Bộ Y tế đang triển khai thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin, kết nối liên thông các cơ sở cung ứng thuốc trên quy mô toàn quốc với kỳ vọng giúp thay đổi hình ảnh "đến Việt Nam mua thuốc dễ như… mua rau".
Đồng loạt triển khai
Động thái này là thực hiện theo đề án "Tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn giai đoạn 2017-2020" của Bộ Y tế.
Theo Bộ Y tế, mục tiêu việc liên thông các cơ sở cung ứng thuốc trên toàn quốc sẽ giúp người dân thuận tiện tra cứu thông tin về nguồn gốc, chất lượng, hạn sử dụng, giá cả từng loại thuốc; cơ quan quản lý có thêm công cụ quản lý chuỗi cung ứng thuốc từ sản xuất, nhập khẩu, phân phối. Đặc biệt, cơ quan quản lý dễ dàng hơn trong kiểm soát việc kê đơn, bán thuốc theo đơn, hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh, kê thêm thuốc không hợp lý…
Tại Hà Nội, theo lộ trình, đến ngày 31-3 phải hoàn thành kết nối khoảng 2.500 quầy thuốc tư nhân, quầy thuốc thuộc doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa. Thế nhưng, đến hết tháng 3, tỉ lệ quầy thuốc nối mạng chỉ đạt 68%, nhà thuốc đạt 99%. Tại TP HCM, trong tổng số 6.300 nhà thuốc trên địa bàn thì hiện khoảng 4.700 cơ sở thực hiện, đạt 75%. PGS-TS Tăng Chí Thượng, Phó Giám đốc Sở Y tế TP HCM, cho biết ngành y tế TP quyết tâm tuân thủ lộ trình kết nối Cơ sở dữ liệu dược quốc gia, tiến tới kiểm soát được nguồn gốc, xuất xứ thuốc cũng như kiểm soát được tình hình bán thuốc kê đơn trên địa bàn.
Kiểm tra nhà thuốc kết nối cơ sở dữ liệu trên địa bàn TP Hà Nội Ảnh: Ngọc Dung
Theo ông Đỗ Văn Đông, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), thời gian qua, các địa phương đã cài đặt và cung cấp tài khoản liên thông cho 24.922 cơ sở bán lẻ thuốc. Hiện hơn 15.000 nhà thuốc đã kết nối liên thông với Cơ sở dữ liệu dược quốc gia, chiếm trên 80% các nhà thuốc trên toàn quốc.
Nhiều nhà thuốc chưa kết nối mạng và cho biết lý do là chi phí sử dụng phần mềm cao, gặp khó khăn trong quá trình sử dụng. Trên thực tế, việc này còn liên quan đến chuyện quản lý thuốc kê toa và không kê toa. Theo các chuyên gia, việc quản lý bán thuốc tại Việt Nam thuộc dạng lỏng lẻo bậc nhất thế giới.
Sẽ xử lý nghiêm
Theo Sở Y tế Hà Nội, nhiều cơ sở bán buôn thuốc trên địa bàn đang sử dụng phần mềm quản lý riêng. Cục Quản lý Dược chưa ban hành chuẩn dữ liệu đầu ra nên việc kết nối liên thông lên hệ thống quốc gia gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, các cơ sở cung ứng thuốc lo ngại vấn đề bảo mật thông tin, tăng khối lượng công việc khi quản lý hoạt động kinh doanh bằng phần mềm.
Theo dược sĩ Đỗ Văn Dũng, Trưởng Phòng Nghiệp vụ dược Sở Y tế TP HCM, TP còn khoảng 1.600 nhà thuốc chưa kết nối Cơ sở dữ liệu dược quốc gia. Sở Y tế thành lập đoàn kiểm tra và quyết tâm tuân thủ lộ trình, thực hiện quyết liệt việc đóng cửa nhà thuốc chưa chấp hành nghiêm. Việc hàng ngàn nhà thuốc chưa cập nhật cơ sở dữ liệu và bị đóng cửa sẽ không ảnh hưởng đến việc cung ứng thuốc cho người dân.
Ông Trần Văn Chung, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, cũng khẳng định sẽ tiếp tục kiểm tra và xử lý nghiêm cơ sở vi phạm. Đặc biệt, Sở Y tế Hà Nội sẽ xem xét thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược của các nhà thuốc, quầy thuốc nhưng không duy trì đáp ứng thực hành tốt cơ sở bán lẻ thuốc (tiêu chuẩn GPP). Bên cạnh đó, tăng cường công tác truyền thông đến người dân và các cơ sở kinh doanh thuốc về lợi ích của việc kết nối, sử dụng phần mềm trong quản lý hoạt động kinh doanh của các cơ sở cung ứng thuốc.
Có lộ trình để tự giác
Theo ông Lưu Văn Duyên, Trưởng Phòng Y tế huyện Ứng Hòa (TP Hà Nội), nhiều quầy thuốc ở các xã, thôn nghèo chưa đủ điều kiện về cơ sở vật chất nên việc kết nối liên thông chưa thể thực hiện. Bộ Y tế vẫn dành một lộ trình để các nhà thuốc tự giác. Nếu đến đầu năm 2020, các cơ sở bán lẻ thuốc không liên thông nối mạng thì nhóm này phải dừng buôn bán thuốc.