Ngành gỗ thời Covid-19: Cơ hội nội địa hóa nguồn cung

Liên tục lập đỉnh

Năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của ngành đạt trên 10,3 tỷ USD, tăng 22% so với năm 2018, con số này trong 2 tháng đầu năm 2020 là 1,53 tỷ USD (tăng 10,1%) so với cùng kỳ năm 2019.

Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Hàn Quốc và EU tiếp tục là 5 thị trường quan trọng nhất của Việt Nam, với kim ngạch từ 5 thị trường này đạt trên 9,3 tỷ USD, chiếm 90% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả ngành trong năm. Trong đó, Mỹ đã trở thành thị trường khổng lồ của ngành gỗ Việt.

Năm 2019, giá trị kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng gỗ từ Việt Nam vào thị trường này lên tới 50% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành từ tất cả các thị trường trong cùng năm.

Giá trị xuất khẩu các mặt hàng gỗ vào Mỹ năm 2019 chiếm 50% tổng kim ngạch xuất khẩu . I.T

Tại hội thảo ngành gỗ Việt Nam trong bối cảnh biến động thị trường, thực trạng 2019 và dự báo năm 2020 do Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam tổ chức mới đây tại Hà Nội, nhiều chuyên gia có chung nhận định, số doanh nghiệp tham gia vào khâu xuất khẩu gỗ rất lớn và có xu hướng tăng nhanh.

Theo đó, năm 2019 có gần 4.500 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu, bao gồm cả các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và doanh nghiệp nội địa. Lượng doanh nghiệp này tăng 40% so với số doanh nghiệp tham gia vào khâu này năm 2018.

“Điều đáng ghi nhận là, năm 2019 có trên 3.800 doanh nghiệp nội địa tham gia xuất khẩu, chiếm 85% trong tổng số doanh nghiệp, cả nội địa và FDI, tham gia vào khâu này của năm. Kim ngạch xuất khẩu của nhóm doanh nghiệp nội địa đạt trên 5,37 tỷ USD, chiếm 52% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả ngành” - TS Tô Xuân Phúc (Tổ chức Forest Trends) nhấn mạnh.

Sự chuyên nghiệp của các doanh nghiệp ngành gỗ còn thể hiện ở chỗ việc nhập khẩu chủ yếu là các mặt hàng thuộc nhóm gỗ nguyên liệu tiếp tục được mở rộng với lượng gỗ có tính pháp lý rõ ràng tiếp tục gia tăng và lượng gỗ từ nguồn rủi ro giảm. 

Không thể thờ ơ với Covid-19

Ông Nguyễn Liêm - Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ Bình Dương, Tổng Giám đốc Công ty CP Lâm Việt - doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu gỗ năm 2019 đạt 40 triệu USD.

“Trung Quốc là công xưởng lớn của thế giới, với lợi thế chi phí sản xuất giá rẻ rất nhiều phụ kiện của ngành gỗ Việt đang phụ thuộc vào nguồn cung từ phía Trung Quốc. Hiện, các doanh nghiệp vẫn đủ nguyên liệu sản xuất trong vài tháng nữa, nhưng nếu dịch vẫn kéo dài, nguồn cung nguyên liệu từ Trung Quốc gián đoạn, lúc đó doanh nghiệp buộc phải tính đến nguồn cung khác. Tuy nhiên, điều đó sẽ ảnh hưởng đến giá thành sản xuất” - ông Liêm nói.

Ngành gỗ đang hướng đến nội địa hóa nguồn cung để tránh bị ảnh hưởng bởi Covid-19. (Trong ảnh: Chế biến gỗ tại doanh nghiệp ở Bình Dương). T.L

Trong khi đó, ông Đỗ Xuân Lập - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam cho biết, dăm gỗ là mặt hàng quan trọng nhất được xuất từ Việt Nam sang Trung Quốc, với kim ngạch năm 2019 đạt 972,2 triệu USD, chiếm 79,2% tổng kim ngạch xuất khẩu của tất cả các mặt hàng gỗ Việt Nam xuất khẩu vào Trung Quốc trong cùng năm.

“Dịch viêm phổi cấp làm cho các công ty sản xuất giấy, bột giấy tại Trung Quốc phải ngừng hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng. Điều này đang và sẽ tiếp tục gây ra tình trạng chậm chễ trong việc xuất khẩu dăm của Việt Nam sang thị trường này” - ông Lập nói.

Ngoài ra, các loại ván là nhóm mặt hàng quan trọng nhất được nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam, với giá trị nhập khẩu năm 2019 đạt 395,5 triệu USD, chiếm 60% trong tổng kim ngạch tất cả các mặt hàng gỗ từ Trung Quốc nhập vào Việt Nam trong cùng năm. Dịch viêm phổi cấp đã làm cho luồng cung này hiện đang bị dừng lại.

Dịch cúm đang tác động trực tiếp đến các nhà máy của Trung Quốc vận hành tại Việt Nam khi các nhà máy chưa được phép quay lại hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng do chính sách phong tỏa dịch tại cả 2 quốc gia. Chỉ tính riêng trong giai đoạn từ 2014 đến nay, Trung Quốc có 184 doanh nghiệp đăng ký và hoạt động trong ngành.