Công nghệ đang phát triển rầm rộ không chỉ trên thế giới mà ngay tại Việt Nam và mạng 2G đã không còn đáp ứng được hầu hết các nhu cầu của người dân. Do đó, bài toán chuyển đổi mạng 2G sang 4G được các nhà mạng đẩy mạnh để không có người dân nào bị bỏ lại phía sau.
Mạng truyền sóng 2G là công nghệ di động được phát triển ở Việt Nam từ năm 1993. Trong những năm qua, các lỗ hổng bảo mật của mạng 2G đã và đang bị tội phạm mạng khai thác ngày càng nhiều, đặc biệt là tình trạng phát tán tin nhắn rác và lừa đảo qua tin nhắn. Không chỉ vậy, 2G cũng là nguyên nhân cản trở việc triển khai những kết nối di động mạnh mẽ hơn như 4G/5G/6G. Do đó, việc tắt sóng 2G là cần thiết.
Theo lộ trình mà Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) đề ra cho các nhà mạng, từ ngày 1/3/2024, các nhà mạng không cho phép nhập mạng mới với điện thoại chỉ hỗ trợ 2G.
Tuy nhiên, theo báo cáo của các doanh nghiệp Viễn thông, Việt Nam có 15 triệu thuê bao 2G đang hoạt động. Đến nay, số lượng thuê bao 2G giảm còn chậm, theo đại diện Cục Viễn thông (Bộ TT&TT), trung bình 1%/tháng chưa đúng kỳ vọng của Bộ cũng như các doanh nghiệp.
Theo ông Nguyễn Phong Nhã - Phó Cục trưởng cục Viễn thông cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến việc số lượng thuê bao 2G giảm chậm là bởi vẫn khoảng 300.000 thuê bao sử dụng điện thoại 2G hoà mạng trong 1 tháng.
Mặc dù thuê bao 2G vẫn còn, nhưng theo lộ trình, từ tháng 9/2024, tất cả thuê bao 2G only sẽ ngừng hoạt động. Tuy nhiên, sóng 2G vẫn còn để cung cấp thoại cho các thuê bao 3G, 4G không tích hợp tính năng VoLTE đến hết tháng 9/2026.
Việc tắt sóng 2G là bước đi quan trọng nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, đưa hoạt động của người dân lên môi trường số. Cục Viễn thông cũng đã làm việc với các nhà mạng viễn thông tại Việt Nam và các nhà mạng đã cam kết sẽ thực hiện việc khoá các thiết bị chỉ dùng sóng 2G (thiết bị 2G only).
Về phía nhà mạng, theo ông Nguyễn Trọng Tính, Phó Tổng giám đốc Viettel Telecom cho biết: "Việc tắt sóng 2G với mục đích chuyển đổi các khách hàng dùng 2G lên mạng 4G, sử dụng smartphone. Đây là chủ trương rất đúng đắn, phù hợp với xu thế cũng như phù hợp với mong muốn của các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông, và phù hợp với nhu cầu của khách hàng, xã hội trong giai đoạn hiện nay".
Trên thế giới, Việt Nam là một trong số ít những quốc gia đến nay vẫn còn chưa tắt sóng 2G. Việc này đã được các nhà mạng Nhật Bản triển khai từ năm 2011, Singapore vào năm 2017 hay Trung Quốc tắt sóng 2G năm 2021.
Số liệu khảo sát trên diễn đàn Reddit cho thấy, đến nay đã có 102 quốc gia trên thế giới tắt sóng 2G, 105 quốc gia đang có kế hoạch sẽ tắt sóng 2G thời gian tới.
Đại diện Cục Viễn thông cho biết, các nhà mạng đã rà soát số thuê bao 2G đến từng quận, huyện. Lộ trình tắt sóng 2G sẽ được lên kế hoạch từng tháng. Quá trình này, cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp sẽ phối hợp chặt chẽ để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đảm bảo mục tiêu tắt sóng 2G vào tháng 9/2024.
Đối với người dân muốn sử dụng điện thoại phím bấm với nhu cầu chỉ nghe/gọi, nhắn tin, muốn tiết kiệm pin vẫn có thể dùng điện thoại phím bấm 4G được hoà mạng bình thường. Tuy nhiên, Bộ TT&TT vẫn mong muốn người dân có thể thay đổi sử dụng điện thoại thông minh để gia tăng sử dụng các tiện ích mà Chuyển đổi số mang lại để cải thiện chất lượng cuộc sống.
Ông Nguyễn Phong Nhã cho biết, việc thúc đẩy người dân chuyển đổi từ 2G sang 4G để không ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc cách mạng công nghệ và phía Bộ TT&TT đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ.
Đặc biệt, Quỹ Viễn thông công ích dành kinh phí hỗ trợ hộ nghèo, vùng sâu, vùng xa với khoảng 400.000 điện thoại. UBND một số tỉnh, thành phố có kế hoạch hỗ trợ các hộ khó khăn nhưng không thuộc diện hỗ trợ của Quỹ Viễn thông công ích thông qua các chương trình ứng dụng dịch vụ công trực tuyến. Ngoài ra, việc hỗ trợ cũng có thể được thực hiện theo hình thức xã hội hóa thông qua việc cài đặt sẵn các ứng dụng trong điện thoại hỗ trợ.
Sau khi có chỉ đạo của Bộ TT&TT, hiện các nhà mạng đang rất tích cực trong việc xây dựng kế hoạch tắt sóng 2G đến tháng 9/2024 và hiện đã cấm nhập khẩu, lưu thông điện thoại chỉ có kết nối 2G.
Nắm được lộ trình triển khai tắt sóng 2G, 3G, các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông đã có nhiều kế hoạch hành động cụ thể.
Nhà mạng Viettel Telecom cho biết, đã triển khai các biện pháp để thúc đẩy quá trình chuyển đổi 2G lên 4G từ cách đây 4 năm. Tính đến hiện tại, Viettel cũng là nhà mạng đầu tiên chuyển đổi gần như toàn bộ thuê bao 3G lên 4G thành công.
Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) cũng đã triển khai chuyển đổi 2G lên 4G cho người dân từ năm 2021 đến đầu năm 2023 với khi tắt được gần 2.000 trạm 2G, hỗ trợ 1,9 triệu thuê bao chuyển đổi từ mạng 2G sang 3G, 4G và con số này vẫn tiếp tục tăng lên.