Mỹ tăng lãi suất, có hay không nguy cơ khủng hoảng kinh tế châu Á 1997 sẽ lặp lại?

Trong lần điều chính chính sách tiền tệ mới nhất, FED đã tăng lãi suất lên 75 điểm cơ bản. Đây là lần thứ 3 liên tiếp lãi suất tăng 0,75%, điều chưa từng xảy ra kể từ những năm 1990. Việc lãi suất của Mỹ tăng cao khiến nhiều người lo lắng về khả năng dòng vốn chảy mạnh khỏi các thị trường châu Á mới nổi.

Thời điểm đó, đồng baht của Thái Lan và nhiều đồng tiền châu Á khác sụp đổ, gây ra cuộc khủng hoảng tài chính ở châu Á và kéo theo sự sụt giảm nghiêm trọng của thị trường chứng khoán. 

Tuy nhiên, điều tương tự sẽ không thể xảy ra. Các thị trường châu Á đã có ¼ thế kỷ phát triển và sở hữu một nền kinh tế trưởng thành, lành mạnh và có khả năng chịu áp lực từ tỷ giá hối đoái tốt hơn rất nhiều so với trước đây.

"Khi người nước ngoài sở hữu được ít các tài sản ở châu Á hơn, việc rút vốn cũng sẽ ít gây đau đơn hơn", Tan Teck Leng, nhân sự cấp cao của UBS Global Wealth Management, cho biết.

"Tôi nghĩ những tình cảnh hiện nay gợi nhắc lại những gì từng xảy ra trong Khủng hoảng Tài chính châu Á. Tuy nhiên, nhìn chung, tình trạng tỷ giá hối đoái đã linh hoạt hơn rất nhiều so với năm 1997. Tôi cũng thấy rằng tỷ lệ sở hữu của nước ngoài với các tài sản ở châu Á đã không còn nhiều tới mức có thể gây ra tác động tệ hại", Tan nói.

Châu Á vẫn dễ bị tổn thương

Dẫu khó có khả năng xảy ra khủng hoảng, Tan vẫn nói rằng một số đồng tiền châu Á nằm trong số chịu rủi ro lớn. Đồng peso của Philippines là một ví dụ do tài khoản vãng lai rất yếu. Ngoài ra, đồng tiền của Ấn Độ và Thái Lan cũng dễ chịu tác động bởi chính sách lãi suất tăng cao của Mỹ.

Hôm 22/9, Ngân hàng Trung ương Philippines đã tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản, báo hiệu rằng họ sẽ thực hiện các đợt tăng lãi suất tiếp theo. Giảm chênh lệch tỷ giá với đồng USD cũng giúp làm giảm rủi ro với nguy cơ rút vốn của khối ngoại.

Louis Kuijs, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại S&P Global Ratings, cho biết các nền kinh tế có chính sách tiền tệ phù hợp hơn (không tăng lãi suất song song với Mỹ - chẳng hạn như Nhật Bản), có thể vẫn tiếp tục đối mặt với nguy cơ tiền mất giá hơn nữa.

Ông Kuijs cảnh báo áp lực với các đồng tiền châu Á sẽ tiếp tục tăng lên, nhất là khi FED thể hiện họ sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong nửa đầu năm 2023. Tuy nhiên, ông Kuijs cũng không nghiêng về khả năng có thể xảy ra một cuộc khủng hoảng tài chính khác ở châu Á.

Nhưng châu Á đã kiên cường hơn

"May mắn thay, chính sách của các thị trường mới nổi tại châu Á hiện đã mạnh hơn. Các nhà hoạch định chính sách có những sự chuẩn bị tốt hơn. Các ngân hàng trung ương cũng có cơ chế tỷ giá hối đoái linh hoạt hơn rất nhiều", Kuijs nói với CNBC.

Các nền kinh tế chủ yếu để tỷ giá hối đoái hấp thụ áp lực bên ngoài thay vì hỗ trợ tiền tệ bằng cách bán dự trữ ngoại hối. Các chính phủ ở những thị trường mới nổi châu Á cũng theo đuổi những chính sách kinh tế vĩ mô thận trọng hơn trong những năm gần đây so với trước cuộc khủng hoảng năm 1997.

Manishi Raychaudhuri, một chiến lược gia về châu Á tại BNP Paribas, tin chắc rằng chẳng có lý do gì để so những vấn đề hiện tại với sự tàn phá của một cuộc khủng hoảng tài chính. Bảng cân đối kế toán lành mạnh với dự trữ ngoại hối lớn cho phép châu Á trụ vững trước những biến động.

Trở lại với quá khứ, dự trữ ngoại hối cạn kiệt là nguyên nhân dẫn tới sự sụp đổ của đồng baht Thái Lan, mở đầu cho cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997. Trong khi đó, nhiều nền kinh tế châu Á hiện đang duy trì thặng dư cán cân thanh toán và dự trữ ngoại hỗi lành mạnh hơn nhờ những nỗ lực như Sáng kiến Địa phương hóa Chiềng Mai năm 2010, một thỏa thuận cho phép hoán đổi ngoại tệ đa phương giữa các thành viên ASEAN+3.

Tuy nhiên, cũng có những ý kiến cho rằng không thể chủ quan với những "nỗi đau" của quá khứ. Việc loại bỏ hoàn toàn những rủi ro từ chênh lệch tỷ giá hối đoái sau những chính sách tiền tệ của Mỹ có thể dẫn tới những sự bất cẩn, thậm chí là nguy hiểm cho nền kinh tế.

Đồng tệ của Trung Quốc

Hiện tại, đồng tệ của Trung Quốc đang mất giá khoảng 10% so với đầu năm. Tuy nhiên, Dwyfor Evans, Trưởng bộ phận Chiến lược vĩ mô khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của State Street Global Markets, cho rằng đây không phải dấu hiệu đáng lo ngại ở nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

"Rất nhiều người đã nói về sự yếu kém của đồng tệ Trung Quốc nhưng trên thực tế, khi so sánh đồng tiền này với các đồng tiền khác trong khu vực, nó giữa giá khá tốt. Vì vậy, nó vẫn là một trong những loại tiền rất ổn định trong rổ tiền tệ", Evans nói.

Tuy nhiên, những vấn đề đang tồn tại ở nền kinh tế Trung Quốc có thể làm gia tăng dòng vốn chảy vào và chảy ra khỏi đất nước. Điều đó có thể tiếp tục tạo ra những tác động đáng kể hơn nữa với đồng tiền này.

Tham khảo: CNBC