm gấp. Tuy nhiên, lần này công ty sẽ mượn địa điểm bên ngoài để xét nghiệm cho toàn bộ NLĐ, khi có kết quả 100% âm tính mới cho vào làm việc.
Có thể thấy rằng, thực hiện "3 tại chỗ" không đơn giản, có nhiều DN không thể đáp ứng được nên đã chọn phương án để CN tạm nghỉ. Phần lớn đây đều là những DN quy mô lớn, với từ 10.000 lao động trở lên nên việc lo ăn, ở tại chỗ cho lượng lớn NLĐ khó khả thi. Cũng có rất nhiều DN, đã chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, vật tư, thậm chí cải tạo lại công năng của nhà máy để đón CN vào nhà máy, nhưng cuối cùng lại phải ngưng do có ca dương tính, điều này khiến DN mất rất nhiều chi phí. Trao đổi với phóng viên, bà Đặng Thị Kim Chi, Chủ tịch Công đoàn KCN Việt Nam - Singapore, cho biết một số DN trong KCN đăng ký thực hiện "3 tại chỗ" hoặc "một cung đường, 2 địa điểm" nhưng lại bị động trong việc sắp xếp, bố trí xét nghiệm sàng lọc Covid-19 cho CN, dẫn đến đưa mầm bệnh len vào nhà máy. Theo bà Chi, trường hợp DN có ca mắc Covid-19 mức độ lây nhiễm sẽ rất nhanh, do nhiều nhà máy diện tích chật hẹp, số lượng CN đông, chỗ ngủ, sinh hoạt tạm bợ… dẫn đến việc kiểm soát dịch bệnh gặp khó khăn.
Tăng cường hỗ trợ
Tại TP Dĩ An, địa phương có ca mắc Covid-19 rất nhiều cũng đang gặp khó khăn trong việc cách ly tập trung các trường hợp F0, F1 tại các DN, ông Bùi Thanh Nhân, Bí thư Thành ủy Dĩ An, cho biết địa phương đã ghi nhận nhiều DN phải ngưng "3 tại chỗ" do xuất hiện ca mắc Covid-19. "Khi phát hiện ca dương tính trong DN áp dụng "3 tại chỗ", chúng tôi vận động DN giữ CN lại, sàng lọc, đối với F0 phải được cách ly riêng, F1 thì cho xét nghiệm và chuẩn bị điều kiện để đưa đi cách ly tập trung. Tuy nhiên, các DN có quá đông CN mà địa phương lại không đáp ứng nổi nên phải đưa đi lần lượt từng nhóm" - ông Nhân nói.
Mới đây, tại thị xã Tân Uyên, nơi ghi nhận có khoảng 1.000 DN đăng ký thực hiện phương án "3 tại chỗ" để tiếp tục sản xuất, kinh doanh trong thời gian giãn cách xã hội, chính quyền đã phải ban hành công văn khẩn cấp hỗ trợ DN muốn ngưng phương án sản xuất "bất đắc dĩ" này. Ông Đoàn Hồng Tươi, Chủ tịch UBND thị xã Tân Uyên, cho biết do tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, có nhiều ca dương tính Covid-19 được phát hiện trong một số DN nên nhiều nơi phải ngưng sản xuất. Ngoài việc yêu cầu người đứng đầu DN phải thực hiện nghiêm việc tổ chức xét nghiệm Covid-19 cho tất cả NLĐ trong DN trước khi cho họ ngừng việc trở về nơi cư trú, nhà trọ và 100% NLĐ phải có giấy kết quả xét nghiệm âm tính, địa phương này còn đề nghị các DN gửi văn bản thông báo tình hình khó khăn, vướng mắc đến UBND xã, phường nơi DN trú đóng và Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội thị xã để có hướng xử lý, giúp đỡ.
Với tình hình hiện nay, nếu DN thực hiện được "3 tại chỗ" thì phải tốn rất nhiều chi phí (xét nghiệm, ăn uống), nhưng rủi ro vẫn tiềm ẩn, dẫn đến tình trạng chuỗi cung ứng có thể kéo dài bị gián đoạn kéo dài. Do vậy, ngoài đẩy mạnh tiêm vắc-xin thì vẫn phòng chống dịch quyết liệt.
Không gây hoang mang cho công nhân
Ông Nguyễn Văn Lợi, Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương, khẳng định tỉnh quyết tâm không để xuất hiện các ổ dịch mới trong DN "3 tại chỗ" bởi nếu không công sức bỏ ra suốt thời gian qua để sàng lọc trường hợp nghi ngờ sẽ "đổ sông, đổ biển". Tuy nhiên, quá trình giải quyết phải nghiêm khắc nhưng mềm dẻo và kịp thời, không để CN lo sợ. "DN dừng sản xuất phải tổ chức xét nghiệm sàng lọc lại để tách F0, từ đó giúp CN an tâm. CN về nơi cư trú cũng phải thông báo với chủ nhà trọ mình là F1 để địa phương tiện theo dõi, quản lý" - ông Lợi lưu ý.