Ngành chè 'đánh rơi' 1.000 tỷ đồng mỗi năm

24/08/2018 07:23
Sau phong trào “trà bẩn” phá hoại ngành chè mấy năm trước, hiện có nhiều thương nhân Trung Quốc vào tận vùng nguyên liệu chè của Việt Nam đặt xưởng, giành giật nguyên liệu kiểu “phá giá”. Theo Hiệp hội Chè Việt Nam (Vitas), ngành chè Việt mỗi năm mất khoảng 1.000 tỷ đồng vì yếu kém trong liên kết.

Tên xưởng Việt Nam, chủ Trung Quốc

Cách đây khoảng 7-8 năm, phong trào làm “chè bẩn” ở nhiều tỉnh miền núi phía Bắc như Yên Bái, Tuyên Quang, Thái Nguyên…để bán cho thương nhân Trung Quốc khiến không ít người rùng mình. Lúc đó, thật khó tưởng tượng khi người dân dùng cả phân lân, bùn đất, bột đá …trộn vào chè búp. Sau khi sơ chế, chè vừa nặng, cánh chè lại xoăn, xanh. Chè được đóng thành bao tải, rồi bán sang Trung Quốc qua đường tiểu ngạch, với mức độ “bao nhiêu cũng hết”.

Cũng vì “chè bẩn” siêu lợi nhuận, nhiều người dân lao vào làm. Nhiều nhà máy chè làm ăn đàng hoàng thời đó gần như bị khủng hoảng, sống lay lắt vì “đói” nguyên liệu để chế biến và đứng trước nguy cơ phá sản…Một thời gian sau đó, phong trào “chè bẩn” được chẩn chỉnh, nhưng nhiều hệ lụy vẫn còn đó, đặc biệt là uy tín của chè Việt đã bị tổn hại không nhỏ.

Tuy nhiên, vấn đề cạnh tranh thiếu lành mạnh, các xưởng chế biến chè mini mọc như nấm ở các vùng chè, “chôm” nguyên liệu của nhau trở thành một “vấn nạn” của ngành chè trong nước, trong đó có sự tham gia của thương nhân ngoại quốc.

Ông Nguyễn Duy Chánh, Giám đốc Công ty Chè Mộc Châu cho biết, hiện có khoảng chục nhà máy sơ chế, chế biến chè quanh khu vực ở Mộc Châu, tuy nhiên, không phải nhà máy nào cũng có vùng nguyên liệu.

“Chúng tôi cũng không ít lần bị các nhà máy này đẩy giá mua chè lên cao “chôm” nguồn nguyên liệu. Chúng tôi liên kết với dân, và cam kết bao tiêu, còn với các nhà máy nhỏ họ mua thất thường, lúc có hợp đồng cao thì họ mua, còn thấp thì nghỉ và khi đó nông dân không biết bán cho ai”- ông Chánh nói.

Thậm chí theo ông Chánh, có những nhà máy còn dùng trò bẩn, là “xúi” người dân phun thuốc trừ sâu độc tính cao vào chè, khiến những nhà máy này khi đã ký hợp đồng với dân, không thể lấy nguyên liệu đó để chế biến, xuất đi các thị trường khó tính.

Nói về thực trạng ngành chè, tại cuộc họp thường niên của nhóm hợp tác công tư (PPP) thuộc đối tác phát triển bền vững ngành nông nghiệp Việt Nam mới đây, bà Nguyễn Thị Ánh Hồng, Tổng thư ký Vitas tiếp tục cảnh báo về “trò” giành giật nguyên liệu không lành mạnh.

Theo bà Hồng, hiện vùng nguyên liệu không nhiều, gần như rất khó mở rộng. Tuy nhiên, các địa phương để xưởng sơ chế chè nhỏ lẻ mọc tràn lan, tranh giành nguyên liệu, gây khó khăn cho các nhà máy.

Thậm chí, tại một vùng chè cổ thụ, cạnh nhà một nhà máy của Việt Nam là một nhà máy mới “nhảy dù” vào, có tên là Việt Nam nhưng chủ Trung Quốc, họ thu mua, giành giật nguyên liệu bằng cách đẩy giá rất cao. “Chẳng hạn nhà máy trong nước mua 20 nghìn đồng/kg, nhưng doanh nghiệp Trung Quốc mua với giá 30.000 đồng/kg, khiến các nhà máy của Việt Nam không xoay trở được”- bà Hồng nói.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Hồng Sơn, Cục trưởng Trồng trọt (Bộ NN&PTNT), các tổ chức, doanh nghiệp tham gia hợp đồng và chế biến, tiêu thụ chè trên địa bàn, ngoài giấy phép đầu tư, kinh doanh, cần phải có vùng nguyên liệu theo quy hoạch hoặc hợp đồng tiêu thụ chè búp tươi với hộ nông dân.

“Nhà máy phải có dây chuyền thiết bị chế biến và công nghệ sản xuất tiên tiến, đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm và môi trường theo quy định hiện hành”- ông Sơn nói.

Xuất khẩu giảm vì chất lượng

Theo Vitas, cả nước có diện tích chè khoảng 130.000 ha. Việt Nam là quốc gia xuất khẩu chè đứng thứ 5 thế giới, với hơn 500 cơ sở sản xuất chế biến. Tuy nhiên, với các nước trong khu vực, giá chè xuất khẩu của Việt Nam thuộc diện thấp nhất, chỉ bằng 60-70% giá chè thế giới.

Một trong những vấn đề với ngành chè lâu nay, ngoài chất lượng giống, năng suất chè, tình trạng sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón không tuân thủ, dẫn đến không đảm bảo về an toàn thực phẩm. Theo Vitas, mỗi năm ngành chè Việt Nam thiệt hại khoảng 1.000 tỷ đồng do thiếu liên kết tổ chức sản xuất, không phân vùng nguyên liệu cho nhà máy.

Tổng thư ký Vitas cho biết, hơn một tháng qua, gần như xuất khẩu chè rất chậm, do tỷ giá đồng USD tăng quá cao so với đồng tiền nội tệ của các đối tác nhập khẩu. Từ đầu năm đến nay, Việt Nam mới xuất 110 triệu USD, giảm 7,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, hiện 80% chè xuất khẩu vẫn bị áp VAT, tuy nhiên, phải 30 tháng sau mới được hoàn lại, gây khó khăn xoay xở vốn cho doanh nghiệp.

Trao đổi với  phóng viên Tiền Phong, ông Lại Cao Lê, Chủ tịch Tổng Cty Chè Việt Nam cho rằng, các bộ, địa phương thực hiện nghiêm quy định, phải có vùng nguyên liệu mới được mở nhà máy, chứ không để mua tranh bán cướp, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) tràn lan… “Ngành chè đang đi xuống vì các nước họ cũng đang sợ vì dư lượng thuốc BVTV”- ông Lê nói.

Ông Lại Cao Lê- Chủ tịch Tổng Cty Chè Việt Nam chia sẻ, khi triển khai về phương thức sử dụng thuốc BVTV an toàn tại các vùng nguyên liệu của Tổng công ty, giai đoạn đầu người dân phản ứng rất mạnh, bởi lâu nay họ quen dùng thuốc Trung Quốc, phun “cái chết liền”.

Tin mới

Cận cảnh siêu phẩm sedan cỡ nhỏ: Trang bị cửa sổ trời cùng loạt tính năng hiện đại, ăn 3,88 lít xăng/100 km
5 giờ trước
Chiếc sedan đến từ thương hiệu Nhật Bản có khả năng tiết kiệm nhiên liệu ấn tượng khi chỉ hết 3,88 lít/100 km.
Xuất khẩu thủy sản trên đà phục hồi hướng đến mục tiêu 10 tỷ USD
7 giờ trước
10 tháng qua, xuất khẩu thủy sản của nước ta tăng 28% so với cùng kỳ năm ngóai, khả năng cao sẽ đạt mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD trong năm nay.
Thái Lan có động thái mới vụ 7 tấn nho Shine Muscat nghi nhiễm độc
8 giờ trước
Nước này triển khai quy trình nghiêm ngặt trước thông tin trên.
Một mẫu iPhone đang giảm hơn 13 triệu, giá bán chỉ từ 8 triệu đồng
8 giờ trước
Hiện tại, mẫu iPhone này đang được bán tại nhiều đại lý với mức giá cực rẻ.
"Vua doanh số" của Xiaomi, bán chạy hơn S24 Ultra: Màn hình mượt hơn iPhone 16, giá chưa đến 3 triệu
9 giờ trước
Đâu là lý do khiến mẫu điện thoại giá rẻ này có sức hút lớn như vậy?

Bảng giá cập nhật trực tuyến

Cao su

RUBBER

43.461.624 VNĐ / tấn

198.60 JPY / kg

0.71 %

+ 1.40

Đường

SUGAR

12.163.796 VNĐ / tấn

21.82 UScents / lb

-1.71 %

- -0.38

Cacao

COCOA

179.960.462 VNĐ / tấn

7,117.00 USD / mt

-3.30 %

- -243.00

Cà phê Arabica

COFFEE ARABICA

141.466.846 VNĐ / tấn

253.77 UScents / lb

-1.87 %

- -4.84

Đậu nành

SOYBEANS

9.447.101 VNĐ / tấn

1,016.80 UScents / bu

0.12 %

+ 1.30

Bột đậu nành

SOYBEAN MEAL

8.255.996 VNĐ / tấn

296.20 USD / ust

-0.77 %

- -2.30

Dầu đậu nành

SOYBEAN OIL

27.187.367 VNĐ / tấn

48.77 UScents / lb

0.93 %

+ 0.45

» Xem tất cả giá Nông sản

Tin cùng chuyên mục

Anh nông dân lãi 500 triệu đồng nhờ "bẻ lái" nuôi con "hiền như cục đất" mê ăn chuối
11 giờ trước
Mong muốn làm giàu ở quê nhà, anh Trần Quốc Tuấn ở Hà Tĩnh mạnh dạn nuôi con quen thuộc mà khi nhắc tên ai cũng thấy hay, một thời gian sau mang đi bán nhẹ nhàng thu về 500 triệu đồng/năm.
Đây chính là ‘mỏ vàng’ giúp Việt Nam hốt bạc từ Á sang Âu: Thu hơn 16 tỷ USD kể từ đầu năm, hơn 100 quốc gia trên thế giới đã chốt đơn
13 giờ trước
Mỹ, Trung Quốc và Hà Lan đang mạnh tay săn lùng mặt hàng này từ Việt Nam.
Bình Thuận: Thanh long nghịch vụ rớt giá "sốc", còn 2.000 đồng/kg
14 giờ trước
Từ mức giá hơn 20.000 đồng/kg đầu vụ, hiện giá thanh long nghịch vụ đang quay đầu giảm "sốc", chỉ bằng 1/10, khiến nông dân thấp thỏm
Vàng tăng 30% từ đầu năm nhưng nếu ‘all-in’ vào 4 loại hàng hóa này, nhà đầu tư còn lãi đậm hơn nhiều
15 giờ trước
Bối cảnh chung của thị trường hàng hóa không mấy tươi sáng kể từ đầu năm nhưng vẫn có một số sản phẩm ghi nhận tăng trưởng rất mạnh.