Thị trường đang nằm trong tay những "cá mập" lớn song trong chính khối này cũng tồn tại những cạnh tranh khốc liệt khẳng định vị thế trong một "miếng bánh" ngày càng lớn quy mô tới 5% dân số Việt trong tương lai.
Thị phần vẫn nằm trong tay công ty top đầu
Theo thống kê, năm 2018, tổng doanh thu của 74 công ty chứng khoán trên thị trường đạt hơn 24.700 tỷ đồng, tăng 29% so với năm trước. Trong năm, các công ty này tạo ra khối lãi ròng hơn 7.673 tỷ đồng, tăng 22% so với năm trước.
Trong đó, hoạt động môi giới, cho vay ký quỹ đóng vai trò quan trọng. Năm 2018, các công ty chứng khoán thu về 5.548 tỷ đồng từ hoạt động cho vay ký quỹ, tăng 36% so với năm trước. Tổng dư nợ cho vay ký quỹ tính đến cuối năm 2018 lên tới 33.278 tỷ đồng. Riêng quý 4/2018, tổng doanh thu từ cho vay margin của các công ty chứng khoán đạt xấp xỉ 1.490.7 tỷ đồng, tăng 22% so với cùng kỳ.
Đó là bức tranh của năm 2018, đầu năm 2019 cục diện đã đổi khi Bộ Tài chính ban hành Thông tư 128 quy định mức trần môi giới mua, bán cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng quyền có bảo đảm là 0,5% giá trị giao dịch, mà không còn quy định về mức sàn (0,15%) như quy định cũ. Điều này đồng nghĩa với việc các công ty chứng khoán có thể hạ thấp mức giá giao dịch chứng khoán hơn so với hiện nay cho nhà đầu tư.
Doanh thu từ hoạt động cho vay ký quỹ của 74 công ty chứng khoán năm 2018
Giới tài chính dự báo sẽ có một cuộc chạy đua khốc liệt về giảm phí chứng khoán. Tuy vậy, thực tế ghi nhận cuộc chiến giảm phí chỉ diễn ra ở những công ty vừa và nhỏ bởi phí chỉ là một yếu tố quan trọng chứ không phải mang tính quyết định khi nhà đầu tư mở tài khoản và càng không phải yếu tố "giữ chân" nhà đầu tư.
Hiện trên thị trường hiện có 74 công ty chứng khoán, nhưng Top 10 công ty chứng khoán có thị phần lớn nhất đang chiếm 70%. 60 công ty chứng khoán đang cạnh tranh giành giật khoảng 30% thị phần còn lại. Rõ ràng thị trường đang nằm trong tay những công ty lớn song trong chính khối này cũng tồn tại những cạnh tranh khốc liệt khẳng định vị thế trong một thị trường ngày càng lớn quy mô tới 5% dân số Việt trong tương lai. Cho nên, việc áp dụng biểu phí cũng có chênh lệch đáng kể.
Tuy nhiên, thay vì tập trung cạnh tranh về phí như trước kia, các công ty chứng khoán ngày nay đã hướng tới dịch vụ chăm sóc khách hàng: đưa ra sản phẩm phẩm dịch vụ đặc biệt để đáp ứng tối đa các tiện ích cho khách hàng, với mục tiêu tạo hiệu quả, thuận tiện cho các nhà đầu tư. Đây là những thế mạnh mà chỉ công ty chứng khoán lớn mới có thể cạnh tranh được.
5% dân số đầu tư và cơ hội công ty chứng khoán có tiềm lực tài chính
Ðề án Cơ cấu lại Thị trường chứng khoán và thị trường bảo hiểm 2020 - 2025 mới đây đã đưa ra mục tiêu tới 2020 quy mô của thị trường chứng khoán đạt 100%GDP và 120% GDP vào năm 2025. Mục tiêu số lượng nhà đầu tư đạt 3% dân số vào 2020 và 5% vào năm 2025.
Hiện mới chỉ có 2,2 triệu tài khoản được mở trên thị trường chứng khoán Việt Nam, trong đó 30.000 là tài khoản của nhà đầu tư nước ngoài. Như vậy, so với dân số Việt Nam hiện nay, mới chỉ chiếm chưa đầy 2%. Việc đưa lượng nhà đầu tư chứng khoán lên chiếm 5% vào năm 2025 thực chất là một hành trình dài lâu đòi hỏi những doanh nghiệp chứng khoán phải có vốn lớn, tiềm lực tài chính mạnh, đội ngũ chuyên nghiệp, hiện đại, sản phẩm đa dạng. Đây chính là mảnh đất màu mỡ cho các công ty chứng khoán có ngân hàng mẹ làm "bệ đỡ".
Nắm bắt rõ cơ hội này gần đây nhiều công ty chứng khoán đã tự mình "lột xác" thu hút khách hàng cá nhân.
Điển hình là VCBS, gần đây công ty liên tục cải cách, ra mắt các sản phẩm, tiện ích mới như: sản phẩm Ủy thác quản lý tài khoản khách hàng (VCBS Privilege) dành cho nhà đầu tư có danh mục tài sản đa dạng nhưng không có thời gian theo dõi, quản lý. Theo đó, VCBS sẽ tư vấn chiến lược và thay khách hàng đầu tư trên tài khoản theo hợp đồng ký kết giúp tối ưu hiệu quả danh mục của nhà đầu tư.
Đồng thời, VCBS cũng cho ra mắt Hệ thống chăm sóc, hỗ trợ giao dịch khách hàng VCBS Contact Center. Đây là hệ thống được sử dụng công nghệ tiên tiến với nhiều tính năng ưu việt và thuận tiện. Thông qua hệ thống này, khách hàng có thể tiếp nhận sự chăm sóc, hỗ trợ giao dịch của VCBS qua nhiều kênh giao tiếp hiện đại như: website trực tuyến, điện thoại, thư điện tử, tin nhắn và các thiết bị cầm tay thông minh khác. VCBS Contact Center còn được ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để cung cấp cho khách hàng những dịch vụ thông minh trong việc truy vấn tài khoản giao dịch liên tục trong 24/7.
Ngoài ra, VCBS còn mang tới cho khách hàng cá nhân những cơ hội đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp - một kênh đầu tư mới, hiệu quả, mà trước đây chỉ dành cho các tổ chức và định chế tài chính.
Những cải cách của các công ty chứng khoán lớn trên thị trường đã mở ra triển vọng tích cực năm 2019 khi khách hàng có cơ hội sử dụng nhiều dịch vụ mới hơn và thuận tiện hơn. Trên thực tế, giá trị giao dịch của toàn thị trường cũng đã ghi nhận tín hiệu khả quan trong hai tháng đầu năm.
Phó thủ tướng Vương Đình Huệ tại hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường chứng khoán năm 2019 cũng xác định rằng: "Chúng ta muốn đi nhanh có thể đi một mình, nhưng muốn đi xa và quan trọng hơn muốn về đích thì phải đi cùng nhau. Mong muốn các công ty chứng khoán, doanh nghiệp, các nhà đầu tư cùng nắm tay nhau đi thật xa và về đích theo đúng mục tiêu mà Chính phủ kỳ vọng là xây dựng một thị trường chứng khoán phát triển nhanh, lành mạnh, bền vững và an toàn".