Mỹ tìm kiếm nguồn cung Uranium mới cho các nhà máy hạt nhân sau khi trừng phạt Nga

Không muốn tiếp tục phụ thuộc vào Nga

Nga sản xuất uranium để sử dụng trong các nhà máy hạt nhân nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Sự cô lập về kinh tế ngày càng tăng của nước này sau cuộc tấn công vào Ukraine và cuộc thảo luận về các lệnh trừng phạt bổ sung tiềm năng đối với uranium của Nga đã cho thấy sự mong manh của nguồn cung cấp nhiên liệu hạt nhân toàn cầu. Đây là thứ vốn chỉ do một số quốc gia kiểm soát.

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa John Barrasso ở Wyoming - một trong những bang sản xuất uranium chính của Mỹ - đã đệ trình luật cấm nhập khẩu của Nga vào thứ Năm. Ông gọi sự phụ thuộc vào uranium nước ngoài là "không thể chấp nhận được".

Giá uranium đã tăng hơn 30% kể từ khi chiến sự bắt đầu. Điều này là do việc tăng giá ảnh hưởng đến các mặt hàng trên diện rộng và các công ty dịch vụ công ích cố gắng khóa nguồn cung vì lo ngại rằng các lệnh trừng phạt có thể ảnh hưởng đến một phần nào đó của chu trình nhiên liệu chuyên biệt. Có một thỏa thuận thương mại hạn chế sự phụ thuộc của Mỹ vào uranium của Nga ở mức không quá 20% so với nhu cầu của các lò phản ứng trong nước. Nhưng không có quốc gia nào khác có thể nhanh chóng hoàn thành vai trò của Nga trong một chuỗi cung ứng phức tạp có thể mất nhiều năm để điều chỉnh lại.

Hoạt động làm giàu uranium của Nga chiếm khoảng 35% thị trường toàn cầu; Các thùng chứa uranium tại St.Petersburg năm 2013. Ảnh: AP

Chủ tịch Jonathan Hinze của UxC LLC, một công ty nghiên cứu và phân tích thị trường công nghiệp hạt nhân, cho biết: "Các phương tiện dịch vụ chung của Mỹ dựa vào Nga nhiều đến mức không thể nào thay thế Nga trong một sớm một chiều."

Viện Năng lượng Hạt nhân, một nhóm thương mại có trụ sở tại Washington, D.C., cho biết họ đang đánh giá "những tác động tiềm tàng của việc gián đoạn nhiên liệu đối với hạm đội hạt nhân của Mỹ". Tuy nhiên, các nhà máy của Mỹ thường tiếp nhiên liệu từ 18 đến 24 tháng một lần và có kế hoạch tiếp nhiên liệu trước ít nhất từ ​​hai đến ba năm. Do đó, nhóm nghiên cứu này cho biết không quá lo ngại về tình trạng thiếu nhiên liệu ngắn hạn đối với các nhà máy hiện có.

Giám đốc điều hành Maria Korsnick của nhóm cho biết: "Tôi nghĩ điều đó cho chúng tôi thời gian để ứng phó."

Tuy nhiên, sự không chắc chắn về việc đảm bảo nguồn cung nhiên liệu hạt nhân trong tương lai đặt ra câu hỏi cho các nhà phát triển thiết kế lò phản ứng mô-đun nhỏ hay còn gọi là SMR (small modular reactors). Mặc dù chưa có công trình nào đang được xây dựng ở Mỹ, nhưng nhiều người ủng hộ chế tạo hạt nhân coi SMR là tương lai của ngành. Nga được coi là nhà cung cấp chính cho các dự án này trước khi chiến sự xảy ra.

Mỹ đã phải đối mặt với chiến dịch quân sự của Nga vào Ukraine với các hình phạt kinh tế nhắm vào lĩnh vực tài chính của Nga và lệnh cấm nhập khẩu dầu vào Mỹ. Mặc dù vậy nhưng cho đến nay, uranium đã tránh được các lệnh trừng phạt. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, Mỹ phụ thuộc vào Nga và các đồng minh Kazakhstan và Uzbekistan cho khoảng 46% nhu cầu vào năm 2020.

Giám đốc điều hành Nick Akins của công ty tiện ích American Electric Power, điều hành Nhà máy hạt nhân Cook ở Michigan, cho biết chiến sự đã thúc đẩy cuộc thảo luận về việc thúc đẩy sản xuất và làm giàu uranium. Ông Akins nói: "Tôi nghĩ những điều như thế này sẽ thay đổi cuộc thảo luận đó, và họ nên làm như vậy." Nhà máy Cook không sử dụng uranium của Nga.

Theo Hiệp hội Hạt nhân Thế giới, năng lượng hạt nhân cung cấp khoảng 20% ​​sản lượng điện của Mỹ và 10% tổng sản lượng điện toàn cầu.

Chuỗi cung ứng yếu ớt

Trong khi uranium có thể được khai thác ở nhiều nơi trên thế giới, quá trình xử lý nhiều bước để biến kim loại nặng thành nhiên liệu lại chỉ tập trung ở một số ít nơi trên toàn cầu. Uranium phải được khai thác và nghiền, chuyển đổi thành khí và làm giàu để tăng tỷ lệ đồng vị cần thiết cho các lò phản ứng hạt nhân trước khi chế tạo nhiên liệu.

Mỗi bước đều diễn ra trong các cơ sở chuyên biệt. Và với sự suy giảm của ngành điện hạt nhân trong nhiều năm, có rất ít lý do để các công ty trong chuỗi cung ứng đầu tư vào. Giá uranium thô chưa đủ cao để khuyến khích Mỹ khai thác thay vì nhập khẩu với giá rẻ hơn.

Theo UxC, hoạt động làm giàu uranium của Nga chiếm khoảng 35% thị trường toàn cầu. Việc chuyển đổi uranium thành khí là một mắt xích yếu ớt khác trong chuỗi cung ứng. Các nhà máy chuyển đổi uranium thương mại duy nhất bên ngoài nước Nga hoạt động ở Pháp và Canada.

Theo chủ sở hữu Honeywell International Inc., nhà máy duy nhất của Mỹ ở Illinois đã ngừng hoạt động kể từ năm 2017, mặc dù nó được lên kế hoạch hoạt động trở lại vào năm 2023. Trung Quốc có các nhà máy chuyển đổi và làm giàu uranium nhưng có xu hướng tự cung cấp cho các lò phản ứng thay vì xuất khẩu sang các nước khác.

Giá uranium thô là phần dễ thấy nhất trên thị trường. Nhưng chi phí cho mỗi công đoạn chế biến cũng đang tăng lên khi các nhà sản xuất điện suy nghĩ lại về chuỗi cung ứng và ký kết các thỏa thuận mới với các công ty Nga.

Adam Rodman, người sáng lập quỹ đầu cơ Segra Capital Management LLC, cho biết việc tăng cường năng lực trong nước sẽ mất vài năm. 

Các thảm họa thiên nhiên đã khiến các nhà máy hoặc hầm mỏ bị gián đoạn trong nhiều thời kỳ trước đó. Thêm vào đó, thị trường đã bị ảnh hưởng bởi cú sốc nhu cầu và suy giảm trong một thập kỷ sau thảm họa Fukushima năm 2011. Điều đó khiến các quốc gia bao gồm Nhật Bản và Đức phải đóng cửa các lò phản ứng hạt nhân. Nhưng khả năng mất nguồn cung ở mức độ lớn của Nga là chưa từng có tiền lệ.

Nhà tư vấn chính sách hạt nhân và năng lượng Mycle Schneider tại Paris, người điều phối bản cập nhật hàng năm Báo cáo Tình trạng Công nghiệp Hạt nhân Thế giới do các nhà nghiên cứu trên toàn cầu biên soạn, cho biết: "Chúng tôi đang trải qua một cuộc cải tổ hoàn toàn mới kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai,"

Bộ Năng lượng Mỹ và các nhà cung cấp cũng giữ các kho dự trữ nhỏ, điều này có thể giúp bù đắp cho những gián đoạn có thể xảy ra. Công ty Constellation Energy Corp. vận hành một loạt nhà máy điện hạt nhân lớn nhất quốc gia này cho biết trong một hồ sơ quy định rằng họ có thể đáp ứng nhu cầu tiếp nhiên liệu trong vài năm bất kể các lệnh trừng phạt có khả năng xảy ra hay không.

Tuy nhiên, Constellation và một số doanh nghiệp cùng ngành đang thúc giục đầu tư trong nước Mỹ nhiều hơn vào quá trình sản xuất nhiên liệu. Họ cũng lưu ý rằng thời gian đầu tư dài hạn ban đầu là cần thiết. Người phát ngôn của công ty Paul Adams cho biết: "Thực tế là chỉ có số ít công ty trên khắp thế giới cung cấp dịch vụ nhiên liệu hạt nhân."